Πώς από τις σπουδές στη Χημεία προέκυψε η οινολογία;
Στη Γαλλία γνώρισα έναν οινοπαραγωγό και μυήθηκα στον κόσμο του κρασιού. Έτσι, βρέθηκα να σπουδάζω Οινολογία στην Καμπανία και στην Ντιζόν και μυήθηκα στο γαλλικό κόσμο του κρασιού. Εμπνευσμένος απ’ όλη αυτήν την ιστορία, ερωτευμένος και παθιασμένος, τέλειωσα τις σπουδές μου και επέστρεψα για να εργαστώ στην Ελλάδα. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα μιας, ατομικής επιχείρησης και οι σκέψεις για μια προσωπική δημιουργία κρασιού. Πάρα πολύ νωρίς, το 1986, ξεκίνησα σαν «λευκό χαρτί» την οινοποιία Σκούρα με μεγάλα όνειρα και μεγάλους στόχους και έβγαλα το πρώτο μου κρασί, το «Μέγα Οίνο», ο οποίος παραμένει και το εμβληματικό κρασί του οινοποιείου μας.
Είπατε ότι ξεκινήσατε με μεγάλα όνειρα. Βρήκατε ανταπόκριση στην Ελλάδα στο όραμά σας;
Τα μεγάλα όνειρα δεν ξέρω αν έχουν σχέση με τη μεγάλη πραγματικότητα. Έτσι δεν είναι; Φανταστείτε λοιπόν το 1986 ένα ξεκίνημα με νοικιασμένα μηχανήματα, αγορασμένα αμπέλια και πραγματικά πολύ χειρονακτική εργασία, και δείτε σήμερα, το 2008, ένα οινοποιείο που έχει σταθεί σε ένα ύψος πάρα πολύ μεγάλο και από άποψη αμπελώνων και από άποψη κρασιών, με μια παραγωγή 750 χιλιάδων φιαλών. Παρ’ όλα αυτά, οι εποχές ήταν πέτρινες και πάρα πολύ δύσκολες. Οι πέτρινες εποχές και οι δύσκολες στιγμές, ωστόσο, γεννούν και την ευκαιρία. Η ευκαιρία, αν θέλετε, δεν ήταν προσωπική. Ήταν μια ευκαιρία για το ελληνικό κρασί, γιατί υπήρξε η στιγμή εκείνη που βρεθήκαμε χωρίς να γνωρίζουμε ο ένας τον άλλον οι γνωστοί του χώρου, τα δέκα δεκαπέντε μυαλά που ξέρετε. Τσέλεπος, Γεροβασιλείου και άλλοι, οι οποίοι ξεκινούσαμε τότε τα Κτήματα μας, και τελικά γράψαμε την αρχή της ιστορίας του νέου κρασιού στην Ελλάδα.
Με βάση αυτό, ποιες θεωρείτε ότι ήταν οι πρωτοβουλίες σας που έχουν συμβάλει στην αναβάθμιση του ελληνικού κρασιού;
Ξεκινήσαμε το 1986 δημιουργώντας ένα ελληνικό κρασί, το «Μέγα Οίνο», από ένα blend ελληνικής και ξένης ποικιλίας, Αγιωργίτικο και Cabernet Sauvignon, το οποίο έγραψε ιστορικά ως ένα από τα πρώτα παντρέματα μιας ξένης και μιας κοσμοπολίτικης ποικιλίας. Στη συνέχεια, η πρακτική αυτή έγινε μεγάλη μόδα και βρήκε εφαρμογές παντού. Ύστερα, είμαστε αυτοί που δώσαμε μια γραμμή κύρους σ’ αυτό κρασί. Μετά το Μέγα Οίνο κάναμε ένα άλλο κρασί που ονομάστηκε «Μέγας Οίνος Λευκός». Στην ουσία πρόκειται για ένα Μοσχοφίλερο. Όλα αυτά το 1989, σε εποχές που μόλις άρχισε να αναμορφώνεται το Μοσχοφίλερο, εμείς βγάλαμε στην αγορά το πρώτο ελληνικό γκρίζο κρασί (vin gris). Το 1996 σημαδεύτηκε από το χτίσιμο του οινοποιείου στο Γυμνό, στη ζώνη της ονομασίας προέλευσης, το οποίο και πυροδοτεί όλες τις επενδύσεις στην περιοχή της Νεμέας. Το 2001 ξεκίνησε με την τρομερή μας δουλειά πάνω στο στέλβιν και το φελλό, και το 2006 είμαστε έτοιμοι και το παρουσιάζουμε στην αγορά. Αυτή ήταν μια από τις πιο αγωνιώδης στιγμές της καριέρας μου. Έπρεπε να δείξουμε ότι δεν κάναμε τα κρασιά μας πιο «φθηνά», αλλά αντίθετα τους δώσαμε τεράστια προσοχή. Δόξα τω Θεώ, στέφθηκε με πλήρη επιτυχία, και με μεγάλη μου χαρά βλέπω ότι και άλλοι οινοπαραγωγοί υιοθετούν αυτό το πώμα. Το 2005 παρουσιάσαμε μια μοναδική εφαρμογή προσθέτοντας στην γκάμα των κρασιών μας τον «Λαβύρινθο», ο οποίος είναι ουσιαστικά μια σολέρα, ένα χαρμάνι δηλαδή διαφορετικών σοδειών μέσα στο ίδιο βαρέλι. Το κρασί αυτό γράφει μια καινούρια τάση στον ελληνικό αμπελώνα, δημιουργώντας περίεργα και όμορφα πράγματα.
