Μια περιπλάνηση στο χθες και το σήμερα της Αρκαδίας, ενός τόπου γεμάτου μύθους και ιστορικές αναφορές. Μιάμιση δεκαετία μετά την «Αγέλαστο Πέτρα», ο Φίλιππος Κουτσαφτής επιστρέφει με ένα εξίσου λυρικό, ευαίσθητο, αλλά πολύ πιο βασισμένο στον (επεξηγηματικό) λόγο ντοκιμαντέρ.
Έχουν περάσει 15 χρόνια από την «Αγέλαστο Πέτρα», το διασημότερο σύγχρονο ελληνικό ντοκιμαντέρ και εκείνο το οποίο έβγαλε από το μυαλό του θεατή ότι ταινία τεκμηρίωσης σημαίνει είτε παράθεση ιστορικών ντοκουμέντων είτε φυσιολατρικές και ηθογραφικές πληροφορίες τηλεοπτικής κοπής. Με μια ποίηση που ανάβλυζε από την πεζή καθημερινότητα, ο διευθυντής φωτογραφίας Φίλιππος Κουτσαφτής είχε καταφέρει να συνδυάσει το παρόν και το παρελθόν ενός γεμάτου αντιφάσεις τόπου, της ιερής και βιομηχανικής Ελευσίνας, κινηματογραφώντας με –συχνά υπερβάλλοντα– λυρισμό ένα συγκινητικό «παράπονο της Περσεφόνης». Με το ίδιο βλέμμα κοιτάζει τώρα την καρδιά της Πελοποννήσου, την Αρκαδία, και ακόμα πιο συγκεκριμένα την Τεγέα, μια περιοχή συνδεδεμένη με μυθολογικά στοιχεία, μείζονα ιστορικά γεγονότα και το όνειρο των Ρομαντικών περί ουτοπικού επίγειου παραδείσου («Et in Arcadia ego»).
Το σπουδαιότερο καλλιτεχνικό προσόν του Κουτσαφτή είναι η διαυγής, αθώα ματιά με την οποία πλησιάζει κάθε φορά το υλικό του, κάτι που κάνει κι αυτό το ντοκιμαντέρ του να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες «προκατασκευασμένες» κινηματογραφικές αποδείξεις της αλήθειας. Η κάμερα του «Αρκαδία Χαίρε» στέκεται με την ίδια απροσποίητη ειλικρίνεια και δέος απέναντι σε έναν αρχαίο ναό, ένα οργωμένο χωράφι κι ένα βλαχοπόπ πανηγύρι. Ανακαλύπτει τη μυστική τους σχέση μπροστά στα μάτια μας, μαζί μας, κι αυτό δίνει στην καταγραφή της αφενός καθαρότητα και αφετέρου μια γνήσια ποιητική διάσταση.
Την τελευταία ενισχύει κι ένας προσωπικός, συχνά δοκιμιακός, συχνότερα όμως συναισθηματικός λόγος, που δανείζεται από Φερνάντο Πεσόα, Ζήσιμο Λορεντζάτο και Νικηφόρο Βρεττάκο, φορτίζεται από τη μουσική του Κωνσταντίνου Βήτα και περιγράφει μια παρηκμασμένη πραγματικότητα, αναζητώντας νοσταλγικά την Αρκαδία –όπως και προηγουμένως την Ελευσίνα– που χάθηκε παντοτινά. Μόνο που ο τρυφερός λυρισμός του Κουτσαφτή, ο οποίος μαζί με τη συγκίνηση κουβαλά κι έναν ρετρό συντηρητισμό, στηρίζεται εδώ σε μια χειμαρρώδη και περιγραφική αφήγηση off, η οποία «καβαλά» την εικόνα, αδυνατίζοντας τη σιωπηλή, υπόγεια δύναμή της. Ίσως όμως αυτό, από την άλλη, να είναι, όπως και στην «Αγέλαστο Πέτρα», το «εμπορικό» προσόν μιας εκ φύσεως αντιεμπορικής ταινίας.
Ελλάδα. 2015. Διάρκεια: 90΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Αρκαδία Χαίρε
Μια περιπλάνηση στο χθες και το σήμερα της Αρκαδίας, ενός τόπου γεμάτου μύθους και ιστορικές αναφορές.
