Δωδεκάνησα, 25 αιώνες οινική ιστορία

Χάρη στην αξιοζήλευτη στρατηγική τους θέση, τα Δωδεκάνησα υπήρξαν το μήλο της έριδας για διάφορους λαούς. Έλληνες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Βενετοί, Φράγκοι, Τούρκοι, Γάλλοι, Άγγλοι και Ιταλοί έχουν αφήσει μικρότερα ή μεγαλύτερα σημάδια στην ιστορία των νησιών. Παρ’ όλες όμως τις αναταραχές και τα γυρίσματα της ιστορίας, τα αμπέλια, καθαρόαιμη ελληνική κληρονομιά, αντιστάθηκαν στο πέρασμα των καιρών και επιβιώνουν μέχρι σήμερα. 

Η διακίνηση και η εμπορία των φημισμένων ροδίτικων κρασιών στην αρχαιότητα γινόταν με αμφορείς. Για να προστατέψουν την αυθεντικότητα του ροδίτικου κρασιού, οι παραγωγοί χάραζαν πάνω τους ένα τσαμπί σταφύλι και το όνομα του κεραμοποιού. Με τον τρόπο αυτό επιβεβαίωναν ότι ο αμφορέας δημιουργήθηκε σε ροδίτικο εργαστήρι και ότι το περιεχόμενό του προερχόταν από ροδίτικα αμπέλια. 
Η καλή φήμη της ροδίτικης οινοπαραγωγής συνεχίστηκε μέχρι και την περίοδο της κατάληψης του νησιού από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννου (1309-1522 μ. Χ.). Μετά την κατάληψη της Ρόδου από τους Οθωμανούς το 1522 (Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής), άρχισε η συρρίκνωση της αγροτικής γενικά οικονομίας και ειδικότερα της αμπελοκαλλιέργειας, ως αντίποινα στην ελληνική συμμετοχή στην άμυνα του νησιού. 
Πολύ αργότερα, με την Ιταλική κατοχή, η αμπελουργία άρχισε να αναπτύσσεται εκ νέου και έφτασε να αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο μέρος της αγροτικής παραγωγής φτάνοντας στα σημερινά επίπεδα. Επί των ημερών μας, χάρη και στον τουρισμό, φαίνεται να είναι στα καλύτερά της. Από τα νησιά των Δωδεκανήσων, πάντοτε αναφερόμενοι  στο εμφιαλωμένο κρασί, η Ρόδος έχει λόγω μεγέθους τον πρώτο ρόλο, με την Κω να έπεται μακράν. Ο Ιπποκράτης, πατέρας της ιατρικής, ως Κώος και γνωρίζοντας καλά τα κρασιά του νησιού του συνιστούσε το χειμώνα να πίνουμε ελάχιστο κρασί χωρίς ανάμιξη με νερό (ακρατέστατος οίνος), την άνοιξη να πίνουμε λίγο περισσότερο κρασί, πιο αραιωμένο με νερό (υδαρέστερος οίνος) και το καλοκαίρι το κρασί να είναι πολύ αραιωμένο με νερό και άφθονο (υδαρέστατος οίνος). Σε ό, τι αφορά στα υπόλοιπα νησιά, με εξαίρεση κάποιες μικρές μεμονωμένες προσπάθειες καθαρά τοπικού ενδιαφέροντος, τα λίγα αμπέλια που υπάρχουν εξυπηρετούν κυρίως την οικιακή κατανάλωση.

Εδώ, η Μανδηλαριά (η κύρια ερυθρή ποικιλία του Αιγαίου που επικρατεί και στα Δωδεκάνησα) φαίνεται πως έφτασε στη Ρόδο από την Αμοργό, γι’ αυτό και λέγεται από τους ντόπιους Αμοργιανό. Η άλλη σημαντική ποικιλία της Ρόδου είναι η λευκή Αθήρι. Το Αθήρι είναι γνωστό από την αρχαιότητα ως θηριακή άμπελος και πρέπει να έφτασε στη Ρόδο από τη Θήρα (Σαντορίνη). Σε ένα σύνολο περίπου 18.000 στρεμμάτων, το Αθήρι καλλιεργείται σε 10.000 περίπου στρέμματα και η Μανδηλαριά σε 5.000 περίπου. Δύο ακόμα λευκές ποικιλίες, το Μοσχάτο λευκό και το Μοσχάτο Τράνι, το οποίο μάλλον το έφεραν οι Ιταλοί (υπάρχει και ιταλική πόλη με το ίδιο όνομα), χρησιμοποιούνται κυρίως στην παραγωγή γλυκών κρασιών. Επί των ημερών μας έχουμε δειλές και αναπόφευκτες εμφανίσεις διεθνών ποικιλιών, οι οποίες δείχνουν να κερδίζουν έδαφος με το πέρασμα του χρόνου. Άλλωστε, η Ρόδος προσφέρεται, καθώς είναι πραγματικά μία ευλογημένη περιοχή για την αμπελουργία: ηλιοφάνεια, θαλάσσιες αύρες από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο και υψηλές βροχοπτώσεις όταν χρειάζονται, είναι πραγματική τύχη για το αμπέλι. Οι προνομιακοί αμπελώνες βρίσκονται στο όρος Αττάβυρος (1215 μ.) που διασχίζει κατά μήκος, σαν ραχοκοκαλιά, το νησί.