Πώς νιώθετε όταν με κάποιες ενέργειές σας, όπως το στέλβιν ή με το οινοποιείο, κάποιοι άλλοι βρήκαν δρόμους έτοιμους και περπάτησαν;
Δεν ανακάλυψα τον κόσμο, απλώς τόλμησα να ολοκληρώσω σκέψεις και πράγματα πάντα μέσα από μια επιστημονική άποψη. Εκείνο που νιώθω είναι μια ωραία φρεσκάδα στο μυαλό μου και νιώθω ότι πρέπει να κάνω ένα σωρό καινούρια πράγματα, γιατί είμαστε μια γενιά που της επιτράπηκε να ξεκινήσει από «λευκό χαρτί» όπως είπα, χωρίς βαριές κληρονομιές στις πλάτες της. Άλλο να πάρεις ένα αμπέλι φυτεμένο από τον παππού σου και να έχεις αυτό ως βάση και άλλο να πεις «πρέπει να πάω να κατακτήσω αυτήν την αγορά». Γενικά, πάντα μου άρεσε να κάνω αυτό που δεν μπορούν να κάνουν οι άλλοι και πιστεύω ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος που σε κάνει να διαφέρεις.
Στην Ελλάδα, ποια είναι η σχέση του κοινού με το κρασί, και ειδικότερα με το ποιοτικό κρασί; Θεωρείτε ότι είναι σε θέση να αναγνωρίζει τη διαφορά;
Πιστεύω ένα πράγμα: προτού η μέρα γίνει νύχτα, υπάρχει το απόγευμα που το χρώμα γίνεται γκρίζο και μετά μαυρίζει. Δεν μπορούν να γίνουν όλα από τη μια μέρα στην άλλη. Πιστεύω ότι όσο ανεβαίνει το ποιοτικό ελληνικό κρασί, βελτιώνεται και ο κόσμος του ελληνικού ποιοτικού κρασιού γενικά. Είναι σαν το θέατρο, δεν γίνεται να δώσεις μια καλή παράσταση σε μια αίθουσα που δεν υπάρχει κοινό. Όλοι εμείς οι οινοποιοί αντλούμε για λόγους βιοποριστικούς, αλλά και για λόγους άμιλλας, καθιέρωσης ή ανταγωνισμού (με την καλή έννοια) πολλά κίνητρα, ώστε να μπορούμε να στεκόμαστε ψηλά, και για κάτι τέτοιο χρειάζεται να υπάρχει κοινό. Το κοινό λοιπόν υπάρχει, μεγαλώνει και εκπαιδεύεται μαζί μας και εμείς εκπαιδευόμαστε και μεγαλώνουμε μαζί του, γιατί και εμείς δεν είμαστε αλάνθαστοι.
