Παράξενη χώρα η Γερμανία! Είναι προικισμένη με υπέροχα κρασιά, αλλά η φήμη για τα gourmet της θέλγητρα ταυτίζεται με φολκλορικές και ρουστίκ εικόνες. Όταν σκεφτόμαστε τη Γερμανία των γεύσεων, ο νους μας εξακολουθεί να πηγαίνει σε κοκκινομάγουλους κοιλαράδες που κατεβάζουν ατέλειωτα λίτρα μπίρας και χιλιόμετρα από λουκάνικα… Είναι κρίμα, γιατί η Γερμανία είναι κάθε άλλο εκτός από αυτό! Πιο πιθανό φαίνεται η γενικότερη εικόνα για τη χώρα να οφείλεται στη δυσκολία απαλλαγής από τα στερεότυπα που εξακολουθούν να ταλαιπωρούν τις δυτικές κοινωνίες. Κι όχι τίποτα άλλο, αλλά στην περίπτωση της Γερμανίας αυτό μας δυσκολεύει να χαρούμε και το μεγάλο ενδιαφέρον των γαστρονομικών της θησαυρών, αλλά και των σπουδαίων γερμανικών κρασιών. Να βάλουμε όμως τα πράγματα στη θέση τους!
Είναι, δυστυχώς, αλήθεια ότι και οι ίδιοι οι Γερμανοί έβαλαν το χεράκι τους για να κλονιστεί η φήμη των κρασιών τους: ενώ είχαν (και εξακολουθούν να έχουν) τις πιο μαγευτικές αμπελουργικές περιοχές του κόσμου, και τα μεγάλα κρασιά τους κάποτε δίκαια άστραφταν από παγκόσμιο prestige «πιάνοντας» απίστευτα υψηλές τιμές, τρόμαξαν και δεν απάντησαν έξυπνα όταν άρχισαν τα δύσκολα. Όταν, δηλαδή, ο διεθνής ανταγωνισμός έδειχνε ήδη τα κοφτερά του δόντια. Και ακόμα χειρότερα, όταν η παγκόσμια μανία με το Chardonnay άρχισε να γίνεται τυραννική, η «απάντηση» ήταν τα υδαρή και ζαχαρωμένα Blue Nun και Liebfraumilch (σκεφτείτε αυτά τα ονόματα, η «Γαλάζια Μοναχή» και το «Γάλα της Αγαπητής Κυρίας»!). Μαζί με τα ξερά, όμως, καίγονται και τα χλωρά. Με αυτή την ανοησία που φούσκωσε τους τραπεζικούς λογαριασμούς μερικών «έξυπνων» επιχειρηματιών, τα έξοχα γερμανικά κρασιά πέρασαν στα παρασκήνια ή τους απέμειναν μερικοί φανατικοί θαυμαστές – κυρίως στους χώρους των καλά ενημερω-μένων οινόφιλων.
Ευτυχώς, η σημερινή Γερμανία του κρασιού έχει συνέλθει από το λήθαργο και αγωνίζεται δυναμικά όχι απλώς να επανέλθει στο προσκήνιο, αλλά να δείξει αυτό που πραγματικά είναι: μία από τις πιο σημαντικές οινοπαραγωγούς χώρες του κόσμου, με λευκά κρασιά μοναδικού χαρακτήρα και συχνά ανυπέρβλητης ποιότητας – κρασιά πραγματικά μεγάλα!
Η Γερμανία του λευκού κρασιού και του Riesling
Η Γερμανία είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα η χώρα των λευκών κρασιών. Πλείστοι παράγοντες δημιουργούν αυτή την ευχάριστη πραγματικότητα. Πολύ ευχάριστη μάλιστα και ιδιαίτερα αισιόδοξη, αν σκεφτούμε πόσοι οινόφιλοι εξακολουθούν να νομίζουν ότι τα λευκά κρασιά δεν έχουν δυνατότητες παλαίωσης και συνεπώς δυσκολεύονται να προσφέρουν αρωματικό και γευστικό μεγαλείο. Πιθανόν να πρόκειται για τους ίδιους που, για λόγους οικονομικής στενότητας, δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν, για παράδειγμα, το μεγαλείο ενός πανάκριβου λευκού κρασιού της Βουργουνδίας. Τα μεγάλα λευκά γερμανικά κρασιά, όμως, θα τους εκπλήξουν ευχάριστα και θα τους ενθουσιάσουν, σίγουρα με το συναρπαστικό τους χαρακτήρα, αλλά συχνά και με το κόστος (τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα ξηρά κρασιά), που ανέρχεται στο ένα τρίτο της τιμής μιας παλαιωμένης, λευκής Βουργουνδίας.
