Κάποτε, σ’ ένα dinner tout champagne –δείπνο που συνοδεύεται εξ ολοκλήρου με σαμπάνια– ο εντυπωσιακός νεαρός που καθόταν δίπλα μου με ρώτησε: «Πόσο νομίζετε ότι κοστίζει αυτή η φιάλη;» αναφερόμενος σε μια χρονολογημένη Salon. «Πάνω από 200 ευρώ», απάντησα χωρίς να το πολυσκεφτώ. Ξαφνιάστηκε – και μάλλον την ίδια αντίδραση θα είχαν οι περισσότεροι. Η επόμενη ερώτηση ήταν ξεκάθαρη: «Και τα αξίζει τα λεφτά της;». Εδώ τα πράγματα δεν εκλογικεύονται. η αξία δεν μετριέται κατ’ αναλογίαν – δεν μπορείς να πεις, π.χ., «αντί για μια τέτοια σαμπάνια θα μπορούσα να πιω 250 μπίρες»! Είναι όπως ακριβώς δεν μπορείς να εξηγήσεις γιατί κάποιος ξοδεύει 700 ευρώ για ένα πουκάμισο Versace ή μερικές χιλιάδες ευρώ για μία Kelly bag του Hermes ή ακόμα και 20 ευρώ για ένα CD του Χατζιδάκι.
Σκεφτόμενη κάπως έτσι, τον κοίταξα και του είπα ότι πράγματι αξίζει. Είτε επειδή έχεις λεφτά, είτε επειδή τα μάζεψες για να κακομάθεις λίγο τον εαυτό σου, ή απλώς γιατί είσαι εραστής της σαμπάνιας. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε πάνω απ’ όλα για τη σαμπάνια είναι ότι πρόκειται για κρασί. Αλλά για ένα μεγαλειώδες κρασί. Αφρώδεις οίνοι όλων των ειδών και των τιμών υπάρχουν παντού, αλλά την κουλτούρα, την ποιότητα και τη γεύση της σαμπάνιας τη βρίσκουμε μόνο στον αφρό και τις φυασλίδες της περιοχής όπου παράγεται, στην Καμπανία της Γαλλίας.
Ήταν ύστερα από ένα πρόσφατο ταξίδι μου στη συγκεκριμένη περιοχή που εκτίμησα ακόμα περισσότερο το ευγενές αυτό ποτό. Μπόρεσα να δω πέρα από τα εξωτερικά του χαρίσματα και ανακάλυψα ένα κρασί που δεν είναι τυχαία περίβλεπτο, αλλά έχει «κερδίσει» το γόητρό του χάρη στην κουλτούρα, την ιστορία και τη σκληρή δουλειά που κρύβει πίσω του. Και, τελικά, είναι λυπηρό να πίνουμε σαμπάνια μόνο σε εξαιρετικές στιγμές – είναι σαν να βάζεις φρένο στις απολαύσεις της ζωής.
Ίσως είναι δύσκολο να εντάξει κανείς στην καθημερινότητά του το κόστος μιας σαμπάνιας. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν χρειάζονται εξτραβαγκάντζες ούτε cuve΄e prestige των 200 ευρώ για να ευχαριστηθείς μια σαμπάνια. Στις κάβες μπορείς να βρεις φιάλες με € 25 και 30 που είναι εξίσου απολαυστικές. Άλλωστε, πολύ σημαντικό είναι να ξέρουμε ότι δεν υπάρχουν κακές σαμπάνιες.
Ακόμα και η φθηνότερη εγγυάται πάντα κάποιο επίπεδο και είναι τουλάχιστον καλή! Βέβαια, ανοίγοντας μια σαμπάνια πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η απόλαυσή της εκετείνεται πέρα από τον ήχο του φελλού και τη γαργαλιστική αίσθησή της στον ουρανίσκο. Για να ευχαριστηθείς τα χρήματα που ξόδεψες γι’ αυτήν, είναι σημαντικό να… την πάρεις στα σοβαρά.