Πιστεύετε ότι το ελληνικό κρασί έχει μέλλον στο διεθνή ανταγωνισμό;
Κατ’ αρχάς, πρέπει να ξεκινήσουμε από το μέλλον εδώ για να φτάσουμε στο μέλλον στο εξωτερικό. Το ελληνικό κρασί βρίσκεται σε μια όμορφη καμπή, διότι τον Σκούρα και τον κάθε Σκούρα θα πρέπει να διαδεχθεί η δεύτερη γενιά. Τρέμω στην ιδέα πως όλες αυτές οι προσπάθειες, όλα αυτά τα οινοποιεία που έχουν γίνει στην Ελλάδα, θα μείνουν εκεί που είναι και δεν θα συνεχιστούν από τη δεύτερη και τρίτη γενιά που ωριμάζει και αντιλαμβάνεται τα πράγματα πιο ψυχρά, διαφορετικά, με μια άλλου τύπου ωριμότητα, και που είναι, αν θέλετε, το μεγάλο στοίχημα για τις μέρες που έρχονται. Πάντως, το ελληνικό κρασί δεν μπορεί ποτέ να γίνει το αυστραλέζικο ή το ιταλικό. Οι ποσότητες είναι τέτοιες που δεν μας το επιτρέπουν. Μπορεί, όμως, να ακολουθήσει θαυμάσια το παράδειγμα του αυστριακού κρασιού ή του πορτογαλέζικου. Μας το επιτρέπει η μοναδικότητα των νεοελληνικών ποικιλιών. Η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει στο μοναδικό και ποιοτικό κρασί και μόνο γι’ αυτό το λόγο θα μπορέσει να έχει λόγο ύπαρξης στην παγκόσμια αγορά.
Υπάρχουν κινήσεις που πρέπει να γίνουν, είτε από τους οινοποιούς είτε από τους κρατικούς φορείς, για να προωθηθεί το ελληνικό κρασί προς τα έξω;
Αυτές οι κινήσεις υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν και δεν έχουν σταματήσει ποτέ. Αυτή τη στιγμή, ο κλάδος έχει αναταχθεί και αναθέσει σε μια πάρα πολύ σοβαρή εταιρεία την εθνική στρατηγική marketing του ελληνικού κρασιού, το οποίο θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο και είναι μια πολύ σοβαρή δουλειά που πολύ σύντομα θα την έχουμε στα χέρια μας. Από την άλλη, η Ελλάδα χρειάζεται να κάνει focus σε ορισμένες πόλεις από τις μεγάλες αγορές του κόσμου. Αυτό είναι αρκετό για να πουλήσουμε όχι μόνο τα δικά μας αλλά και τα κρασιά των γειτόνων μας. Πριν από δέκα με δεκαπέντε χρόνια γύριζα στις εκθέσεις και έδειχνα το κρασί μου και έλεγα ότι είμαι από την Ελλάδα και μου έλεγαν «Μα καλά, κάνετε στην Ελλάδα κρασί;» Καταλαβαίνετε ότι ο πρώτος εχθρός του ελληνικού κρασιού ήταν η ίδια η εικόνα του. Ήταν μια βαριά άγκυρα που σέρναμε και κάθε βήμα μπροστά ήταν πολύ κοπιαστικό. Πάντως, καταφέραμε να αλλάξουμε την ιστορία αυτή σε πολλές χώρες και νομίζω ότι τα επόμενα βήματα θα είναι πολύ πιο σοβαρά και πολύ πιο μετρημένα.
Το Αγιωργίτικο τι σημαίνει για εσάς;
Είναι πηγή ζωής και πηγή έμπνευσης. Είναι μια εξαιρετική ποικιλία σε έναν υπέροχο τόπο. Έναν τόπο που δεν σε αφήνει ποτέ να βαρεθείς, δεν είναι ποτέ ο ίδιος και ευτυχώς ο Θεός μας έδωσε μια γη στην Πελοπόννησο που έχει πολλές εναλλαγές και καμπύλες. Έχουμε απίθανες εκφράσεις του Αγιωργίτικου, οι οποίες ακολουθούν είτε υψομετρικά είτε εδαφολογικά είτε μικροκλιματικά την όλη φύση και μέσα απ’ αυτές τις εκφράσεις δημιουργούνται κρασιά που έχουν πολύ όμορφη μοναδικότητα. Όταν θα είμαστε 200 οινοποιοί, το Αγιωργίτικο θα αρχίσει να δείχνει όλες του τις δυνατότητες.
Η φετινή σοδειά πώς ήταν;
Μεγαλειώδης. Τολμώ να πω ότι ήταν η καλύτερη που έχω δει ποτέ στη ζωή μου.
