Ήταν, θυμάμαι, χειμώνας του 1998, όταν κατηφορίσαμε στην Τοσκάνη. Σκοπός μας, να επισκεφτούμε τους φημισμένους «Δρόμους» του Κρασιού». Να έρθουμε σε επαφή με τους υπευθύνους του «Movimento Turismo deI Vino», που ανέδειξαν την περιοχή τους πρωτοπόρο στον αγροτουρισμό. Για μια εβδομάδα τριγυρίζαμε στην πληθωρική εξοχή της. Μας υποδέχτηκαν σε αμπελώνες και οινοποιεία. Φάγαμε σε εστιατόρια και μικρές τρατορίες. Βρήκαμε ξενώνες μέσα σε αγροικίες χαμένες στο πράσινο. Κι όλο χαρά, συνειδητοποιήσαμε τη γενικότερη απήχηση που είχε αυτή η νέα μορφή τουρισμού. Στην Ιταλία η ανάπτυξη του οινοτουρισμού είναι εκρηκτική. Οι εκτιμήσεις για το 2003 μιλούν για 5 εκατομμύρια ανθρώπους που θα σχεδιάσουν τα σαββατοκύριακα ή τις διακοπές τους σε διαδρομές, με επίκεντρό τους αγαπημένες περιοχές κρασιού και τα οινοποιεία τους. Και για να καταλάβετε τι σημαίνει αυτό το νούμερο, είναι κατά 66,6% μεγαλύτερο από τα 3 εκατομμύρια που κινήθηκαν σε παραπλήσια μονοπάτια το 2002! Στην Ιταλία εκφράζεται -ίσως περισσότερο απ οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη- μεγάλο ενδιαφέρον για τη γαστρονομία και το κρασί, παράλληλα με την αλματώδη αύξηση κύρους του ιταλικού SIow Food, που την έχει προκαλέσει. Πράγμα που σημαίνει μια καινούργια γενιά, η οποία, γοητευμένη από τα θέλγητρα του οίνο-γαστρονομικού πολιτισμού, γυρίζει την πλάτη στο γενικόλογο μαζικό τουρισμό. Είναι γεγονός ότι διεθνώς παρατηρείται μια τάση αύξησης των θεματικών ταξιδιών ειδικού ενδιαφέροντος. Στην Ιταλία, λοιπόν, όπου το φαινόμενο είναι σε έξαρση, δεν περιορίζονται απλώς στους «Δρόμους του κρασιού», αλλά δημιουργούν και τους «Δρόμους του λαδιού»!
Ο κόσμος που βαδίζει σε αυτά τα μονοπάτια τρελαίνεται για το φαγητό και το καλό κρασί, αλλά νιώθει την ανάγκη να εμβαθύνει τη γνώση του για αυτά, γνωρίζοντας τους ανθρώπους που τα παράγουν, στους χώρους τους, ζώντας από κοντά τις παραδόσεις που τα συνοδεύουν, το περιβάλλον που τα γεννά, τον πολιτισμό που αναπτύσσεται μαζί τους. Η λέξη πολιτισμός είναι λέξη κλειδί, που διαμορφώνει το προφίλ των οινοτουριστών. Έτσι, ταξιδεύουν, γεύονται και φυσικά αγοράζουν τα προϊόντα που τους αρέσουν.
Στην Ελλάδα, κάτι αντίστοιχο (για τη δική μας, φυσικά, πραγματικότητα) παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια, που ο θεματικός τουρισμός εμφανίζει σημαντική ανάπτυξη. Στην περίπτωση του οίνο-γαστρονομικού τουρισμού, αυτό εξηγείται με την αύξηση των ενημερωμένων φίλων του κρασιού και της γαστρονομίας. Του ένθερμου κοινού, δηλαδή, που συνειδητά επιλέγει συγκεκριμένα προϊόντα, με κριτήρια τη γεύση, την προέλευση και τον παραγωγό.
Για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες αυτών των ιδιαίτερων καταναλωτών, άρχισαν να εμφανίζονται ειδικά «δίκτυο» που προτείνουν συντονισμένα τουριστικά προϊόντα. Πρωτοπόροι ανάμεσα τους οι «Δρόμοι του Κρασιού της Μακεδονίας» ο φορέας που δημιούργησαν οι Οινοπαραγωγοί του Αμπελώνα της Μακεδονίας και που, παρεμπιπτόντως, του χρόνου συμπληρώνει μια δεκαετία από την ίδρυσή του. Με έντονη δραστηριότητα, πολλές και ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις και -εξίσου σημαντικό- με εξαιρετική οδική σήμανση, έχει κυριολεκτικά ανοίξει το δρόμο για τις αμπελουργικές ζώνες της βόρειας Ελλάδας. Στα σκαριά βρίσκονται ακόμη οι "Δρόμοι του Κρασιού της Πελοποννήσου» και οι «Δρόμοι του Κρασιού της Αττικής»! Άρα, το φαινόμενο δυναμώνει και γενικεύεται.