Η CAIR (Compagnia Agricola & Industialle de Rhodi) έχει ιστορία που ξεκινάει από το 1928. Παράγει μια σειρά κρασιών από τις ελληνικές ποικιλίες που καλλιεργούνται στο νησί, ενώ η μακρόχρονη παραγωγή κρασιών με ζύμωση στη φιάλη την έχει κάνει συνώνυμη με τα ελληνικά αφρώδη κρασιά. Το νέο οινοποιείο της εταιρείας βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη στο δεύτερο χιλιόμετρο προς Λίνδο. Ο Αλέξανδρος Γλυνός, Γενικός Διευθυντής της CAIR, με την ομάδα του σχεδίασε και δημιούργησε πριν δέκα περίπου χρόνια έναν ιδιόκτητο αμπελώνα της εταιρείας σε έκταση 300 στρεμμάτων όπου καλλιεργούνται οι διεθνείς ποικιλίες Cabernet sauvignon και Merlot. Η συνεισφορά της CAΙR για το νησί είναι ανυπολόγιστη, αν σκεφτεί κανείς ότι απορροφά σχεδόν το σύνολο της παραγωγής των σταφυλιών. Τα δύο κρασιά που ξεχωρίσαμε είναι:

Ρόδος 2400 (2011)
Λευκό ξηρό κρασί με αρώματα εσπεριδοειδών, κίτρινο φρούτο και ξερό χόρτο. Στόμα μεσαίου όγκου με ικανοποιητική οξύτητα και διάρκεια.

Velvet brut 
Λευκό αφρώδες κρασί με αρώματα ψημένου ψωμιού και μαγιάς με αρκετά ώριμο κίτρινο φρούτο, σε ευγενή ωρίμανση. Στόμα με σώμα και νεύρο. 

ΣΗΜ.: Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε επισκεπτόμενοι το site: www.cair.gr ή στο τηλέφωνο 22410-68770/ 3.

Κως

Στην Κω σε παλαιότερες εποχές η καλλιέργεια αμπελιού ήταν επικεντρωμένη στην παραγωγή επιτραπέζιων σταφυλιών με προορισμό κυρίως την Αίγυπτο. Οι αμπελώνες του νησιού ήταν κυρίως συγκεντρωμένοι στο όρος Δίκαιος. Η εισβολή του τουρισμού είχε ως συνέπεια την σχεδόν ολοκληρωτική εξαφάνιση της αμπελοκαλλιέργειας και τη μείωση των υπόλοιπων καλλιεργειών, όπως της ντομάτας, παρά το γεγονός ότι το νησί διαθέτει άφθονες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Αυτό οδήγησε το 1990 και στο κλείσιμο του τοπικού συνεταιρισμού, ο οποίος οινοποιούσε κυρίως επιτραπέζια σταφύλια. Όμως, αντίστροφα πλέον, η δημιουργία ζήτησης, λόγω τουρισμού άνοιξε ένα καινούργιο κεφάλαιο στην αναγέννηση τού τοπικού αμπελώνα. Σήμερα καλλιεργούνται συνολικά περίπου 200 στρέμματα, κυρίως με οινοποιήσιμες ποικιλίες.

Οινάμπελος Α.Ε.

Ο Αντώνης Τριανταφυλλόπουλος, πριν 30 χρόνια, μετέφερε τις δραστηριότητες του στην Κω και σήμερα λειτουργεί 4 ξενοδοχειακές μονάδες, Στη συνέχεια, το 1995, με τη γυναίκα του Μαίρη, αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα νέο σημείο εκκίνησης για την αμπελοκαλλιέργεια και τα κρασιά του νησιού. Φυτεύτηκαν 120 στρέμματα με ελληνικές ποικιλίες όπως το Αθήρι, το Ασύρτικο, η Μαλαγουζιά αλλά και διεθνείς όπως Merlot, Cabernet, Sauvignon, Grenache Rouge, Syrah, Tempranillo, Chardonnay, Sauvignon Blanc και φυσικά κατασκευάστηκε και ένα σύγχρονο οινοποιείο. Τα αμπέλια βρίσκονται στις θέσεις Μινιέρα Ασφενδιού και Καρδάμαινα, στο νότιο τμήμα του νησιού, μερικά χιλιόμετρα από τη θάλασσα και σε υψόμετρο 100- 200 μέτρα στους πρόποδες του όρους Δίκαιος. Τα δύο κρασιά που ξεχωρίσαμε είναι:

Δίκαιος Οίνος 2011
Λευκό ξηρό κρασί με αισθητά αρώματα από πορτοκάλι, και τριανταφυλλένιες, βοτανικές νότες. Στόμα με γλυκύτητα, αρκετά γεμάτο. 

Syrah 2007
Κόκκινο ξηρό κρασί με αρώματα κόκκινων φρούτων και νύξεις από βιολέτα και καμένη καραμέλα. Στόμα μεσαίου όγκου με γλυκύτητα και ήπιες τανίνες.

ΣΗΜ.: Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε επισκεπτόμενοι το site: www.inambelos.gr ή στο τηλέφωνο 22420-69860.

Ελλάδα

Αθήρι

Μανδηλαριά

Μοσχάτο Trani

Μοσχάτο λευκό

Ελλάδα

Καϊρ

Δωδεκάνησα