Sherry, Rioja, Cava -άντε και Vega SiciIia για τους πιο προχωρημένους. Τρία ή τέσσερα ονόματα γνωρίζουν οι περισσότεροι για το ισπανικό κρασί. Κι όμως, το ξέρατε ότι η Ισπανία διαθέτει το μεγαλύτερο αμπελώνα της Ευρώπης; Η παραγωγή της βέβαια δεν είναι αντίστοιχη, αφού πολλά από αυτά τα αμπέλια αποδίδουν ελάχιστα, λόγω καιρικών συνθηκών ή καλλιεργητικών μεθόδων. Ενώ, παράλληλα, σε πολλές περιπτώσεις το προϊόν τους δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «κρασί» σύμφωνα με την Κοινοτική νομοθεσία και πηγαίνει κατευθείαν για απόσταξη. Έτσι, η ισπανική οινοπαραγωγή είναι γεμάτη αντιθέσεις: η πρωτοπορία συνυπάρχει με την οπισθοδρόμηση, οι διεθνείς ποικιλίες με τις γηγενείς, οι λαμπεροί παραγωγοί με τους παλιομοδίτικους συνεταιρισμούς, που διακινούν ακόμη τεράστιες ποσότητες κρασιού.
Τα ισπανικά κρασιά μόλις πέρυσι άρχισαν να έχουν αξιοπρεπή εκπροσώπηση στην ελληνική αγορά. Μέχρι τότε μόνο ορισμένα απλά sherry, ένα-δυο πολύ εμπορικά αφρώδη (Cava), τα κρασιά του Torres και καμιά ξέμπαρκη Rioja έφταναν ως εδώ. Τώρα πια όμως η κατάσταση είναι αρκετά διαφορετική. Στη χώρα μας έρχονται μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του ισπανικού αμπελώνα: από τις Bodegas Lan και Muga της Rioja μέχρι τα διαμάντια της πλέον μοντερναο και ανερχόμενης οινοπαραγωγικής ζώνης της χώρας, της Ribera deI Duero. Μιλώ βέβαια για το θρυλικό Vega SiciIia (το είχαμε δοκιμάσει πέρσι στο ΕΥ (μια βόμβα συμπυκνωμένων αρωμάτων και γεύσεων) από bIend ισπανικών και γαλλικών ποικιλιών (Cabernet Sauvignon και Tinto Fino κυρίως) μέχρι τα θρυλικά κρασιά του AIejandro Fernandez (Pesquera) που αποδεικνύουν περίτρανα το δυναμικό της γηγενούς Tinto Fino (μιας ποικιλίας που είναι πιο γνωστή ως TempraniIIo, αφού έτσι ονομάζεται στην περιοχή της Rioja).
Δίπλα σε όλα αυτά έρχονται και κάποιες από τις κορυφαίες ετικέτες του Priorat, μιας ταχέως ανερχόμενης ζώνης που μέχρι πρόσφατα είχε πολύ κακή φήμη. Να μην ξεχνάμε όμως και τα κρασιά του MigueI Torres από το Penedes, δίπλα στη Βαρκελώνη, ενός μεγάλου παραγωγού που έχει προωθήσει το όνομα του ισπανικού κρασιού όσο λίγοι. Η οικογένεια του MigueI Torres φτιάχνει κρασιά εδώ και έναν περίπου αιώνα, αλλά και ο ίδιος υπήρξε πρωτοπόρος, αφού στη δεκαετία του 60 «λανσάρισε» με μεγάλη επιτυχία την ιδέα των διεθνών ποικιλιών στο Penedes, κάτι που αργότερα γενικεύτηκε στην περιοχή. Σήμερα, αφουγκραζόμενος τις τάσεις των καιρών, επιστρέφει και αναδεικνύει τις γηγενείς ποικιλίες.