Τι είναι όμως οι «Δρόμοι του Κρασιού»; Πρόκειται για ένα καινοτόμο τουριστικό πρόγραμμα, που αναπτύσσεται σαν δίκτυο με κόμβους τα οινοποιεία και γύρω του πλέκει ιστορία, αρχιτεκτονική, τέχνες, τοπικές παραδόσεις και τοποθεσίες που θα μπορούσαν άνετα να γίνουν καρτ ποστάλ. Στην περίπτωση των «Δρόμων του Κρασιού της Μακεδονίας» έχουν υλοποιηθεί ήδη με ειδικές πινακίδες οι προτεινόμενες διαδρομές. Ξεκινούν αμέσως μετά τα Τέμπη με το «Δρόμο των θεών του Ολύμπου», συνεχίζουν με τους «Δρόμους» των Μακεδόνων Βασιλέων» (διαδρομές Λιμνών, Νάουσας, Γουμένισσας, Θεσσαλονίκης) και της «Χαλκιδικής», και καταλήγουν στους «Δρόμους του Διονύσου», που εκτείνονται από τη Δράμα μέχρι τη Μαρώνεια.
Φύγαμε, λοιπόν, για μια περιήγηση -με το νέο Nissan Primera 4D 1,6 Accenta- διαλέγοντας οκτώ οινοποιεία των «Δρόμων του Κρασιού της Μακεδονίας». Βρήκαμε καλό φαγητό, φιλικούς ανθρώπους, συγκινητική φυσική ομορφιά. Και ανακαλύψαμε τη μαγεία του να σιγοπίνεις κρασί, γυρίζοντας την πλάτη στη ρουτίνα και τους περιορισμούς της πόλης.
Τσάνταλης: Ραντεβού με την ιστορία
Μαρώνεια
Οι παρυφές του όρους Ίσμαρος προβάλλουν στο βάθος, διάστικτες από σπίτια. Αρχοντικά παλιών νοικοκυραίων, με ψηλή σιλουέτα, ξύλινα δοκάρια, χρωματιστές μπορντούρες. Η Μαρώνεια διατηρεί σε μεγάλο βαθμό το παραδοσιακό της χρώμα, προσελκύοντας αρκετούς επισκέπτες. Λίγο πριν από την είσοδο στο χωριό, βλέπουμε τις πινακίδες για τους αμπελώνες και το κτίριο της «Ευάγγελος Τσάνταλης». Στο κομψό κτίσμα συναντάμε τον κ. Τάσου, γεωπόνο και συνεργάτη της εταιρείας στην περιοχή. Μαζί του δοκιμάζουμε τους Ισμαρικούς Τοπικούς Οίνους, που η οινοποιία παράγει από τους ιδιόκτητους αμπελώνες της. Βγαίνουμε στο μπαλκόνι για να μας δείξει την έκταση όπου καλλιεργούνται τα αμπέλια.
Νέες φυτεύσεις, της τελευταίας δεκαετίας, απλώνονται στους γύρω λόφους. Πίσω τους ο επιβλητικός όγκος της Ροδόπης τις προστατεύει από τους βοριάδες. Μπροστά, το Αιγαίο πέλαγος στέλνει το καλοκαίρι τον τοπικό άνεμο Σαμοθρακιώτη για να τα δροσίζει. Οι εργασίες για την κατασκευή του οινοποιείου βρίσκονται σε εξέλιξη.
Παίρνουμε το δρόμο για τη θάλασσα. Μερικά χιλιόμετρα πιο κάτω, στον Άγιο Χαράλαμπο, απολαμβάνουμε φρέσκο ψάρι. Το χωριό έχει χτιστεί στη θέση της αρχαίας Μαρώνειας και στα νερά του λιμανιού του είναι βυθισμένα τα θαλάσσια τείχη της αρχαίας πόλης. Στην Κομοτηνή επιμένω για μια στάση. Πάντα με γοητεύει η ανατολίτικη αύρα αυτής της πόλης. Οι φιγούρες των μιναρέδων πίσω από τα δυτικού τύπου κτίρια. Με ξετρελαίνει η θέα των στρουμπουλών, αφράτων αστραγάλων. Το άρωμα του φρεσκοκομμένου καφέ που πλανιέται στον αέρα. Αφού πιούμε έναν ελληνικό, συνεχίζουμε με μια παράκαμψη στα Άβδηρα, για να επισκεφτούμε το καινούργιο, εξαιρετικά καλοφτιαγμένο και λειτουργικό, Αρχαιολογικό μουσείο.