Η πραγματικότητα, λοιπόν, της Γερμανίας του λευκού κρασιού οφείλεται σε μια σειρά από προνομιακές συγκυρίες: την πολύ βόρεια γεωγραφική θέση των αμπελώνων της από τη μία, το κρύο κλίμα τους από την άλλη, που ευνοεί τη δημιουργία κρασιών υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών. Και τέλος, τη γη αυτή καθαυτή: φτωχή, μόνο με την καλύτερη σύνθεση των εδαφών σε μεταλλικά άλατα και ιχνοστοιχεία και με απίστευτα επικλινή θέση των αμπελώνων, ώστε η στράγγισή τους να είναι απόλυτη και να μην υπάρχει κίνδυνος το σταφύλι να είναι υδαρές και να χάνει την «ουσία» του. Είναι σε αυτό ακριβώς το ευνοϊκό περιβάλλον που εμφανίστηκε, μεγαλούργησε και εξακολουθεί να διαπρέπει το Riesling. Ένα καθαρά γερμανικό σταφύλι, που αν και δυσκολεύεται συχνά να ωριμάσει και επειδή αντιπαθεί βαθιά τις υψηλές θερμοκρασίες, μόνο στη χώρα καταγωγής του βρίσκει τις συνθήκες για να δείξει την αξία του. Ίσως γι’ αυτόν το λόγο, και βέβαια μαζί με τις ατυχείς συγκυρίες του παρελθόντος, τα γερμανικά ιδίως Riesling ήταν για χρόνια από τα τριπλοκλειδωμένα και καλύτερα φυλαγμένα μυστικά του κόσμου του κρασιού… Το γερμανικό Riesling δίνει κρασιά ιδιαίτερα φινετσάτα, σφιχτοδεμένα όμως και πολύ ζωηρά λόγω «ηλεκτρικής» σχεδόν και θαυμάσια εκφρασμένης οξύτητας. Το άρωμά τους και η γεύση τους εκφράζονται με κρυστάλλινη καθαρότητα και διαύγεια, ενώ τα αρώματα και τα γευστικά στοιχεία προσφέρονται με τέτοια ευκρίνεια που δεν βρίσκεται σε κανέναν τύπο λευκού κρασιού – ακόμη και Riesling από άλλες χώρες.
Αν και πολλοί Γερμανοί οινοποιοί έχουν την παράξενη συνήθεια να μην παλαιώνουν πάνω από πέντε χρόνια τα Riesling τους, μόνο ένα παλαιωμένο κρασί θα δημιουργήσει ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού. Γιατί το χρώμα του θα βαθύνει, το άρωμα θα εκφραστεί με περισσότερη ένταση, φινέτσα, πολυπλοκότητα και βάθος και το σώμα θα στρογγυλέψει και θα πλουτίσει.
Κι έτσι θα ξεδιπλωθεί στις αισθήσεις μας η συναρπαστική του ιδιοτυπία: αρώματα ανθέων και καρπών εσπεριδοειδών, πιπέρι, σμύρνα, «κάπνισμα» και σανταλόξυλο. Και όλα αυτά σε ένα αρωματικό και γευστικό φόντο ορυκτών, που με την παλαίωση παίρνει χαρακτήρα που θυμίζει ταυτόχρονα μπαρούτι, πετρέλαιο και κηροζίνη – με έναν τρόπο όμως σχεδόν μαγικό και ιδιαίτερα απολαυστικό.
Γερμανία Vs Αυστρία, Αλσατία, Αυστραλία
H διεθνής σκηνή παραγωγής κρασιών από Riesling δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη, γιατί λίγες χώρες διαθέτουν τις κατάλληλες συνθήκες και το «σκηνικό». Ωστόσο, η Γερμανία δεν αισθάνεται μεγάλη μοναξιά, καθώς γερμανόφωνες χώρες (Αυστρία) ή γερμανικού feeling περιοχές (Αλσατία) έχουν εξίσου πρωταγωνιστικούς ρόλους στην απολαυστική αυτή performance. Και ας μη ξεχνάμε και τους guest stars της υπόθεσης (Αυστραλία, Ουγγαρία και βορειοανατολική Ιταλία) που, με χαρακτηριστικά «Νεο-κοσμίτικο» ενθουσιασμό ή ευρωπαϊκή περηφάνια αντιστοίχως, μπλέκονται στο καθετί, προσπαθώντας εδώ και κάποια χρόνια να αποδείξουν ότι μπορούν να καταφέρουν σχεδόν τα πάντα – ακόμα και να βγάλουν καλό Riesling!