Να μην την παγώσεις πάρα πολύ, να φροντίσεις να τη σερβίρεις στο κατάλληλο ποτήρι, και, πάνω απ’ όλα, να μην τη «σπαταλήσεις» με φίλους που θα πουν «Ωραία! Κι από πού είπαμε ότι είναι αυτό το αφρώδες;». Γιατί, εν τέλει, μολονότι ο καθένας μπορεί να αναρωτηθεί αν μια σαμπάνια αξίζει τα λεφτά της, όταν είσαι αποφασισμένος να την αγοράσεις, σημαίνει ότι πιστεύεις πως την αξίζεις πάνω απ’ όλα εσύ – άρα, είναι κρίμα να χαλάσεις τη στιγμή!
Ιστορία και ποικιλίες
Η προέλευσή της είναι μοναδική. Η ονομασία «σαμπάνια» αναφέρεται αποκλειστικά στους αφρώδεις οίνους που παράγονται σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες και μόνο στην περιοχή της Καμπανίας. Οι εκτάσεις της περιοχής είναι χαρακτηρισμένες εδώ και χρόνια, και βάσει νόμου κανείς δεν έχει το δικαίωμα να καλλιεργήσει ούτε μέτρο γης παραπάνω. Το έδαφος στην Καμπανία είναι ιδιαίτερο και, σε συνδυασμό με τη θερμοκρασία, το συγκεκριμένο μικροκλίμα δίνει ως αποτέλεσμα αυτό το μοναδικό κρασί.
Τρεις είναι οι βασικές ποικιλίες σταφυλιού που καλλιεργούνται στην Καμπανία: το Pinot Noir, το Pinot Meunier και το Chardonnay. Αυτές είναι και οι μοναδικές που επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή της σαμπάνιας, σύμφωνα με νόμο που θεσπίστηκε το 1927. Ανάλογα με το μείγμα των σταφυλιών (λευκά ή μαύρα), έχουμε τρεις τύπους: Blanc des Blancs (λευκή από λευκά σταφύλια), Blancs des Noirs (λευκή από κόκκινα σταφύλια) και Rose (ροζέ).
Οι καλύτερες προτάσεις
-Δοκιμάστε μια φίνα Veuve Clicquot, γνωρίζοντας ότι το 1806 η Nicole-Barbe Ponsardin, χήρα του τραπεζίτη Clicquot από τα 27 της, διέθεσε την περιουσία του άντρα της για να προωθήσει τη σαμπάνια που έβγαζαν τα αμπέλια του (στην υγειά του μακαρίτη, που λέμε). Έγινε διάσημη σαν Veuve (χήρα) Clicquot.
-Καθώς θα γεύεστε μια Bollinger Grande Anne 1996, μπορείτε να νιώθετε λίγο… James Bond, αφού όχι μόνο πίνετε τη σαμπάνια-σύμβολο του διάσημου πράκτορα, αλλά κι έναν εξαιρετικό καμπανίτη περιορισμένης παραγωγής.
-Με μια Pommery Cuve΄e Louise 1998, έχετε στο ποτήρι σας ένα κρασί μοναδικής φινέτσας, σύνθεσης και ποιότητας το οποίο προέρχεται από τρεις αμπελώνες (Avize, Cramant, Ay) που θεωρούνται κόσμημα για την παραγωγή της σαμπάνιας.
-Δοκιμάζοντας μια Billecart-Salmon, Elisabeth Salmon Rose΄ θα ξέρετε ότι πίνετε μια σαμπάνια που βγαίνει περίπου τέσσερις φορές σε μία δεκαετία, μόνο τις πολύ καλές χρονιές.
-Αν θέλετε μια πλούσιας υφής σαμπάνια σε φιάλη-ρέπλικα του 16ου αιώνα, δοκιμάστε την Gosset Grand Re΄serve από τον παλαιότερο οίκο παραγωγής κρασιού στην Καμπανία.
-Δεν χρειάζονται πολλές συστάσεις για μια Taittinger, Comme de Champagne, Blanc de blanc Grand Crus 1995.
-Last but not least… μία Krug. Στο www.bbr.com θα βρείτε εκείνη του 1990. Είναι κάπως ακριβή, αλλά δοκιμάστε τη και
θα δείτε: η σαμπάνια στα καλύτερά της.