Επισκέψιμο
Κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας, τηλ. 23990/61394-8.
Διαμονή
Στον ξενώνα «Ρωξάνη» (05330/41391), στη Μαρώνεια.
Φαγητό
Στην ψαροταβέρνα «Γιόνναο και Ρούλας Νίττη» (25330/41205) στον Άγιο Χαράλαμπο, στο «Τουριστικό Περίπτερο» (25350/31202), στο Φανάρι. Στην Κομοτηνή, για διεθνή κουζίνα στον «Κόσμο» (05310/81176) και στον -Οινοπϊωνα- (25310/36082). Για παραδοσιακή ατμόσφαιρα στον «Γιαξή» (25310/33786, 32000) και στο «Κουτί» (25310/25774).
Τι αγοράζουμε
Καφέ και τον αυθεντικό ντόπιο μεζέ, τον λικουρίνο.
Αξίζει να επισκεφτούμε
Το Πόρτο Λάγος, τον υδροβιότοπο της λίμνης Βιστωνίδας, την ορεινή Ροδόπη.
Γεροβασιλείου: Συλλέκτης οινικού πολιτισμού
Επανομή
Ένα μισάωρο περίπου δρόμο από τη Θεσσαλονίκη, διακρίνουμε από μακριά τα αμπέλια του κτήματος, στην άκρη της Επανομής. Όμορφα, γραμμικά, πειθαρχημένα, τακτοποιημένα σε φαρδιές σειρές, δίνουν το στίγμα του κτήματος. Δίπλα τους, πάνω στο δρόμο, βρίσκεται το οινοποιείο. Σοβαρό, στέρεο κτίριο, με τη λαξευτή πέτρα να καθορίζει το περίγραμμά του. Ώχρα, κεραμίδι και πολύχρωμα λουλούδια έχουν αναλάβει να του δώσουν την κεφάτη νότα, ενώ το σκούρο ξύλο ζεσταίνει το καλόγουστο σύνολο. Περπατάμε μέχρι τη σιδερένια πόρτα και κατευθυνόμαστε στο σκιερό κιόσκι του κτήματος.
Το αεράκι είναι απολαυστικό και η θάλασσα λαμπυρίζει λίγους λόφους πιο κάτω. Στους παραγωγικούς χώρους μάς δείχνουν τα υπερσύγχρονα μηχανήματα οινοποίησης και έπειτα κατευθυνόμαστε στις υπόγειες κάβες, όπου μια αίθουσα έχει διαμορφωθεί σε indoors μουσείο, με παλιά αμπελοοινικά αντικείμενα και την προσωπική συλλογή του Βαγγέλη Γεροβασιλείου από ανοιχτήρια κρασιών. Εκατοντάδες τιρμπουσόν τακτοποιημένα σε προθήκες ανά σχήμα μαρτυρούν την ατέλειωτη λαχτάρα του ιδιοκτήτη τους για το κρασί.
Τον φαντάζομαι να αδημονεί ενόψει της πρώτης δοκιμής. Σχεδόν ακούω τον ήχο των φελλών, μυρίζω το άρωμα που βγαίνει από το λαιμό του μπουκαλιού. Συνεχίζουμε με την κάβα παλαίωσης των κρασιών. Πέτρινοι τοίχοι, δάπεδο από πλακάκι στο χρώμα της τερακότας, ταμπλαριστές με σκούρο ξύλο κολόνες και μια τομή που μας δείχνει το προφίλ του εδάφους. Μοιραία κατάληξη η αίθουσα γευστικής δοκιμής, όπου δοκιμάζουμε -έως μέθης- τα κρασιά του Κτήματος.
Επισκέψιμο
Δευτ.-Παρ.: 9:00-15:00, Σαβ.-Κυρ κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης, τηλ. 23920/44567.
Διαμονή
Στα ξενοδοχεία των ανατολικών περιχώρων της Θεσσαλονίκης: «Hyatt Regency ThessaIoniki» (2310/401234) «Ambassador» (23920 21200-4) στο Πλαγιάρι, «Sun Beach» (23920/51221), στην Αγία Τριάδα.
Φαγητό
Στις ψαροταβέρνες «Αγνάντι» (23920/41209) και «Λώρης» (23920/43113), στην Επανομή.