Στη γευσιγνωσία που οργανώσαμε τα αποτελέσματα ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενα. Η Reserva της Bodegas Lan, το έξοχο Vina Lanciano, πρώτευσε, εκφράζοντας με τον καλύτερο τρόπο την αρωματική πολυπλοκότητα για την οποία είναι ικανή μια ερυθρή Rioja και ενσωματώνοντας στο καλοδομημένο «σώμα» του τη χαρακτηριστική οξύτητα των κρασιών της περιοχής. Η κορυφαία τριάδα συμπληρώθηκε με το Atrium, το πυκνό και πληθωρικό merIot του Μ. Torres, και τη δυναμική και πλούσια Gran Reserva της Pequera, που όμως χρειάζεται ακόμη αρκετό χρόνο για να ξεδιπλώσει τις αρετές της. Μοναδική απογοήτευση ήταν η (συνήθως εξαιρετική) Rioja Torre Muga.
Η έκπληξη πάντως ήρθε από αλλού: καθώς η Ισπανία είναι πιο γνωστή για τα κόκκινα κρασιά της, τα λευκά που εισάγονται είναι λιγοστά. Αυτό όμως δεν εμπόδισε την λευκή Rioja του Muga να μπει στη δεκάδα, χάρη στο σύνθετο, βανιλάτο χαρακτήρα της. Από τη δοκιμή αυτή απουσιάζουν, όπως θα διαπιστώσετε, τα «ειδικού τύπου» ισπανικά κρασιά: το Sherry, ένα από τα σημαντικότερα ενισχυμένα κρασιά του κόσμου (στην Ελλάδα εκπροσωπείται με κάποιους μεγάλους οίκους και τον EmiIio Lustau, έναν από τους κορυφαίους παραγωγούς του) και η Cava (αφρώδη κρασιά με τη μέθοδο της σαμπάνιας), που μπορεί να παράγεται στην καρδιά του Penedes, έχει όμως τη δική της ονομασία προέλευσης.
Δυό-τρία πράγματα που ξέρω γι αυτήν.
Rioja
Για πολλές δεκαετίες, κάθε σοβαρός οινόφιλος θεωρούσε τη Rioja συνώνυμη με το ισπανικό κρασί. Είναι η πιο διάσημη και αριστοκρατική οινοπαραγωγική ζώνη της Ισπανίας, βρίσκεται στο βόρειο κομμάτι της χώρας και καταλαμβάνει έκταση περίπου 550 χιλιάδων στρεμμάτων. Παράγει κόκκινα κρασιά σε ποσοστό γύρω στο 80%. Σημαντικότερη ποικιλία είναι το Tempranillo, που συμπληρώνεται με ποικιλίες όπως οι Garnacha, Graciano, Mazuelo (όπως ονομάζεται εδώ το Carignan).
Τα κόκκινα κρασιά της Rioja παλαιώνουν παραδοσιακά για αρκετά χρόνια σε παλιά δρύινα βαρέλια, δεν λείπουν όμως και οι πιο μοντέρνοι παραγωγοί, που πειραματίζονται χρησιμοποιώντας σε κάποιο ποσοστό και καινούργια βαρέλια. Χαρακτηριστικό των ερυθρών Rioja είναι τα αρώματα φράουλας, κερασιού και βύσσινου, που με τα χρόνια εξελίσσονται σε μπαχαρικά, σοκολάτα και ζωικά αρώματα. Στο στόμα, στην καλύτερη περίπτωση τα κρασιά είναι γεμάτα, με έντονη οξύτητα και αισθητές ταννίνες. Τα Rioja είναι κρασιά με έντονη προσωπικότητα, που ξεχωρίζουν και σαφώς έχουν τη θέση τους σε έναν κόσμο πλημμυρισμένο από Cabernet Sauvignon.
Ribera del Duero
Μια μικρότερη περιοχή, έκτασης περίπου 130 χιλιάδων στρεμμάτων, στην κεντρική Ισπανία, λίγο νοτιότερα από τη Rioja. Το όνομά της δηλώνει ότι βρίσκεται στις «όχθες του Duero», του ποταμού που διασχίζει την Ισπανία και την Πορτογαλία: δεν είναι άλλος από τον Dουro (όπως ονομάζεται στην Πορτογαλία), που διασχίζει την περιοχή όπου παράγονται τα περίφημα Port. Τη Ribera del Duero έβαλε στο χάρτη η διάσημη Bodegas Vega Sicίlia, που από το 1863 δημιουργεί μερικά από τα κορυφαία κρασιά της χώρας. Σήμερα όμως υπάρχουν αρκετοί ακόμη κορυφαίοι παραγωγοί, όπως ο Alejandro Fernandez που προαναφέραμε. Η βασική ποικιλία είναι το Tinto Fino (όπως ονομάζουν εδώ το Tempranillo), αλλά και οι διεθνείς Cabernet Sauvignon και Merlot.