-Πέρα από τις παραπάνω εμβληματικές σαμπάνιες, η πραγματικότητα είναι... στρωμένη με φινετσάτες Pommery Brut Rose΄ ή Brut Imperial, Moe¨t et Chandon, Delamotte, Mum… Σαμπάνιες που χωρίς να είναι εξαιρετικά ακριβές έχουν όλα τα χαρακτηριστικά και τη φινέτσα του είδους.
Αφρώδεις και οικονομικοί
Αν πάλι δεν το αντέχει η τσέπη σας, υπάρχει πάντα μια άλλη «αφρίζουσα» λύση, που δεν κοστίζει πάνω από 15 με 20 ευρώ: οι αφρώδεις οίνοι. Από τα καλύτερα αφρώδη που θα βρείτε στην αγορά είναι το ισπανικό Pinord Cava Marrugat Chardonnay, 100% Chardonnay, με φρουτώδη χαρακτήρα. Επίσης, ανοίξτε ένα Cuve΄e Flamme, Gratien et Meyer σε πολύ ωραία φιάλη ή ένα Codorniu Pinot Noir-Brut από το μεγαλύτερο οίκο παραγωγής αφρωδών της Ισπανίας. Αν θέλετε να πιείτε πολύ και... γλυκά, προτιμήστε ένα ημίξηρο La Morandina Moscato d’Asti από το Piemonte, με μόνο 5,5 βαθμούς αλκοόλ, που πίνεται ευχάριστα πολύ παγωμένο. Τέλος, θαυμάσια πρόταση είναι και μια Cair Rose΄ Re΄serve 10 ετών, ένας καλοφτιαγμένος ροζέ αφρώδης οίνος με πολύ καλή σχέση ποιότητας-τιμής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, τέλος, και τα αφρώδη κρασιά από το Αμύνταιο.
Το savoir faire της σαμπάνιας
Μικρές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να την απολαύσετε περισσότερο
-Μην προσπαθήσετε να το παίξετε γνώστες στροβιλίζοντας πρώτα το ποτήρι. αυτή η κίνηση κάνει τις φυσαλίδες να ξεθυμάνουν.
-Βλέπουμε συχνά τα μπουκάλια ν’ ανοίγονται με θόρυβο μετά από κούνημα. Λάθος! Ο κανόνας λέει «όσο μεγαλύτερος ο θόρυβος και ο αφρός στο άνοιγμα, τόσο μικρότερη η ευχαρίστηση στο ποτήρι». Ανοίγουμε τη σαμπάνια στρίβοντας με μαλακές κινήσεις το μπουκάλι και όχι το φελλό, μέχρι αυτός να αφαιρεθεί πλήρως, συνοδευόμενος από ένα διακριτικό θόρυβο.
-Γεμίζουμε το ποτήρι μας λίγο πιο πάνω από τη μέση.
-Τα αρώματα της σαμπάνιας αναδεικνύονται καλύτερα σε ποτήρι flute, που έχει μικροατέλειες (π.χ. κάποιες χαρακιές) και δεν έχει πλυθεί σε πλυντήριο πιάτων.
-Οι περισσότερες σαμπάνιες είναι ξηρές και δεν ταιριάζουν με τίποτα γλυκό (άρα λανθασμένα προσφέρονται σε γιορτές και γάμους).
-Το συνήθειο να τη σερβίρουν τυλιγμένη μέσα σε λευκή πετσέτα κρατά από την εποχή των παριζιάνικων καμπαρέ, όταν οι σερβιτόροι προσπαθούσαν να κρύψουν από τους πελάτες ότι τους προσφέρουν φτηνό αφρώδες κρασί, χρεώνοντάς το για σαμπάνια. Αν δεν σκοπεύετε να κάνετε κάτι παρόμοιο, σερβίρετέ τη με το μπουκάλι!
-Μην επιτρέψετε στο σερβιτόρο να αναποδογυρίσει το άδειο μπουκάλι της σαμπάνιας μέσα στη σαμπανιέρα. Θεωρείται έλλειψη τρόπων.
-Αν τυχόν λερωθείτε με σαμπάνια, μην αγχωθείτε. Δεν αφήνει λεκέ.