Μπαμπατζιμόπουλος: Πάρκο αμπέλου
Οσσα
Στις πλαγιές του Βερτίσκου, στα βορειοανατολικά της Θεσσαλονίκης, η Όσσα είναι ένα πανέμορφο, ήρεμο ορεινό χωριό όπου συνδυάζει τις χάρες της φύσης με τη γοητεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στα 650 μέτρα διαθέτει χαρακτηριστική δροσιά και υγιεινό βουνίσιο κλίμα. Αυτό το καταπράσινο φυσικό περιβάλλον, το γεμάτο βελανιδιές, επέλεξε ο Ανέστης Μπαμπατζιμόπουλος για να στήσει το δικό του «πάρκο αμπέλου».
Φύση ανήσυχη και πληθωρική ο ίδιος, έδωσε σάρκα και οστά στη δημιουργική του τρέλα, ξεκινώντας το 1974 την προσπάθεια αναβίωσης του αμπελοοινικού παρελθόντος του χωριού. Εγκατέστησε τον πρότυπο αμπελώνα του σε ένα ιδιότυπο περιβάλλον, ανάμεσα σε συστάδες από βαλανιδιές, οξιές, καστανιές, σε εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς γωνιές. Σήμερα τον βρίσκουμε να μας περιμένει στη βεράντα του ολοκαίνουργιου οινοποιείου. Από εδώ βλέπουμε ένα μεγάλο τμήμα του κτήματος. Το υπόλοιπο μας το δείχνει περπατώντας. Κάθε τόσο σταματάμε: σε κάποιο αμπέλι... με θέα, στην εκκλησία -όπου γίνονται γάμοι και βαφτίσια-, στο ξέφωτο γύρω από τον αιωνόβιο πλάτανο, όπου γίνονται δεξιώσεις.
Το κτήμα αναπτύσσεται με μια ολιστική λογική, είναι μια ολοκληρωμένη προσπάθεια για οικολογική καλλιέργεια, με το μάτι στραμμένο στο περιβάλλον και τη σωστή αξιοποίηση των προϊόντων του. Συνολική ανάδειξη του τόπου, δηλαδή. Επιστρέφουμε στο οινοποιείο και κατεβαίνουμε στην κάβα. Καταλήγουμε στην αίθουσα δοκιμών, όπου ο Ανέστης με ενθουσιασμό μάς μιλά για τα επόμενα σχέδιά του: εργαστήριο γαστρονομικής έρευνας-εφαρμογής και εργαστήριο παραγωγής-τυποποίησης τοπικών προϊόντων, π.χ., τυριά, μαρμελάδες.
Επισκέψιμο
Κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας, τηλ. 2310/519705.
Διαμονή
Στη «Βυσσώκα» (23940/91122) και στη «Στρούγκα» (23940/56226) στις Πέντε Βρύσες.
Αξίζει να επισκεφτούμε
Το ίδιο το χωριό της Όσσας, την εκκλησία της Αγίας Κυράννας με τη θαυματουργή εικόνα, το Λαογραφικό Μουσείο, και να κάνουμε μια βόλτα ως τον πευκόφυτο λόφο του Αί-Γιώργη, με θέα προς τη λίμνη Κορώνεια - ή, ορθότερα, προς ότι απόμεινε από αυτήν, μια και η Κορώνεια κινδυνεύει να εξαφανιστεί.
Μπουτάρης Οινοποιητική:Ο πρώτος διδάξας
Νάουσα
Καθ οδόν, παίζω συνειρμικά με το όνομα Νάουσα: καταπράσινη ενδοχώρα της Μακεδονίας επανάσταση του 22 και καταρράκτης της Αράπιτσας: καρναβαλίστικο ξεφάντωμα με τραγούδια, Γιανίτσαροι και Μπούλες που χορεύουν διαιωνίζοντας το παμπάλαιο έθιμο δροσιά και νόστιμα ποταμίσια ψάρια κάτω από τα θεόρατα πλατάνια του Αγίου Νικολάου λευκά σαββατοκύριακα στις χιονοδρομικές πίστες των Τριών-Πέντε Πηγαδιών και βεβαίως, αμπελώνες και βαθυκόκκινο, ρωμαλέο κρασί ... Τα οινοποιεία στην οινοποιητική ζώνη της Νάουσας είναι πολλά πολλά. Και μόνο στα έντυπα των «Δρόμων του Κρασιού» υπάρχουν πληροφορίες για οκτώ.
