Υπάρχουν μερικά κρασιά που τα γνωρίζουν όλοι οι καταναλωτές, σχετικοί και άσχετοι με το είδος. Ονόματα-φάροι που συνοψίζουν, άδικα καμιά φορά, ολόκληρη την οινική παράδοση μιας χώρας. Η Ρετσίνα για την Ελλάδα, το Κιάντι για την Ιταλία, η Σαμπάνια για τη Γαλλία, η Ριόχα για την Ισπανία και το Βίνιο Βέρντε για την Πορτογαλία. Φυσικά, η πιο σημαντική συνεισφορά της Πορτογαλίας στην οικογένεια του κρασιού, δεν είναι το βίνιο βέρντε, αλλά το Πορτό, το ανεπανάληπτο όσο και ιδιόμορφο αυτό ποτό, το οποίο δυστυχώς παράγεται και εξάγεται σε πολύ μικρές ποσότητες. Αντίθετα, τα περίφημα βίνιο βέρντε προέρχονται από μια περιοχή, το Minho (Μίνιο), που ευθύνεται ούτε λίγο ούτε πολύ για το 1/4 της συνολικής παραγωγής των vinhos portuguese.
Τα πράσινα που είναι ... λευκά
Όπως όλα τα παραδοσιακά προϊόντα, τα βίνιο βέρντε έχουν τις ιδιαιτερότητες τους, που καλό είναι να γνωρίζουμε προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Καταρχήν, σε αντίθεση με ό,τι το όνομά τους αφήνει να εννοηθεί, τα βίνιο βέρντε δεν είναι πράσινα. Αποκαλούνται verde (πράσινα), διότι, Πρώτη έκπληξη, έχουν ... άγουρη γεύση και όχι πράσινο χρώμα! Το χρώμα τους είναι ένα πολύ ανοιχτό κίτρινο (<<το χρώμα του νερού με λίγο χυμό λεμόνι», όπως λέει ο οινογράφος Χιου Τζόνσον) ή, ακόμα πιο συχνά, βαθύ ... κόκκινο. Δεύτερη έκπληξη, η μεγάλη πλειοψηφία των βίνιο βέρντε (70%) είναι κόκκινα και όχι λευκά κρασιά. Βέβαια, εάν δεν το ξέρατε αυτό, δικαιολογείστε, διότι, Τρίτη έκπληξη, τα κόκκινα βίνιο βέρντε δεν εξάγονται! Τα πίνουν όλα οι Πορτογάλοι και -εάν λάβουμε υπόψη τα σχόλια των ειδικών καλά κάνουν. Από ότι φαίνεται τα κόκκινα βέρντε, καθώς υπόκεινται και αυτά στην «κουλτούρα της αγουρίλας», είναι έντονα δηκτικά (συνδυάζουν, δηλαδή, έντονη οξύτητα με διαπεραστικές ταννίνες, που τα κάνουν κάθε άλλο παρά ευχάριστα στη γεύση). Προς τι, λοιπόν, η παγκόσμια φήμη των «πράσινων κρασιών» της Πορτογαλίας;
Οι κρεβατίνες της φρεσκάδας
Η απάντηση μάλλον βρίσκεται μέσα στις φυσαλίδες, οι οποίες αποτελούν, για άλλη μια φορά, σανίδα σωτηρίας για κρασιά που από τη φύση τους στερούνται εξαιρετικού γευστικού ενδιαφέροντος. Εξηγούμεθα: Τα βίνιο βέρντε είναι κρασιά από την πιο βόρεια επαρχία της Πορτογαλίας, με κλίμα ηπειρωτικό. Το Minho είναι ένα λεκανοπέδιο που βρίσκεται κοντά στο Πόρτο. Η ωρίμανση των σταφυλιών δεν είναι πάντοτε δεδομένη.
Οι ποικιλίες, με εξαίρεση την αλβαρίνιο (alvarinho) και την σπάνια τραχαντούρα (trajadura) δεν ανήκουν σε εκείνες που θα αφήσουν τη σφραγίδα τους στο διεθνές οινικό στερέωμα. Τι απομένει; Κρασιά που σε τίποτα δεν θα ξεχώριζαν από εκατοντάδες χιλιάδες άλλα, εάν δεν είχαν κάποια στιγμή την τύχη να διαφοροποιηθούν, χάρη σε ένα όνομα εξόχως εμπορικό και σε μια γεύση που κατορθώνει να συνδυάσει υψηλή και έντονη οξύτητα με λίγο διοξείδιο του άνθρακα (που δημιουργείται χάρη στη δεύτερη ζύμωση, η οποία ολοκληρώνεται μέσα στη φιάλη). Με άλλα λόγια, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φαινόμενο τύπου Μποζολέ Νουβό που περικλείει τόσο το φθηνό κρασί του σουπερμάρκετ όσο και την πραγματικά ενδιαφέρουσα φιάλη -που μάλλον απίθανο είναι, όμως, να συναντήσουμε εκτός Πορτογαλίας.