Penedes
Η αιχμή του δόρατος της οινοπαραγωγής της Καταλονίας -ίσως και ολόκληρης της Ισπανίας. Είναι η περιοχή που κατάφερε να λανσάρει πρώτη το μοντέρνο πρόσωπο του ισπανικού κρασιού σε ολόκληρο τον κόσμο. Βρίσκεται στην βορειοανατολική Ισπανία και καταλαμβάνει έκταση 270 χιλιάδων στρεμμάτων περίπου. Έδρα πολλών μεγάλων και σύγχρονων εταιρειών, το Penedes περιλαμβάνει στα όριά του και την ονομασία προέλευσης για τα διάσημα ισπανικά Cava και είναι η πρώτη περιοχή που εκμοντέρνισε τις συνθήκες της οινοπαραγωγής. Eδώ καλλιεργούνται οι ποικιλίες Garnacha (Grenache), UΙΙ de Llebra (Tempranillo) Samso, Monastrell, καθώς και οι λευκές Macabeo, Xarel-lo και Parellada. Καλλιεργούνται όμως και πολλές διεθνείς: Cabernet, Merlot, Pinot Noir, Chaτdonnay κ.λπ.
Γευσιγνωσία
Reserva 1996 Viva Lanciano Rioja
Χρώμα κόκκινο. Πυκνά αρώματα βύσσινου, δαμάσκηνου και σοκολάτας, αλλά και φρέσκο ξύλο, πράσινο πιπέρι, κάποιες ζωικές νότες, και (αναπάντεχη) βιολέτα, δημιουργούν ένα πολύπλοκο αποτέλεσμα. Στο στόμα οι σαρκωμένες ταννίνες τού δίνουν πυκνότητα και εξαιρετική λάμψη, που με το χρόνο θα δυναμώνει όλο και περισσότερο. (Διανομή: Santa Maura).
Βαθμολογία: 89,6/100
Torres Atrium Las Torres Merlot Cosecha 1999
Χρώμα βαθύ μαυροκόκκινο. Γλυκύτατα μαύρα φρούτα, κονφιταρισμένα και πασπαλισμένα κομψότατα με γλυκά μπαχαρικά. Στη γεύση είναι πλούσιο, με εξαιρετική δομή και με ταννίνες που μουδιάζουν άψογα το στόμα -σαν σιδερένια γροθιά με βελούδινο γάντι! (Διανομή: Γένκα Εμπορική).
Βαθμολογία: 88/100
Τinto Pesquera 1995 Ribera del Duero Gran Reserva
Χρώμα κόκκινο. Βύσσινα και σοκολάτα δίπλα σε ζαμπόν, ξύλο και φύλλα καπνού αρωματισμένα με βανίλια, σε ένα πολύ δυναμικό σύνολο. Στο στόμα έχει πολύ αλκοόλ και του χρειάζεται χρόνος για να εξημερώσει το «ταννικό τερατάκι» που κρύβει μέσα του. (Διανομή: Αίολος).
Βαθμολογία: 87/100
Torres Gran Coronas Cabernet Sauvignon Reserva 1997
Χρώμα μαυροκόκκινο με καφετιές αποχρώσεις. Γοητευτικά αρώματα μαύρης σοκολάτας, καφέ, μαύρων κερασιών και διάχυτων μπαχαρικών. «Στόμα» γεμάτο, με όμορφες βελούδινες ταννίνες, πληθωρικό και θερμό αλκοόλ και ωραία επίγευση. (Διανομή: Γένκα Εμπορική).