Επιλέγουμε να σταματήσουμε σε αυτό της «Μπουτάρης Οινοποιητική» για λόγους αρχαιότητας: το πρώτο οινοποιείο στη βόρεια Ελλάδα που άνοιξε τις πόρτες του στο ευρύτερο κοινό, με οργανωμένο πρόγραμμα επισκέψεων και προτάσεις γαστρονομίας. Η ξενάγηση ξεκινάει από τους χώρους οινοποίησης και συνεχίζει στις κάβες παλαίωσης. Περνάμε ανάμεσα από αμέτρητα βαρέλια και πλαγιασμένες φιάλες, για να καταλήξουμε στο κουκλίστικο θεατράκι όπου παρακολουθούμε το βίντεο «Στα μέρη του Ξινόμαυρου», που εκτελεί και χρέη μαθήματος γευσιγνωσίας. Βγαίνουμε στην πανέμορφη σάλα. Σε ένα σκηνικό παλιού αρχοντικού σπιτιού, δοκιμάζουμε τα κρασιά της οινοποιίας και αγοράζουμε κρασιά -ξεχωρίζουν κάποιοι «Οίνοι Παλαιών Εσοδειών» σε περιορισμένο αριθμό φιαλών- αξεσουάρ και βιβλία.
Επισκέψιμο
Δευτ.-Παρ.: 10.00-16.00, Σάβ.-Κυρ.: 11.00-17.00, τηλ. 23320/41666, 42687). Κατόπιν τηλεφωνικής συνεννόησης υπάρχει η δυνατότητα γεύματος με τοπικές σπεσιαλιτέ.
Διαμονή
Στη Νάουσα, στις «Εσπερίδες» (23320/20250), στο «Χαγιάτι Αναστασίου» (23320/52120) και στη «Βίλα Ανθέμια» (23320/43480) στην Καμάρα Νάουσας. Στον Άγιο Νικόλαο, στο «Βέρμιο» (23320/29313-4) και στον «Αμπελώνα Βαλταδώρου» (0332/52300, 52303).
Φαγητό
Στη Νάουσα, στο «Σπήλαιο» (23320/26492), στην «Αράπιτσα» (23320/23068), στα «Οινομαγειρέματα» (23320/23576) και στο ουζερί της «Θεοδώρας» (23320/29797). Στον Άγιο Νικόλαο, στο ξενοδοχείο «Βέρμιο» και στο «Νησάκι» (23320/52120).
Αξίζει να επισκεφτούμε
Την αρχαία Μιέζα ή Μέζα, τον τόπο όπου, σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, ο Αλέξανδρος πέρασε τρία ολόκληρα χρόνια, μαθητεύοντας κοντά στον Αριστοτέλη. Τους περίφημους Μακεδονικούς τάφους στα Λευκάδια. Οι λάτρες της πεζοπορίας θα απολαύσουν ιδιαίτερα το μονοπάτι Ε4, που διασχίζει όλη την ορεινή περιοχή του Βερμίου.
Αϊδαρίνης: Οικογενειακή ατμόσφαιρα
Γουμένισσα
Αφήνουμε τη Θεσσαλονίκη με βόρεια κατεύθυνση. Παίρνουμε την παλιά Εθνική και μετά το Διεθνή προς τους Ευζώνους. Κάνουμε αριστερά στον κόμβο Πολυκάστρου και πριν περάσουν τρία τέταρτα της ώρας φτάνουμε στη Γουμένισσα, έναν από τους ομορφότερους αμπελοτόπους της Ελλάδας - 65 μόλις χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη. Η Γουμένισσα και το κρασί της έχουν φανατικούς φίλους, οι οποίοι, βεβαίως, γνωρίζουν προσωπικά την οικογένεια Αϊδαρίνη. Και οι οποίοι δεν εννοούν εκδρομή στο Πάικο και στα χωριά του, στην πανέμορφη Καστανερή και στη Γρίβα, χωρίς μια επίσκεψη στο κελάρι τους για να αγοράσουν κρασί και τσίπουρο. Η οικογένεια εμφανίζεται στην οινική παράδοση της περιοχής από τα τέλη του 190υ αιώνα. Με τα χρόνια απέκτησαν δικούς τους, ιδιόκτητους αμπελώνες, και σήμερα με επικεφαλής τον Χρίστο Αϊδαρίνη μάς περιμένουν στο ολοκαίνουργιο οινοποιείο τους, στην είσοδο της Γουμένισσας. Το κτίριο, που εξωτερικά φέρει στοιχεία της παραδοσιακής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, στεγάζει τους χώρους οινοποίησης και τις κάβες παλαίωσης με τα βαρέλια.
