Σε μια εποχή που τα γλυκά κρασιά δεν ζουν τις πιο ρόδινες μέρες τους, το Port κατάφερε να κάνει την υπέρβαση και να ξαναγίνει μόδα. Η Αμερική και η Άπω Ανατολή το «ανακάλυψαν» την τελευταία δεκαετία και οι τιμές πήραν την ανηφόρα. Ακόμη κι έτσι όμως, το Port συνεχίζει να προσφέρει πολύ καλή σχέση ποιότητας και τιμής. Το Port είναι ένα κρασί ικανό για μεγάλες συγκινήσεις. Το πρώτο χαρακτηριστικό που εντυπωσιάζει σε αυτό είναι η ποικιλία των στιλ του, αφού το όνομα Port είναι μια «ομπρέλα» που περιλαμβάνει πολλά, τελείως διαφορετικά κρασιά. Όλα μοιράζονται ένα κοινό χαρακτηριστικό: την ίδια μέθοδο παραγωγής, την προσθήκη οινοπνεύματος κατά τη ζύμωση, που φέρνει τα Port στους 20 περίπου βαθμούς, αφήνοντας αζύμωτα περίπου 100 γρ. σάκχαρα στο λίτρο. Εκτός από το -μικρής σημασίας- λευκό Port, δύο είναι οι βασικές κατηγορίες: τα Ruby και τα Tawny. Οι δύο κατηγορίες ορίζονται με βάση το χρώμα τους και διαφέρουν στο χρόνο και στο είδος της παλαίωσης πριν από την εμφιάλωση. Τα Ruby παλαιώνουν για δύο έως τρία χρόνια σε δεξαμενές και μεγάλα ξύλινα βαρέλια, διατηρώντας έτσι σε μεγάλο βαθμό τον έντονο, φρουτώδη χαρακτήρα τους και το πορφυρό (ruby) χρώμα τους. Τα Tawny παλαιώνουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, που μπορεί να φτάνει και τις αρκετές δεκαετίες, σε μικρότερα δρύινα βαρέλια, αναπτύσσοντας έτσι έναν πιο σύνθετο και εξελιγμένο χαρακτήρα και κεραμιδί (tawny) χρώμα. Όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες Port είναι ουσιαστικά υποκατηγορίες των Ruby και των Tawny. Στη γευσιγνωσία, η συλλογή των Port που μας παραχώρησε ευγενικά από την κάβα του το εστιατόριο Αριστερά-Δεξιά ήταν συναρπαστική. Ιδού, τώρα, αναλυτικά οι κατηγορίες.
Vintage Port
Η κορυφαία, gIamour, κατηγορία, με τις υψηλότερες φυσικά τιμές. Τα Port που περιλαμβάνονται εδώ χαρακτηρίζονται από πολύ πυκνό, φρουτώδη, χαρακτήρα και μια εντυπωσιακά ισχυρή δομή, χάρη στο συνδυασμό ταννινών, γλυκύτητας και υψηλού αλκοόλ που τους εξασφαλίζει μοναδική ικανότητα παλαίωσης. Τα Vintage είναι ουσιαστικά Ruby Port κορυφαίας ποιότητας, που παράγονται μόνο τις καλύτερες χρονιές από τα καλύτερα αμπέλια του κάθε οίκου. Παλαιώνουν για δύο χρόνια σε βαρέλι και στη συνέχεια εμφιαλώνονται, για να ωριμάσουν στη φιάλη για δέκα έως τριάντα και πλέον χρόνια! Κάθε οίκος δηλώνει τη χρονιά που εκτιμά ότι μπορεί να βγάλει κρασί επιπέδου Vintage, και στη συνέχεια αυτή εγκρίνεται από το συμβούλιο του Port. Κατά μέσο όρο μόνο 2% από την παραγωγή ενός οίκου είναι σε αυτό το επίπεδο. Απολαύστε τα στους 16 με 18 βαθμούς, αφού τα μεταγγίσετε σε καράφα.