Βαθμολογία: 86,2/100
Τinto Pesquera Ribera del Duero Reserva 1997
Χρώμα σκούρο κόκκινο με κεραμιδιές αποχρώσεις. Πολύ κομψά και έντονα αρώματα βανίλιας, σοκολάτας και ξερού φρούτου. Η μεγάλη του οξύτητα και οι φρουτώδεις ταννίνες τού δίνουν πολύ καλή διάρκεια και επίγευση. (Διανομή: Αίολος).
Βαθμολογία: 84,6/100
Torres Coronas Tempranillo 1998
Χρώμα βαθύ κόκκινο. «Μύτη» με ωραία, ζεστά, κόκκινα φρούτα στο σιρόπι τους, γλυκά ευγενικά μπαχαρικά, κανέλα, γαρίφαλο, χωρίς να απουσιάζουν οι ζωικές νότες. Στο στόμα
η οξύτητά του σπινθηρίζει και οι ταννίνες τού δίνουν «σάρκα». (Διανομή: Γένκα Εμπορική).
Βαθμολογία: 83,6/100
Muga Rioja 2000
Χρώμα κίτρινο τονισμένο, με κάποιες «γκρι» αποχρώσεις. Αρκετά έντονα αρώματα βανιλέ σιροπιού, λουκουμιού, λίτσι και γιασεμιού, δίπλα σε κάποια άλλα ώριμα, γλυκά και φρουτώδη. Στο στόμα είναι αρκετά γεμάτο, με ωραία δροσιά και δομή σε μια ισορροπία φρεσκάδας/ωριμότητας. (Διανομή: Santa Maura).
Βαθμολογία: 82,8/100
Τinto Pesquera 1998 Ribera del Duero
Χρώμα σκούρο κόκκινο. Αρώματα κόκκινων φρούτων, ανακατεμένα με ζωικά μπαχαρικά και νότες καφέ. Στο στόμα έχει αγριωπές ταννίνες με προεξέχουσα οξύτητα και πιπεράτη αίσθηση. (Διανομή: Αίολος).
Βαθμολογία: 81,8/100
Lan Rioja Reserva 1996
Χρώμα κόκκινο, μεσαίου βάθους. Σύνθετη "μύτη" γλυκών αρωμάτων κερασιού σε γλυκό του κουταλιού, δέρματος και μπαχαρικών. Γεύση αρκετά γεμάτη, καλή δομή και ισορροπία, αισθητές, χωρίς να υπερβάλλουν, ταννίνες. (Διανομή: Santa Maura).
Βαθμολογία: 81,6/100
Santiago Ruiz 1999 Rias Baixas
Χρώμα κίτρινο βαθύ. Κομψά βουτυρωμένα αρώματα, εξελιγμένα κίτρινα φρούτα, κάποια βότανα (άνηθος, μυρώνι) και ντελικάτοι ξηροί καρποί. Στη γεύση έχει γεμάτο «σώμα», πρωτότυπο άρωμα ντοματούλας και όμορφη οξύτητα που το ισορροπεί και το δροσίζει. (Διανομή: Santa Maura).
Βαθμολογία: 81/100
Η γευσιγνωσία
Τα κρασιά δοκιμάστηκαν στις 1/3/2002, με την αμερόληπτη μέθοδο της «τυφλής» δοκιμής, στο ξενοδοχείο «Ανδρομέδα» (Τιμ. Βάσσου 22, Πλ. Μαβίλη). Τη γευσιγνωστική ομάδα αποτέλεσαν οι: Δημήτρης Αντωνόπουλος (δημοσιογράφος), Πάνος Δεληγιάννης (δημοσιογράφος), Θανάσης Καραθάνος (οινολόγος), Διονύσης Κούκης (Ιντερβίνο).
Ως παρατηρητές έλαβαν μέρος οι: Μαρία Σύρμα (Santa Maura) και Νίκος Σούτης (Santa Maura). Η βαθμολογία αποτελεί το μέσο όρο των βαθμών των δοκιμαστών, στρογγυλοποιημένη στο πλησιέστερο δεκαδικό ψηφίο. Η γευσιγνωσία (τα κρασιά μάς προμήθευσαν οι διανομείς τους), διεξήχθη σύμφωνα με τους κανόνες δεοντολογίας που προτείνει η Ένωση Ελλήνων Δημοσιογράφων Οίνου (ΕΛΔΟΙΝ) .