Έχουν προβλέψει και μια ωραιότατη αίθουσα υποδοχής και γευστικής δοκιμής. Παρ όλα αυτά, διατηρούν ακόμη επισκέψιμα και τα παλιά τους κελάρια στο κέντρο της Γουμένισσας. Παραδοσιακά και γραφικά, λειτουργούν ως σημεία πώλησης. Πριν αναχωρήσουμε, κάνουμε μια βόλτα στο χωριό για να θαυμάσουμε τα στενόμακρα σπίτια με τα ξύλινα δοκάρια, τα χαγιάτα, τις κεραμιδοσκεπές και τους μακρείς ερμητικούς αυλόγυρους από πέτρα, γνώριμες αρχιτεκτονικές ιδιομορφίες της ορεινής Μακεδονίας.
Επισκέψιμο
Δευτ.-Παρ.: 10.30-15.00, Σάβ.-Κυρ.: 10.30-18.00. Τον Ιούλιο κλειστό, τηλ. 23430/41293,41684,42555.
Διαμονή
Στο ξενοδοχείο «Δημοσθένης» (23430/42302).
Φαγητό
Στο «Τσιπουράδικο Τέσσερις Εποχές» (23430/41123), στη Γουμένισσα. Στον «Αργαλειό» (23430/43565) και στην «Πλατεία» (23430/43560), στην Καστανερή.
Αξίζει να επισκεφτούμε
Τη «Λαογραφική Συλλογή Αλευρά» και το Μοναστήρι της Παναγιάς στη Γουμένισσα.
Κυρ Γιάννης Μπουτάρης: Με θέα τις λίμνες
Άγιος Παντελεήμονας
Αφήνουμε πίσω μας την Έδεσσα και συνεχίζουμε το ταξίδι μας στα αριστερά του ποταμού Άγρα. Ακολουθούμε τον καινούργιο, φαρδύ περιφερειακό δρόμο που οδηγεί στη Φλώρινα και την Καστοριά και ο οποίος έχει μειώσει δραστικά το χρόνο του ταξιδιού. Θα μπορούσαμε να έχουμε επιλέξει την πανέμορφη αλλά λίγο μακρύτερη διαδρομή, που περνά από την Άρνισσα. Σαφώς πιο κουραστική για τον οδηγό, αλλά ομορφότερη και με περισσότερες εναλλαγές. Έχουμε αφήσει πίσω μας τις επίπεδες εκτάσεις και μπροστά μας ορθώνεται ο ορεινός όγκος του Βίτσι.
Αμέσως μετά αντικρίζουμε τη λίμνη Βεγορίτιδα στο βάθος ενός οροπεδίου, που περιβάλλεται από ψηλά βουνά. Ταξιδεύουμε πλέον παράλληλα με τις σιδηροδρομικές γραμμές και μετά από λίγο φτάνουμε στο Αμύνταιο. Έξι χιλιόμετρα πιο πέρα, μετά τη Λίμνη των Πετρών, βρίσκουμε τον Άγιο Παντελεήμονα, από τα σπουδαιότερα αμπελουργικά κέντρα της ζώνης μαζί με το Αμύνταιο και το Ξινό Νερό. Τα μικρά σπιτάκια του οικισμού, που διατηρεί έντονο τοπικό χρώμα, είναι αραδιασμένα δίπλα στη λίμνη. Εμείς κατευθυνόμαστε στο οινοποιείο του «Κτήματος Κυρ-Γιάννη».
Η εταιρεία -που αποτελεί την εξέλιξη της οινοποιίας «Βεγορίτης ΑΕ» είναι δημιούργημα του Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος μαζί με τους δύο γιους του, Στέλιο και Μιχάλη, συνεχίζει τη μακρά οινική παράδοση της περιοχής. Στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα παρακολουθούμε μια προβολή, που μας λύνει κάθε απορία για την αμπελουργική ζώνη - τα σταφύλια, τους αμπελώνες, τα κρασιά που παράγει Τα δοκιμάζουμε προς επίρρωσιν των ήδη θετικών εντυπώσεων, που συνεχίζονται όταν μπαίνουμε ξανά στο αυτοκίνητο. Η περιοχή είναι για να την πιεις στο ποτήρι.
Επισκέψιμο
Δευτ.-Παρ.: 10:00-14:00, Σαβ.-Κυρ. κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας, τηλ. 23860/61185.
Διαμονή
«Ateron» (23860/20000) στο Αμύνταιο, «Αγκωνάρι» (23860/31080) στο Σκλήθρο, «La Moara» (23860/31377, 2310/287626) και «Αθηνά» (23860/31341) στο Νυμφαίο.
Φαγητό
«Θεόφιλος» (23860/61200) και «Ναουμίδης» (23860/61238) στον Άγιο Παντελεήμονα, για ψάρια από τη λίμνη. «Κοντοσωρος» (23860/81256) στο Ξινό Νερό και «Θωμάς» (23860/31206) στο Σκλήθρο για εξαιρετική τοπική κουζίνα. «Λινούρια» (23860/31133) και «Νέβεσκα» (23860/31442) στο Νυμφαίο.
