Το «Ξινόμαυρο» είναι μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, αν και απαιτητική για τον αμπελουργό-οινοποιό όσο και για τον καταναλωτή, κόκκινη ποικιλία σταφυλιού. Θέλει πολλή δουλειά σε βάθος, στο αμπέλι και στην οινοποίηση, για να αναδείξει και να προσφέρει με γενναιοδωρία τα γοητευτικά του στοιχεία που κάνουν τα κρασιά του σαγηνευτικά. Όποτε αυτό έχει συμβεί, δικαιολογείται απόλυτα η άποψη που θέλει το «Ξινόμαυρο» να παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες με το «Nebbiolo» – την ποικιλία του Piemonte της βόρειας Ιταλίας, που δίνει τα διάσημα κρασιά «Barolo» και «Barbaresco».
Δυστυχώς, για πολλά χρόνια η δουλειά με το «Ξινόμαυρο» δεν πήγαινε σε βάθος και τα κρασιά Ονομασίας Προελεύσεως «Νάουσα» (ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του «είδους») παρουσίαζαν όλα τα ελαττώματα του δήθεν «παραδοσιακού»: rustique ιδιοσυγκρασία, τραχύτητα, επιθετικές ταννίνες, έλλειψη φρούτου και στεγνή γεύση. Ευτυχώς όμως, η δουλειά που άρχισε να γίνεται τα τελευταία χρόνια από πολλούς (ίσως όχι ακόμη στο βάθος και με την «ταχύτητα» που χρειάζεται) άρχισε να αποδίδει. Από τις πρώτες κιόλας εσοδείες της δεκαετίας του 1990 (με αποκορύφωμα τη σπουδαία ποιοτικά εσοδεία του 1994) είχαμε τα πρώτα σημαντικά δείγματα ποιοτικής προόδου.
Η ανανεωμένη μάλιστα φυσιογνωμία και το νέο ποιοτικό προφίλ της Ονομασίας Προελεύσεως «Νάουσα» εκφράστηκε με ιδιαίτερα αισιόδοξο τρόπο. Τη στιγμή που οι «μεγάλοι» έκαναν ένα σημαντικό ποιοτικό άλμα προς τα εμπρός, εμφανίστηκαν νέοι «μικροί» (Δαλαμάρας, Καρυδάς και πολύ πρόσφατα ο Διαμαντάκος). Οι «παραδοσιακοί» μικροί, εξάλλου, αρχίζουν σιγά σιγά να βγάζουν τα εισαγωγικά από την ιδιότητά τους, αφού βρίσκονται και αυτοί σε κατεύθυνση ποιοτικής δουλειάς. Θελήσαμε να οργανώσουμε αυτή τη γευστική δοκιμή, σε μια στιγμή που ο χειμώνας να έχει προχωρήσει για τα καλά, τόσο για να διαπιστώσουμε τη συνέπεια και συνέχεια της ποιοτικής πορείας, όσο και με την ελπίδα να έχει κάπως κρυώσει ο καιρός, ώστε να απολαύσετε τα καλύτερα κρασιά της Νάουσας με την πλούσια και γενναιόδωρη κουζίνα του χειμώνα.
Ενώ λοιπόν στο πρώτο –ποιοτικού ενδιαφέροντος– επίπεδο η «Νάουσσα» τα κατάφερε, οι παραξενιές του φετινού χειμώνα μάς κάνουν να σκεφτόμαστε λιγότερο πλούσια ή στιβαρά πιάτα για παρέα των κρασιών προς το παρόν και να περιμένουμε είτε κάποιες αναλαμπές κρύου ή το Πάσχα, μια και η πλούσια κουζίνα του πάει γάντι με τα κρασιά «Νάουσα».
Τα κατάφερε η «Νάουσα» επειδή στην τόσο καλά ισορροπημένη, όπως θα διαπιστώσετε, γευστική δοκιμή από τα είκοσι κρασιά της ελάχιστα παρουσίασαν πραγματικά ελαττώματα ή στεγνό χαρακτήρα. Είχαμε την αίσθηση, μια και διαθέταμε δείγματα από διαφορε-τικές χρονιές, ότι το 2004 τα πήγε συνολικά πιο καλά.