Single Quinta Port
Πρόκειται ουσιαστικά για Vintage Port, που παράγονται από έναν και μόνο, κορυφαίας ποιότητας, αμπελώνα, ο οποίος αποτελεί συνήθως τη ραχοκοκαλιά των Vintage κάθε οίκου, από μια όμως χρονιά που δεν είναι αρκετά καλή ώστε να «δηλωθεί». Τα κρασιά αυτά είναι συνήθως εξαιρετικής ποιότητας (όμως, για παράδειγμα, το διάσημο Quinta de VargeIIas της TayIors 1987) και έχουν πολύ καλή σχέση ποιότητας/τιμής.
LBV (Late Bottled Vintage)
Port συγκεκριμένης χρονιάς, που εμφιαλώνονται συνήθως τέσσερα έως έξι χρόνια μετά τη σοδειά τους. Αμέσως μετά την εμφιάλωση τους είναι έτοιμα για κατανάλωση και δεν χρειάζονται μετάγγιση. Πίνονται στους 15-16 βαθμούς.
Tawny
Port με ένδειξη παλαίωσης BIend από Tawny Port διαφόρων ηλικιών, τα οποία αποκτούν χαρακτήρα που μοιάζει με αυτόν που θα αποκτούσε ένα Port, αν είχε ιιαλοιωοει σε βαρέλι για τόσα χρόνια όσο αναγράφονται στην ετικέτα. Τα μεγάλης παλαίωσης Tawny Port (20 έως 40 ετών) θεωρούνται οι κορυφαίοι εκπρόσωποι αυτής της δεύτερης κατηγορίας. Πίνονται ελαφρώς δροσερά, στους 14-15 βαθμούς.
Colheita Port
Tawny Port συγκεκριμένης χρονιάς, που έχουν παλαιώσει για επτά τουλάχιστον χρόνια σε βαρέλι. Η ετικέτα αναγράφει και τη χρονιά εμφιάλωσης.
Γευσιγνωσία
Ramos-Pinto Vintage 1983
Χρώμα πυκνό κόκκινο, με κεραμιδί αποχρώσεις. Όμορφα εξελιγμένη καπνιστή «μύτη», με αρώματα τοσταρισμένου μπριός και σιροπιού από κεράσι γλυκό. «Στόμα» αρμονικό, με εξαιρετική φινέτσα, και μια σοκολατένια έκρηξη να κλείνει εντυπωσιακά την αυλαία. (Εισαγωγή: εστιατόριο Αριστερά-Δεξιά)
Βαθμολογία: 94,9/100
Taylor’s Vintage 1985
Χρώμα σκούρο ρουμπινί. «Μύτη» (σε αρωματική εξέλιξη) με αισθητή παρουσία κόκκινων φρούτων, μαρμελάδας δαμάσκηνου, μπαχαρικών και καφέ. Γεύση πληθωρική, με ταννίνες που μουδιάζουν ερωτικά το στόμα (Εισαγωγή: ΑΜΦΙΩΝ ΑΕ)
Βαθμολογία: 94,1 / 100
Fonseca Vintage 1985
Χρώμα σκούρο κόκκινο, με εντυπωσιακές ιώδεις αποχρώσεις νεότητας. Ντελικάτα αρώματα καπνού και φρούτων του δάσους (σαν φρoυτώδες μελάνι), πικρής σοκολάτας, πιπεριού και σύκου, που θέλουν επιπλέον χρόνο για να «ανοίξουν» πλήρως. «Στόμα» με εντυπωσιακή δομή και έξοχη ισορροπία. (Εισαγωγή: Αίολος)
Βαθμολογία: 93,7/100
Fonseca 40 Years Old Tawny
Χρώμα σκοτεινό κεχριμπαρένιο. Στη «μύτη», μέσα από ένα φόντο καφέ, ξεπροβάλλουν άνθη βιολέτας, πιπέρι, καρύδια και μαύρες σταφίδες, δημιουργώντας ένα πολύπλοκο συνδυασμό φρεσκάδας και ωριμότητας. Πλούσιο, ισχυρό, με ασύγκριτη ισορροπία γλύκας / οξύτητας. (Εισαγωγή: Αίολος)
Βαθμολογία: 91,6 / 100
Quinta do Noval Colheita 1974 Old Tawny