Τότε, γιατί να προτιμήσουμε γερμανικό(ά) Riesling; Για ποιο λόγο να αγνοήσουμε τους υπόλοιπους stars και να προσκολληθούμε σε μια μόνο διάσταση της απόλαυσης του κρασιού; Ασφαλώς όχι από σνομπισμό, ούτε και λόγω μονομανίας, ούτε καν για λόγους υποστήριξης ενός πολύτιμου φίλου που αντιμετωπίζει δυσκολίες!
Αν υπήρχε ένας μόνο λόγος προτίμησης των γερμανικών Riesling, αυτός θα ήταν ότι σίγουρα είναι τα καλύτερα! Παρ’ ότι και οι Αυστριακοί και οι Αλσατοί παράγουν κρασιά (ξηρά και γλυκά) που προκαλούν το θαυμασμό, μολονότι ακόμη και Αυστραλοί, Ούγγροι και Ιταλοί βρίσκονται σε καλό δρόμο, απολύτως τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί με τη φινέτσα του καλο-«σμιλεμένου» σώματος, την καθαρότητα και την ευκρίνεια των αρωμάτων και το βάθος της γεύσης των γερμανικών Riesling. Ούτε ο εξαιρετικός πλούτος των αλσατικών Grands Crus ούτε ο συναρ-παστικός όγκος μερικών αυστριακών Riesling «Smaragd»… Τίποτα δεν μπορεί να τα βάλει με τα μεγάλα γερμανικά Riesling, ιδίως εκείνα που έρχονται από τα καλύτερα αμπελοτόπια (Grosse, Erste Gewaechs)!
H κυριαρχία θα γίνει μάλιστα συντριπτική στον περιορισμένο κύκλο της πολύ μικρής παραγωγής τους σε γλυκά κρασιά, γιατί τα γερμανικά Beerenauslese, Trockenbeerenauslese και Eiswein θα βγάλουν ακόμη και τον πιο δυνατό αντίπαλο εκτός συναγωνισμού…
Ένα γλυκό γερμανικό Riesling πιθανόν να αξίζει περισσότερο να το απολαμβάνεις μόνο του, χωρίς καμία συνοδεία, πολύ περισσότερο επειδή συνήθως είναι χαμηλόβαθμο (8-9% βαθμών). Τόσο το γεγονός αυτό όσο και το δεδομένο της εκπληκτικής δυνατότητας των ξηρών και μεγάλων ημί-ξηρων γερμανικών Riesling για συνοδεία μεγάλης γκάμας φαγητών (ακόμη και κρεάτων), αποτελούν πρόσθετο λόγο προτίμησής τους. Κάντε την αρχή με ένα εξαιρετικό ξηρό, όπου θα προσφέρετε ως συντροφιά χαβιάρι ή καπνιστό σολομό, και ίσως ξεχάσετε κάθε άλλο συνοδό των φινετσάτων αυτών delicatessen…
Μετά προχωρήστε σε συνδυασμούς λιγότερο ξηρών και από πιο ώριμα σταφύλια κρασιών με πιο πολύπλοκα φαγητά, και οι αισθήσεις σας θα ενθουσιαστούν ακόμη περισσότερο.
Τα γερμανικά Riesling και η Ελλάδα
Στην Ελλάδα, που είναι πλέον γεμάτη κρασιά απ’ όλον σχεδόν τον κόσμο, στην Ελλάδα όπου τα κρασιά της Αλσατίας έχουν λαμπρή παρουσία (με μερικούς εξαιρετικούς παραγωγούς), η παρουσία των γερμανικών κρασιών είναι μάλλον αδύναμη. Παρ’ όλο που όλες σχεδόν οι εταιρείες εισαγωγής έχουν η καθεμιά στο οπλοστάσιό της από έναν από τους καλύτερους παραγωγούς, η ανταπόκριση των καταναλωτών είναι δυστυχώς περιορισμένη. Γιατί άραγε να συμβαίνει αυτό;
Θα ήταν κοινοτοπία να επαναλάβουμε την εύκολη δικαιολογία ότι η μελαγχολική εικόνα των γερμανικών κρασιών οφείλεται μόνο στις δυσκολίες της γερμανικής γλώσσας και στις πολλαπλές διευκρινίσεις στις ετικέτες που σε πελαγώνουν – σε σημείο που δεν μπορείς να βρείς ακόμη και ποιος είναι ο παραγωγός.