Μήπως γιατί κάποιοι παραγωγοί δεν είναι ακόμη έτοιμοι για κρασιά μεγαλύτερων φιλοδοξιών και δυνατοτήτων πιο μακρόχρονης παλαίωσης; Ίσως οι μελλοντικές εξελίξεις στη δουλειά των παραγωγών δώσουν την απάντηση...
Από τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις της γευσιγνωσίας, η «απλή» Νάουσα 2004 του Μελιτζανή και το «Ξινόμαυρο» του Κείμη Χρυσοχόου, πάλι από το 2004. Χαρακτηρισμένη από όλους μας ως textbook μοντέρνας «Νάουσας», η φιάλη του Αντώνη Μελιτζανή δίκαια κατέλαβε τη δεύτερη θέση, ενώ το «Ξινόμαυρο» του Χρυσοχόου (απαλλαγμένο από «αγκυλώσεις» του παρελθόντος) επάξια στέκει τρίτο στην κατάταξη. Απρόσμενα άτεχνο και «ακατανόητο» το δείγμα του Τσάνταλη (στο παρελθόν έδινε πάντα δείγματα πολύ καλής δουλειάς), ενώ αναγομώθηκαν τα ερωτηματικά για τον «Πήγασο» των αδερφών Μαρκοβίτη και την εμμονή τους στην παραγωγή κρασιών τέτοιου τύπου παλαίωσης. Πολύ ενδιαφέρουσα και η ποιότητα και, συνεπώς, η επίδοση της «Ναουσσαίας» 2004 του Νίκου Φουντή.
Σε συνολικό επίπεδο, την καλύτερη ποιότητα και ενδιαφέρον παρουσίασαν τα δείγματα της «Ι. Μπουτάρης Οινοποιητική ΑΕ». Η καλύτερη φιάλη τους μάλιστα, η «Grande Reserve Boutari 2004» (που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει εντυπωσιακή πρόοδο), κέρδισε την υψηλότερη βαθμολογία από την ομάδα μας και κατέλαβε την πρώτη θέση. Μπράβο τους!
Grande Reserve Νάουσα Μπουτάρη 2001
Μεσαίου βάθους ερυθρό, με κεραμιδί αποχρώσεις. Πυκνή μύτη με κόκκινα φρούτα, φραμπουάζ, μαρμελάδα δαμάσκηνο, γλυκά μπαχαρικά και σοκολάτα, ζαμπόν και δέρμα. Στόμα με ικανοποιητικό όγκο, στιβαρό, με ισχυρές ταννίνες, εξαιρετική δομή, άψογη ισορροπία αλκοόλης και οξύτητας, μεγάλη επίγευση. (Μπουτάρη Οινοποιητική, 210 6605200)
Βαθμολογία: 85,75/100
Νάουσα Κτήμα Μελιτζανή 2004
Μεσαίου βάθους ερυθρο-ιώδες ζωηρό χρώμα. Πολύ τυπική και χαρακτηριστική μύτη Νάουσας με φραγκοστάφυλο, ευδιάκριτη μαύρη ελιά και πράσινο πιπέρι. Στόμα που ξεκινάει με έντονη γλύκα, έχει ικανοποιητικό όγκο και ζωντανές ταννίνες που δεν «καταφέρνουν» να γίνουν ενοχλητικές. (Ιντερβίνο, 210 2852903)
Βαθμολογία: 83,75/100
Ξινόμαυρο Χρυσοχόου 2004
Ανοιχτό ερυθρό με ιώδεις αποχρώσεις. Έντονο άρωμα μαρμελάδας φρούτων, φραμπουάζ, ελιά και γλυκό ντοματάκι σε πιπεράτο φόντο. Στόμα που ξεκινάει με γλύκα ικανοποιητικού όγκου, με ωραία οξύτητα και καλή ισορροπία, δυναμικές ταννίνες που μουδιάζουν ευχάριστα το στόμα. (Οινοτράπεζα, 210 9830000 / Κράσσος ΕΠΕ, 2310 68585)