Αξίζει να επισκεφτούμε
Τη λίμνη των Πετρών, σε μια περιοχή ενταγμένη στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Lίfe για την προστασία των σπάνιων ειδών πουλιών και του υδροβιοτόπου της. Και, φυσικά, το πετρόχτιστο, ατμοσφαιρικό Νυμφαίο.
Bογιατζής: Αναβίωση της παράδοσης
Βελβεντό Κοζάνης.
Το μεγαλύτερο ποτάμι της Ελλάδας, ο Αλιάκμονας, περνά από το Πολύφυτο, στους πρόποδες των Πιερίων. Σε αυτή τη θέση δημιουργήθηκε ένα χωμάτινο φράγμα και μια τεχνητή λίμνη που έδωσε ζωή σε έναν εύφορο κάμπο με οπωρώνες και αμπέλια. Δίπλα τους βρίσκεται ο Βελβεντός, ένα περιποιημένο, πνιγμένο στο πράσινο χωριό της δυτικής Μακεδονίας, 33 χιλιόμετρα από την Κοζάνη.
Κατευθυνόμαστε προς αυτό. Έχουμε μόλις περάσει την εντυπωσιακή κυκλική γέφυρα και τα πρώτα σπίτια αρχίζουν να φαίνονται, Ακόμη μερικές στροφές, λίγος χωματόδρομος και βγαίνουμε στο «Κτήμα Βογιατζή». Μας περιμένει ο οινολόγος Γιάννης Βογιάτζης, που μετά το καλωσόρισμα μας δείχνει τον αμπελώνα της οικογένειας.
Όπως μαθαίνουμε αργότερα, παρακολουθώντας το καλοστημένο βίντεο που με έξυπνο τρόπο διηγείται την ιστορία και τις επιδιώξεις του Κτήματος, η οικογένεια Βογιατζή κατάγεται από την περιοχή και έχει ιστορία στο οινεμπόριό της από τις αρχές του αιώνα. Στην περίοδο 1991-1994 εγκατέστησε έναν αμπελώνα τριάντα στρεμμάτων κοντά στη λίμνη Πολυφύτου, στη θέση ενός παλιού αμπελιού της, σε υψόμετρο 330 μέτρων. Εδώ έφτιαξε και το οινοποιείο, του οποίου την τελική μορφή βλέπουμε σε σχέδια. Μόλις τελειώνει... η προβολή, στον ειδικά εξοπλισμένο χώρο του επάνω ορόφου δοκιμάζουμε και τα κρασιά που Κτήματος, όλα τοπικοί οίνοι Βελβεντού. Χαιρετάμε τον Γιάννη και κάνουμε μια βόλτα στον οικισμό: πέτρινα διώροφα σπίτια με παραδοσιακό χρώμα και όμορφους κήπους, παλιοί νερόμυλοι, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες του 160υ και 170υ αι., μια όμορφη αίσθηση χωριού που σε χαλαρώνει.
Επισκέψιμο
Κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας, τηλ. 24640/32283.
Διαμονή
Στη Νεράιδα θα βρείτε συμπαθείς ξενώνες.
Φαγητό
Στην ψαροταβέρνα «Τράτα» (24610/24819) στην Κοζάνη.
Τι αγοράζουμε
Εκλεκτής ποιότητας κρόκο από το ομώνυμο χωριό της Κοζάνης, τυριά από τα τυροκομεία της Βλάστης και κιχιά, παραδοσιακές τυρόπιτες της Κοζάνης.
Αξίζει να επισκεφτούμε
Τη γειτονική πόλη των Σερβίων, με το βυζαντινό φρούριο, τις τοιχογραφίες στους ναούς και τις σπήλαια-εκκλησίες. Τον αρχαιολογικό χώρο της Αιάνης, στη θέση της αρχαίας πόλης της Άνω Μακεδονίας, με τα ερείπια της παλιάς πόλης και τη νεκρόπολη. Τη Νεράιδα, ένα πανέμορφο μικρό χωριό, σε θέση-φυσικό μπαλκόνι, με εντυπωσιακή θέα στη λίμνη και στα Πιέρια.