Οι δυσκολίες του να πείσουν που έχουν όλα τα γερμανικά Riesling στην Ελλάδα δημιουργήθηκαν δυστυχώς και από τους ίδιους τους επαγγελματίες που ασχολούνται με την εισαγωγή και τη διάθεσή τους, ή ακόμη και από τους οινοχόους των εστιατορίων. Κανένας τους σχεδόν δεν φαίνεται να γνωρίζει πραγματικά τα γερμανικά κρασιά.
Πώς λοιπόν να πειστεί για την πραγματική τους αξία ή πώς να εφεύρει ο ίδιος τους τρόπους προώθησής τους στους χώρους δραστηριότητας του;
Στην Ελλάδα, γερμανικά κρασιά μπορείτε να βρείτε από τις παρακάτω εταιρείες:
• Οινοθήκη Vinum, Πάτρα (2610 274619): Dr.von Basserman-Jordan (από την περιοχή Pfalz)
• Αίολος ( 210 9887341): Robert Weil (ίσως ο καλύτερος παραγωγός του Rheingau)
• Santa Maura (210 7621984): Reichsrat von Buhl (από την περιοχή Pfalz)
• Xατζημιχάλη «Κτήματα και Επιλογές» (210 8076705): Reichsgraf von Kesselstatt (από την περιοχή Mosel-Saar-Ruwer)
• Οινόκοσμος (210 9212205): Markus Molitor (από την περιοχή Mosel-Saar-Ruwer)
Η VDP και η γευσιγνωσία στο Wiesbaden
Aσφαλώς και στη Γερμανία υπάρχουν αμπελοτόπια Grands Crus και Premiers Crus, με άλλα λόγια εκείνα που στα χέρια του καλού οινοποιού θα δώσουν μεγάλα κρασιά. Μόνο που εκεί τα λένε Grosse Gewaechs και Erste Gewaechs – και από φέτος καλύπτονται από το γενικό όρο Erste Lage.
H VDP είναι η ένωση των παραγωγών που έχουν ή χρησιμοποιούν τα καλύτερα αμπελοτόπια της Γερμανίας. Ασχολείται με την προσπάθεια διάδοσης και προβολής των κρασιών που παράγονται από μεγάλα αμπελοτόπια και με τη θεσμική αναγνώριση και επικύρωση των μεγάλων αμπελοτοπιών.
Από τα τέλη Αυγούστου του 2004, η VDP οργανώνει στο πανέμορφο Wiesbaden γευστική δοκιμή (μόνο για τους εξειδικευμένους δημοσιογράφους του κρασιού) της εσοδείας που το φθινόπωρο θα προωθηθεί στην αγορά.
Παίρνουμε μέρος από την αρχή σε αυτή τη μεγάλη γευσιγνωσία και μέχρι τώρα έχουμε απολαύσει τρεις πολύ καλές χρονιές (2003, 2004, 2005) με όλες φυσικά τις μεταξύ τους διαφορές. Φέτος, όμως, με την εσοδεία 2005 παρατηρήσαμε τα πρώτα σημεία ανησυχίας: μερικοί Γερμανοί οινοποιοί άρχισαν να υποκύπτουν στις «σειρήνες» του εντυπωσιασμού, φτιάχνοντας (σύμφωνα με τη διεθνή οινική μόδα) κρασιά ασυνήθιστα ογκώδη – που κινδυνεύουν να χάσουν την ταυτότητά τους και αυτό που τα κάνει μοναδικά, δηλαδή τη φινέτσα τους. Το θέμα θέλει προσοχή, γιατί τα γερμανικά κρασιά δεν έχουν ανάγκη να μιμούνται, άλλοι πρέπει να τα μιμούνται! Ευτυχώς, ένα από τα στοιχεία που μας γέμισαν χαρά ήταν ότι απ’ όλα τα αμπελοτόπια ξεχωρίσαμε αυθόρμητα ως πιο ενδιαφέρον το «Pechstein» της περιοχής Pfalz. Είναι μάλιστα ένα αμπελοτόπι που χρησιμοποιούν και οι δύο οινοποιοί που εισάγονται στην Ελλάδα: von Buhl και von Bassermann-Jordan.