Βαθμολογία: 83,25/100
Ξινόμαυρο 2004 Κατώγι & Στροφιλιά
Μεσαίου βάθους, αρκετά ζωηρό κόκκινο χρώμα. Αρώματα από κεράσια, ζαμπόν, πράσινο πιπέρι, αλλά και νότες κέδρου, μελανιού και καπνού. Σφιχτοδεμένο στόμα, με ικανοποιητικό όγκο, αυστηρές αλλά καλής ποιότητας ταννίνες και ωραία οξύτητα, σε ένα σύνολο που αναζητάει παλαίωση. (Κατώγι & Στροφιλιά, 210 6778244)
Βαθμολογία: 83/100
Ράμνιστα 2003/Κυρ-Γιάννη
Μεσαίου βάθους με κεραμιδί αποχρώσεις. Αρώματα από γλυκό ντοματάκι, λιγότερο φρούτο φραγκοστάφυλου, σε ένα ζωικό φόντο ζαμπόν και με γαλακτική παρουσία. Στόμα που «μπαίνει» γλυκά, με ικανοποιητικό όγκο και ενδιαφέρουσες αλλά αυστηρές προς το τέλος ταννίνες. (Β. Σ. Καρούλιας ΑΒΕΕΠ, 210 8141801)
Βαθμολογία: 82,5/100
Ξινόμαυρο Reserve Μπουτάρη 2003
Αρκετά σκούρο κόκκινο με λίγες κεραμιδί αποχρώσεις. Σύνθετο άρωμα κερα-σιού δαμάσκηνου, καφέ και σοκολάτας, με γλυκά μπαχαρικά, ντοματάκι και στο βάθος δέρμα. Στόμα γλυκό, γεμάτο με ωραία οξύτητα, καλές, ισχυρές και στιβαρές τανίνες. (Μπουτάρη Οινοποιητική)
Βαθμολογία: 82,25/100
Παλιοκαλιάς 2003 Δαλαμάρα
Μεσαίας έντασης ερυθρό με κεραμιδί αποχρώσεις. Κομψή και σύνθετη μύτη μαρμελάδας φράουλας, δέρμα, πιπέρι, λίγη ελιά και φόντο μπαχαρικών. Στόμα μεσαίου όγκου, με έντονες ταννίνες και αισθητή οξύτητα, λίγο σκληρό, που δείχνει ότι μπορεί να μαλακώσει. (Κάβα Δαλαμάρα, 23320 26054)
Βαθμολογία: 82/100
Δαμασκηνός 2001/Vaeni
Αρκετά βαθύ ερυθρό χρώμα. Αρώματα μπαχαρικών, πικραμύγδαλου, πράσινο πιπέρι, φρούτου φράουλας και κόκκινου μήλου, σε φόντο από φρέσκια ντομάτα. Στόμα μεσαίου όγκου, με ισχυρές και αυστηρές ταννίνες, που όμως δεν στεγνώνουν το στόμα, και με φρουτώδη οξύτητα. (Vaeni Νάουσα, 23320 44274)
Βαθμολογία: 82/100
Chateau Πήγασος 2000
Ανοιχτό ερυθρό με άφθονο κεραμιδί. Πυκνή μύτη με ελιά και γλυκό ντοματάκι, γλυκόριζα, δέρμα, ξερά φρούτα, δαμάσκηνο και σύκο σε ένα αρκετά εξελιγμένο σύνολο. Στόμα αρκετά πλούσιο και ταννικό, με ζωηρή οξύτητα, δίνει ένα δύσκολο αλλά ενδιαφέρον σύνολο. (Κορογώνας-Κουλουρούδης, 210 3847766)
Βαθμολογία: 81,5/100
Ναουσαία 2004/Φουντής
Μεσαίου βάθους ερυθρό χρώμα, με ελαφρές ιώδεις αποχρώσεις. Ευδιάκριτα αρώματα κόκκινων φρούτων, φράουλας και κερασιού, μπαχαρικά (πιπέρι) και ζαμπόν. Στόμα με ικανοποιητικό όγκο, γλυκύτητα και νεύρο που συνδυάζονται αρμονικά, και ταννίνες που ελέγχονται. (Χρήστος Πανεράς, 210 9881862)
Βαθμολογία: 81/100
