Στην πιστή στη βασική πλοκή του μυθιστορήματος του Κριστόφ Ντιφοσέ «L’heure de la sortie» (2002) ταινία γινόμαστε αρχικά μάρτυρες της αιφνιδιαστικής αυτοκτονίας ενός καθηγητή εν ώρα μαθήματος. Οι περισσότεροι σοκάρονται, έξι από τους μαθητές του όμως παραμένουν, περιέργως, εντελώς ασυγκίνητοι. Ο Πιέρ Οφμάν, ο οποίος θα αναλάβει τη θέση του εκλιπόντος ως αναπληρωτής καθηγητής, θα διαπιστώσει γρήγορα πως πρόκειται για μια ομάδα 13χρονων με συμπεριφορά απόκρυφης σέχτας, η οποία εντυπωσιάζει με τις σχολικές επιδόσεις της και συμπεριφέρεται υπεροπτικά απέναντι στους συμμαθητές της, ακόμη και σε αυτόν τον ίδιο.
Ήδη από την πρώτη σκηνή, αυτή της αυτοκτονίας, ο Σεμπαστιέν Μαρνιέ μας βυθίζει διακριτικά στην απειλητική ατμόσφαιρα ενός θρίλερ, η οποία γίνεται όλο και πιο έντονη, καθώς οι πληροφορίες για τις πραγματικές προθέσεις της μαθητικής ομάδας και της σχέσης της με την αυτοκτονία του Καπαντίς προστίθενται με το σταγονόμετρο. Πάντα από την πλευρά του Οφμάν, η κάμερα υιοθετεί την οπτική ενός ανθρώπου που παρατηρεί τα πράγματα από απόσταση (κυριολεκτικά και μεταφορικά), «εισβάλλοντας» σε μια άγνωστη γι’ αυτόν πραγματικότητα.
Αυτή συναρτάται άμεσα με τις ανησυχίες της νέας γενιάς απέναντι στο μέλλον (η καταστροφή του πλανήτη, η τρομοκρατία, η έξαρση των κοινωνικών αντιθέσεων), η πλήρης διάστασή της όμως θα παραμείνει μέχρι το παραπέντε θολή. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα αυτού του στιλάτου δραματικού θρίλερ, το οποίο δεν υιοθετεί ποτέ την αφηγηματική καθαρότητα μόνο ενός κινηματογραφικού είδους. Τοποθετεί τον ήρωά του σε έναν ζωντανό εφιάλτη, αποπροσανατολισμένο σε σχέση με το τι είναι πραγματικότητα και τι αυθαίρετη ερμηνεία, τι εμμονική προκατάληψη και τι αποδεδειγμένο γεγονός.
Κι εκεί που όλα φαίνεται πως τελειώνουν με μια μετωπική αντιπαράθεση, το κουδούνι τού «Τελευταίου Μαθήματος» δεν έχει χτυπήσει ακόμη. Τολμηρό, αμφιλεγόμενο αλλά και ξεκάθαρο πλέον νοηματικά, το απρόσμενο φινάλε της ταινίας κάνει –υπερβολικά;– σαφείς τις προθέσεις της, απόλυτα επικριτικές απέναντι σε μια κυρίαρχη πολιτική εφησυχασμού, κατάχρησης εξουσίας και στείρας γνώσης.
Γαλλία. 2018. Διάρκεια: 104΄. Διανομή: WEIRD WAVE.
Περισσότερες πληροφορίες
Το Τελευταίο Μάθημα
Ο καθηγητής μιας τάξης για ιδιοφυή παιδιά αυτοκτονεί μπροστά στα μάτια τους. Ο Πιέρ αναλαμβάνει τη θέση του ως αναπληρωτής και γρήγορα αντιλαμβάνεται μια παράξενη, εχθρική συμπεριφορά από μια εξαμελή ομάδα άριστων μαθητών.