Στην εποχή μας οδηγούμαστε σε μια ομογενοποίηση γεύσεων. Ποια είναι η άποψή σας;
Είναι πολύ λεπτά αυτά πράγματα. Δεν ξέρω αν είναι ομογενοποίηση ή αν είναι το κλίμα που οδηγεί τα πράγματα εκεί. Σε μια γευσιγνωσία στο Κτήμα με έναν Αμερικανό, παρατήρησα πως το κλίμα αποτυπώνεται μέσα στο κρασί. Ανάλογα με τη χρονιά, μεγάλωνε και ο βαθμός του αλκοόλ.
Πώς βλέπετε το μέλλον του κρασιού στις δύσκολες εποχές που ζούμε;
Νομίζω ότι το κρασί, το λάδι, το σιτάρι είναι το αποκούμπι της παγκόσμιας κληρονομιάς και το αποκούμπι της ελπίδας του ανθρώπου. Όταν κοιτάζω πίσω και βλέπω μια ιστορία του κρασιού με απόλυτη και συνεχή παραγωγή 4.000 ετών, δεν θα κάτσω να ρωτήσω τι θα γίνει. Θα πηγαίνω με τη σιγουριά ότι ο κόσμος θα πίνει κρασί. Ας είναι οι δουλειές λιγότερες, ας μην είμαστε άπληστοι.
Κάθε χρόνο, το Σεπτέμβριο, διοργανώνονται εκθέσεις στο οινοποιείο και συνδυάζεται το κρασί με την τέχνη…
Με τη ζωή θα έλεγα, αλλά και με τον πολιτισμό και την τέχνη. Κάθε χρόνο αυτή την εποχή, στη Νεμέα γίνεται μια έκθεση ζωγραφικής που φέρνει στο οινοποιείο ανθρώπους της τέχνης. Αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, στο οινοποιείο υπάρχουν πολιτιστικά δρώμενα, τα οποία έχουν να κάνουν με την ποίηση, τη μουσική και το θέατρο. Στην τελευταία μας εκδήλωση είχαμε 1.000 άτομα.
Το κρασί είναι πάθος. Θεωρείτε ότι είστε άνθρωπος των παθών;
Ναι, είμαι άνθρωπος του πάθους. Όταν κάνεις κρασί, δεν κάνεις τίποτα στη ρουτίνα. 28 τρύγοι μέχρι τώρα, και κάθε χρονιά είναι διαφορετική: έχει το στοιχείο της έκπληξης και το πάθος, λάμπει όχι μόνο στο μάτι το δικό μου, αλλά και στο μάτι των συνεργατών μου, στο μάτι της ομάδας, όπου όλοι είμαστε τρελοί με το κρασί.
Δύο εμβληματικά κρασιά του Κτήματος
Μέγας Οίνος 2006, Τοπικός Πελοποννησιακός
Εμβληματικό κρασί του Κτήματος θεωρείται ο Μέγας Οίνος, ο οποίος ήταν το πρώτο κρασί του Γιώργου Σκούρα. Βγαίνει είκοσι δύο χρόνια τώρα στην αγορά με απόλυτη συνέπεια, δημιουργώντας ένα κλασικό προϊόν και αυτό είναι δύσκολο. Πρόκειται για ένα κρασί φτιαγμένο κατά 80% από Αγιωργίτικο και 20% Cabernet Sauvignon. Έχει βαθύ πορφυρό χρώμα με μπλε ιώδεις ανταύγειες. Στη μύτη αφήνει αρώματα από μύρτιλλα, βύσσινα, κεράσια, ώριμα μικρά φρούτα δεμένα με νότες καπνού, γης, μαύρου πιπεριού. Στο στόμα είναι μεταξωτό και ακολουθείται από εξαιρετικές και κρυμμένες ταννίνες που ισορροπούν πάνω στη λεπτή οξύτητα, τονίζοντας τις γεύσεις της μαύρης σοκολάτας, της μέντας, του γαρίφαλου, του πιπεριού, με μικρή νότα λεβάντας στο τέλος. Μακρά, νόστιμη επίγευση.
Viognier Eclectique 2007
Καινοτόμος πρόταση από τον Γιώργο Σκούρα. Τυπικό Viognier, χρυσοκίτρινο, με έντονο άρωμα βανίλιας και ώριμων λευκόσαρκων φρούτων, καφέ, ψημένου ψωμιού, φουντουκιού, βοτάνων, ξηρών καρπών. Στόμα με αίσθηση λιπαρότητας, γλύκας και τραγανής οξύτητας. Σερβίρεται στους 14°C και ενδείκνυται για μετάγγιση σε καράφα. Μπορεί να ωριμάσει για τα επόμενα έξι χρόνια.