Οι ίδιοι οι Πορτογάλοι λένε πως η επαρχία του Minho είναι μια από τις ομορφότερες της πατρίδας τους. Σίγουρα διαθέτει την πιο πλούσια βλάστηση: λόφους και λοφίσκους με δάση και οπωροφόρα δέντρα και ψηλούς φράχτες που καθορίζουν τα κτήματα και τις ιδιοκτησίες. Επιπλέον, είναι η ιστορική καρδιά της Πορτογαλίας, αφού εδώ στην πανέμορφη πόλη Guimaraes, γεννήθηκε ο πρώτος βασιλιάς της Πορτογαλίας, ο Alfosno Henriques, που ξεκίνησε τον πόλεμο επανάκτησης της χώρας του από τους Μαυριτανούς. Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά βρίσκεται η πόλη Braga, από τον 110 αιώνα, η θρησκευτική πρωτεύουσα της Πορτογαλίας, όπου ακόμα και σήμερα οι εκκλησίες μοιάζουν να είναι περισσότερες από τα σπίτια, και ο θόρυβος από τις καμπάνες που χτυπούν κάθε ώρα, εκκωφαντικός.
Οι αγρότες του Μίνιο συνεχίζουν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής, που λίγο μοιάζει να έχει επηρεαστεί από την είσοδο της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και από την επιτυχημένη διεθνή καριέρα των πορτογαλικών κρασιών -για την οποία ευθύνονται περισσότερο οι μεγάλες οινοποιητικές μονάδες. Τα αμπέλια καλλιεργούνται σε κρεβατίνες, όπως ακριβώς συμβαίνει σε πολλά νησιά του Αιγαίου και ιδιαίτερα στην Κρήτη, όπου παράγονται επιτραπέζια σταφύλια. Μόνο που στο Μίνιο οι κρεβατίνες απλώνονται από δέντρο σε δέντρο, από δέντρο σε φράχτη και από φράχτη σε τοίχο, με αποτέλεσμα ένα απίστευτο συνονθύλευμα πρασινάδας και άναρχης, οργιαστικής βλάστησης.
Κάτω από τις κρεβατίνες, οι Πορτογάλοι καλλιεργούν και άλλα προϊόντα, όπως λαχανικά, φρούτα, μυρωδικά, εκμεταλλευόμενοι έτσι στο έπακρο τη γη τους. Εν τω μεταξύ, η μεγάλη απόσταση των σταφυλιών από το έδαφος (ο τρύγος γίνεται με παραδοσιακές ξύλινες σκάλες) τα προστατεύει από τις ασθένειες στις οποίες είναι επιρρεπή, λόγω της υγρασίας και των βροχοπτώσεων, αλλά και από τους ανοιξιάτικους παγετούς. Τα σταφύλια, κρυμμένα έτσι όπως είναι από τον ήλιο, αργούν να ωριμάσουν και ουσιαστικά τρυγούνται άγουρα, περί τα τέλη Σεπτεμβρίου, με αποτέλεσμα να έχουν υψηλή οξύτητα. Η ιδιαιτερότητα των βίνιο βέρντε είναι ότι υπόκεινται σε μια δεύτερη αλκοολική ζύμωση που ξεκινά μεν στη δεξαμενή, αλλά ολοκληρώνεται μέσα στη φιάλη, με αποτέλεσμα να δημιουργείται και μια μικρή ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα (παράγωγο της ζύμωσης), που στη γεύση μεταφράζεται σε ένα ευχάριστο συναίσθημα φρεσκάδας. Τα αληθινά βίνιο βέρντε είναι εντελώς ξηρά «
Τα Vinho Verde πίνονται την εποχή αυτή, δηλαδή όσο το δυνατόν συντομότερα μετά την εμφιάλωση, όταν διατηρούν ακόμα ανέπαφα όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά.
Vinho Verde εν ριπή οφθαλμού
Όνομα: Vinho Vade (λευκά)
Χώρα: Πορτογαλία.
Περιοχή: Minho (720.000 στρέμματα).
Ποικιλίες: ΑZAL branco, alvarinho, trajadura, pederna
Στυλ: Μέτρια έως υψηλή οξύτητα, ξηρά έως ημίξηρα, ήσυχα έως αφρώδη.
Αρώματα και γεύσεις: Πράσινο μήλο, λεμόνι, γκρέιπφρουτ, άνθος πορτοκαλιάς, άχυρο.
Υφή: Ελαφρό σώμα.
Καλύτερες εσοδείες: Πάντοτε οι πιο πρόσφατες.
Ιδανική αρμονία: Στρείδια, αλλά και η περίφημη «πράσινη σούπα» των Πορτογάλων, η «caldo verde», από ειδικό πράσινο λάχανο και πατάτες.
Στυλ παραγωγών: Ελαφριά Vinhos Vade: Caves Messias, Caves Alianca, Carvalho, Ribiero και Ferreira. Γεμάτα Vinhos Verde: Quinta da Aveleda, Paco de Teixeiro, Casa de Sezim, Palacio da Brejoeira, Alvarinho de Moncao.
Τα καλύτερα Vinhos Verde
Κάθε χρόνο ο δημοσιογράφος Jose Salvadeor εκδίδει τον πιο γνωστό οδηγό κρασιών της Πορτογαλίας. Στην πιο πρόσφατη έκδοση του (1997) δίνει τους υψηλότερους βαθμούς στα εξής βίνιο βέρντε:
*Vinho Verde Alvarinho 95, Cooperativa de Moncao Alvarinho
*Vinho Verde Dona Paterna 94
*Vinho Verde Morgadio da Torre Alvarinho 95
*Vinho Verde Quinta de Azevedo 95
*Vinho Verde Quinta de Simaens 95
*Vinho Verde Casa De Sezim Colheita Seleccionada 95