Κατσαρός: Αμπέλια εις ύψος
Κρανιά Ολύμπου
Ο φιδογυριστός δρόμος, στην ανατολική πλαγιά του Κάτω Ολύμπου, όλο και ανεβαίνει, επιτρέποντας στο μάτι να περιπλανηθεί στην πεδιάδα των εκβολών του Πηνειού και το Αιγαίο πέλαγος. Έχουμε ήδη σκαρφαλώσει στα 700 μέτρα, όταν συναντάμε το μικρό χωριό της Κρανιάς, σε απόσταση 110 χιλιομέτρων από τη Θεσσαλονίκη. Προτείνω να κάνουμε μια βόλτα στα σοκάκια του, για να ανασάνουμε καθαρό αέρα και ηρεμία να επισκεφτούμε τις εκκλησίες του να θαυμάσουμε τις εικόνες που έχουν διασωθεί από το 160 αι., μαρτυρία της καλλιτεχνικής και πνευματικής άνθησης της εποχής.
Μετά από το σύντομο διάλειμμα παίρνουμε και πάλι την ανηφόρα. Σε ένα με δύο χιλιόμετρα έξω από το χωριό συναντάμε τον αμπελώνα της οικογένειας του γιατρού Δημήτρη Κατσαρού -σαράντα στρέμματα φυτεμένα σε πετρώδη και αμμο-αργιλο-πηλώδη επικλινή εδάφη- όπου βρίσκεται το μικρό, σύγχρονο και φιλόξενο οινοποιείο τους. Ο ίδιος μάς ξεναγεί στις εγκαταστάσεις: στα κελάρια με τα βαρέλια, στην αίθουσα όπου στεγάζεται η έκθεση παραδοσιακών αντικειμένων αμπελοκαλλιέργειας και οινοποίησης.
Κατεβαίνουμε στην υπόγεια κάβα όπου φυλάσσονται οι φιάλες με τις παλιές σοδιές. Όλα είναι όμορφα, τακτοποιημένα, τοποθετημένα με φροντίδα και μεράκι. Δοκιμάζουμε το κρασί και με το ποτήρι στο χέρι βγαίνουμε στο μπαλκόνι. Η ομορφιά της φύσης είναι μοναδική. Τα αρώματα, η γεύση του κρασιού, θαρρείς εναρμονίζονται μαζί της. Και στο φαγητό στεκόμαστε τυχεροί: η Στέλλα Κατσαρού, φημισμένη μαγείρισσα -έχει ήδη εκδώσει δύο βιβλία με συνταγές της- μας ετοιμάζει υπέροχη πίτα: η εκδρομή θα μας μείνει διπλά αξέχαστη.
Επισκέψιμο
Σάβ.-Κυρ.: 10:00-18:00, καθημερινές κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας, τηλ. 2410/536 811, 24950/41666.
Διαμονή
Στην Καρίτσα, σε κάποιον από τους ξενώνες που έχουν εξαιρετική θέα.
Φαγητό
Στην ταβέρνα του «Άνθιμου» (24950/41300) και της «Ανέττας» στην πλατεία της Κρανιάς.
Αξίζει να επισκεφτούμε
Στην Κρανιά, τη μοναδική ίσως εκκλησία αφιερωμένη στο εν χώναις θαύμα του Αρχάγγελου Μιχαήλ. Τα γραφικά Αμπελάκια στην πλαγιά του Κίσαβου, του βουνού των Κενταύρων.
Η συνεργάτης του ΕΥ χημικός-οινολόγος Μαρία Νέτσικα, δημιούργησε πρόσφατα (μαζί με την οικονομολόγο Ελένη Σωτηρίου) την «Wine Plus», μια εταιρεία που δραστηριοποιείται στο χώρο του οινογαστρονομικού τουρισμού. Η «Wine Plus» διοργανώνει περιηγήσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, που περιλαμβάνουν επισκέψεις σε αμπελώνες, οινοποιεία, τυροκομεία, μονάδες παραγωγής τοπικών προϊόντων, εστιατόρια, ξενώνες...
Τα εκπαιδευτικά της προγράμματα σχετικά με το κρασί και τη γαστρονομία απευθύνονται σε συνειδητοποιημένους καταναλωτές, αλλά και επαγγελματίες του κρασιού, της εστίασης και του ξενοδοχειακού κλάδου. Δραστηριοποιείται επίσης στη διοργάνωση εκδηλώσεων οινολογικού και γαστρονομικού περιεχομένου, όπως ημερίδες και συνέδρια βασισμένα στο τρίπτυχο «Διατροφή - Κρασί - Πολιτισμός», καθώς και στην εκπόνηση και υλοποίηση ολοκληρωμένων marketing ρlans, μεμονωμένων προωθητικών ενεργειών και εκδηλώσεων, πάντα σχετικών με το κρασί, τη γαστρονομία και τον οινογαστρονομικό τουρισμό.
(«Wine Plus»: Καρυωτάκη 5, 54645, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310/888311, (faχ 2310/888312, E-mail: wineρlus@otenet.g).