Όλα τα κρασιά που εισάγονται στην Ελλάδα, εκτός του Markus Molitor, παρουσιάστηκαν στη γευστική δοκιμή του ΕΥ ΖΗΝ Αυγούστου και όλα μας άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις.
Ιδού πώς και γιατί το μέλλον τους προμηνύεται λαμπρό
Reichsgraf von Kesselstatt 2005 (Mosel-Saar-Ruwer)
Ασημοκίτρινο χρώμα. Λεμονάτο άρωμα, με πιπεράτα στοιχεία και διακριτική ακόμη παρουσία ορυκτών. Καλοδομημένη, πλούσια και παχιά γεύση, με πολύ ωραία οξύτητα και αίσθηση ορυκτών. Θαυμάσια επίγευση.
Robert Weil 2005 (Rheingau)
Tο άρωμα είναι ακόμη λίγο «κλειστό», αλλά καταλαβαίνεις την πυκνότητα και το βάθος του. Πλούσια και έντονη γεύση αλλά αρμονική και ισορροπημένη. Μακριά επίγευση. Με μεγάλο μέλλον.
Reichsrat von Buhl 2005 (Pfalz)
Eξαιρετικά φινετσάτο, κομψό, και με πολυσύνθετες αποχρώσεις άρωμα. Πλούσια και σφιχτοδεμένη γεύση, με έντονα στοιχεία ορυκτών και πιπεριού. Θαυμάσια οξύτητα και μεγάλη διάρκεια επίγευσης.
Dr.von Bassermann-Jordan 2005 (Pfalz)
Το βάθος, η γοητεία και η φινέτσα της αίσθησης ορυκτών στο άρωμα είναι απίστευτα. Πολυσύνθετη και έντονη γεύση. Πολύ μακρά επίγευση.
A. Κατηγορίες
Τα θεσμοθετημένα κριτήρια με βάση τα οποία «ομαδοποιούνται» τα γερμανικά κρασιά είναι κυρίως δύο: η ποιότητα των κρασιών και ο βαθμός ωριμότητας των σταφυλιών. Η ξηρότητα ή η ύπαρξη αζύμωτων σακχάρων δεν είναι ποιοτικό κριτήριο ούτε θεσμοθετημένο κριτήριο, καθώς υπάρχουν και καλά και κακά ξηρά ή ημίξηρα κρασιά. Η τελική ποιότητα του κρασιού εξαρτάται φυσικά από τον παραγωγό.
Κατηγορίες Ποιότητας
• Tafelwein (επιτραπέζια)
• Landwein (τοπικοί οίνοι)
• Qualit%tswein mit Pradi-kat (QmP), Ποιοτικοί Οίνοι
Κατηγορίες Ωριμότητας των Σταφυλιών / Μόνο τα σταφύλια για κρασιά QmP (ποιοτικά) παίρνουν μέρος
• Kabinett
• Sp%tlese
• Auslese
• Beerenauslese
• Trockenbeerenauslese
Τα υπέροχα γλυκά κρασιά της Γερμανίας παράγονται από σταφύλια της 4ης και 5ης κατηγορίας.
B. Οινοπαραγωγοί / περιοχές
Οι κυριότερες είναι:
• Mosel Saar Ruwer (δίνει σπουδαία γλυκά κρασιά)
• Nahe
• Rheingau
• Pfalz (φημίζεται για τα ξηρά κρασιά της)
• Rheinhessen
• Baden-WHrttenberg
• Franken (το σταφύλι που διαπρέπει εδώ είναι το «ταπεινό» Silvaner!)
Ένα από τα μεγάλα ατού των γερμανικών αμπελώνων είναι η απίστευτα επικλινής θέση τους, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει και το 50%! Έτσι, η στράγγισή των εδαφών είναι απόλυτη και δεν υπάρχει κίνδυνος το σταφύλι να είναι υδαρές και να χάνει την «ουσία» του. Είναι δύσκολο και να σταθείς σε τέτοιες κλίσεις, πόσο μάλλον να αμπελουργήσεις...