Χρώμα καραμέλας. Κομψότατα εξελεγμένη «μύτη» με έντονες νότες καρυδιού, μελιού, πολλή σοκολάτα και άφθονους ξηρούς καρπούς. «Στόμα» πληθωρικό και φίνο, με άψογη οξύτητα (που το «φωτίζει»), και μια υποψία μόνο ταννίνες, που έχουν αφομοιωθεί θαυμάσια στο κρασί. (Εισαγωνή: Στάφυλος ΕΠΕ)
Βαθμολογία: 88,6/100
Taylors Quinta de Vargellas 1987
Χρώμα μαύρο-κόκκινο-καφέ. «Μύτη» κλειστή που θαρρείς από τη χαραμάδα βγάζει αρώματα καφέ, κακάο, ξηρών δαμάσκηνων, βοτάνων, σοκολάτας και φουντουκιού. «Στόμα» εύρωστο, με ταννίνες που προσπαθούν να κοντράρουν την έντονη γλύκα. (Εισαγωγή: Αμφίων ΑΕ)
Βαθμολογία: 87/100
Grahams Vintage 1977
Χρώμα κόκκινο-καφέ ξανοιγμένο. Ξερά φρούτα, σταφίδα και δαμάσκηνο, ευγενικές βοτανικές νότες, πιπέρι και κανέλα ντύνουν την εξελιγμένη (αλλά βαριά) «μύτη» του. Θερμό και γλυκό «στόμα», με σιροπιαστή αίσθηση και ισχυρές ταννίνες. (Εισαγωγή: εστιατόριο Αριστερά-Δεξιά)
Βαθμολογία: 86,6/100
Fonseca Quimaraens Vintage 1986
Χρώμα ρουμπινί ξανοιγμένο. «Μύτη» κάπως συγκεχυμένη, με βαριές νότες να καταπιέζουν τα αρώματα κόκκινου φρούτου, κανέλας και πιπεριού. Κερδίζει στο στόμα με την ισχυρή του δομή, και την οξύτητα να συμπλέει: με τη γλύκα. (Εισαγωγή: Αίολος)
Βαθμολογία: 86,4/100
Quinta do Noval Vintage 1995
Χρώμα βαθύ κόκκινο, χωρίς ίχνη παλαίωσης. Σφιχτή «μύτη» καρυδιού, ξερών φρούτων, γήινων αρωμάτων και δέρματος. Δυνατές ταννίνες στο στόμα, με το αλκοόλ να προπορεύεται της οξύτητας και να κερδίζει τις εντυπώσεις μέχρι το τελείωμα. (Εισαγωγή: Στάφυλος ΕΠΕ)
Βαθμολογία: 86,1/100
Taylors 40 Years Old Tawny
Χρώμα σκούρας καραμέλας. Πολύπλοκη, πυκνή και κομψή «μύτη» καρυδιού, ξηρών καρπών, ξερού βερίκοκου, μελιού, βανίλιας, δίπλα σε νότες καφέ και κόκκινων φρούτων σε υποδειγματική εξέλιξη. «Στόμα» μαλακό, με λιωμένες ταννίνες. (Εισαγωγή: Αμφίων ΑΕ)
Βαθμολογία: 86,1/100
Taylors LBV 1996
Χρώμα βαθύ ρουμπινί. Πυκνή, φρουτώδης «μύτη» και νότες ωριμότητας, σταφίδας και ξερών δαμάσκηνων, συν νότες γλυκόριζας και πικραμύγδαλου. «Στόμα» γεμάτο γλύκα, θέρμη, στιβαρή δομή και ταννικό αποχαιρετισμό. (Εισαγωγή: Αμφίων ΑΕ)
Βαθμολογία: 85,4/100
Η γευσιγνωσία
Τα Port δοκιμάστηκαν στις 21/11/2002 με την αμερόληπτη μέθοδο τnς «τυφλής» δοκιμής, στο εστιατόριο Αριστερά-Δεξιά. Τη γευστιγνωστική ομάδα αποτέλεσαν οι: Δημήτρης Αντωνόπουλος (δημοσιογράφος), Πάνος Δελnγιάννnς (δημοσιογράφος), Διονύσης Κούκnς (Ιντερβίνο), Κωνσταντίνος Λαζαράκnς, Μ. W. (Αίολος), Δημήτρης Λίτινας (σομελιέ, ιδιοκτήτης του Αριστερά-Δεξιά), Αλέξανδρος Σακκάς (δημοσιογράφος) και Αργύρης Τσακίρnς (οινολόγος).
