Μπορεί να μην την αναγνωρίζουμε όταν τη βλέπουμε γύρω μας, όμως η κάππαρη (είτε η κάππαρις η κοινή ή κάππαρις η ακανθώδης) φυτρώνει σχεδόν παντού, όπου το έδαφος είναι βραχώδες και ξερό. Είναι το πιο κοινό ξερικό φυτό της Μεσογείου. Ανθίζει το Μάιο, τα πανέμορφα λουλούδια της, που ζούνε μόνο για μια μέρα, σκορπίζουν ένα λεπτό, υπέροχο άρωμα.
Η κάππαρη που γνωρίζουμε όλοι και συνήθως βρίσκουμε στην αγορά, είναι τα μικρά μπουμπούκια του φυτού, τα οποία συλλέγονται από τον Απρίλιο μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού, πριν ανοίξουν, αλλά δεν καταναλώνονται νωπά. Χρειάζεται να αφήσεις τα καππαρόκουμπα να ξεπικρίσουν για μία εβδομάδα αλλάζοντας συχνά το νερό τους. Από την κάππαρη όμως καταναλώνονται και οι καρποί της, τα αγγουράκια της κάππαρης (ή καπαρόνη), που είναι σα μινιατούρες ενός μακρόστενου καρπουζιού. Αυτή την κάππαρη χρησιμοποιούν οι Ιταλοί και στη χώρα μας συνήθως εισάγεται από την Ιταλία. Σε πολλά νησιά των Κυκλάδων και στην Κύπρο συνηθίζουν να μαζεύουν τα ωραία και παχιά φύλλα της κάππαρης, τα οποία αφού τα κάνουν τουρσί τα χρησιμοποιούν στις σαλάτες ή συνοδεύουν τη φάβα.
Η χαρακτηριστικά πικάντικη και λίγο λεμονάτη γεύση της κάππαρης, που οφείλεται στην περιεκτικότητα της σε σιναπέλαιο (γλυκοκαππαρίνη), έχει την ιδία ένταση με το χρένο (horseradish) και το γιαπωνέζικο χρένο ουσάμπι και επιτείνεται όταν την βάλουν στην άρμη και την μετατρέψουν σε τουρσί. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας παράγεται ένα οξύ, το καπρικό οξύ, στο οποίο οφείλει τη χαρακτηριστική της γεύση.
Η κάππαρη πωλείται συνήθως μέσα σε άλμη, αλλά μπορεί να την βρούμε και σε σκέτο αλάτι, χωρίς την υγρή της άλμη. Στις Κυκλάδες όπου συνηθίζουν να μαγειρεύουν χρησιμοποιώντας την κάππαρη ως κυρίαρχο υλικό, πωλείται και αποξηραμένη («καππαρόκουμπα»), σε σακουλάκια. Με αυτή κάνουν στη Σίφνο και σε κάποια άλλα νησιά των Κυκλάδων καππαροσαλάτα, ενώ στη Σαντορίνη μαγειρεύουν τα καππαρόκουμπα γιαχνί. Στην Αθήνα, στην αποξηραμένη της μορφή, πωλείται μόνο σε καταστήματα μπαχαρικών (πχ. στο Μπαχάρ Ευριπίδου 31). Αυτή η κάππαρη ενδέχεται να χρειάζεται ξεπίκρισμα. Για αυτό ρωτάμε τη διαδικασία προετοιμασίας της εκεί που την αγοράσαμε. Συνήθως βάζουμε την κάππαρη για 2 ημέρες για να ξεπικρίσει, σε μια λεκάνη με νερό, το οποίο θα πρέπει να αλλάζουμε τουλάχιστον 3 φορές τη μέρα. Μετά από τις δύο μέρες ο όγκος της κάππαρης θα έχει διπλασιαστεί. Τότε τη ζεματάμε τρεις φορές, αλλάζοντας κάθε φορά νερό και τη χρησιμοποιούμε.
Η κάππαρη χρησιμοποιείται σε πολλά φαγητά της μεσογειακής κουζίνας. Παραδοσιακά στην κουζίνα μας συνδυάζεται με τη ντοματοσαλάτα, με τη φάβα, την πατατοσαλάτα, τη ρώσικη, τα ψητά ψάρια και τα φρέσκα χλωρά τυριά, πρόβεια ή κατσικίσια. Στη διεθνή κουζίνα υπάρχουν πιάτα που χαρακτηρίζονται από την παρουσία της κάππαρης. Στην Ιταλία πρωταγωνιστεί στη μακαρονάδα αλά πουτανέσκα, και στην πικάτα του κοτόπουλου, στη Γαλλία πρωταγωνιστεί στο στεκ ταρτάρ και στην σος ταρτάρ, αλλά συνηθίζουν να σερβίρουν και την ψητή πέστροφα και το σολομό με βούτυρο κάππαρης. Γενικότερα, ο καπνιστός σολομός και η πέστροφα συνοδεύονται πολύ συχνά με κάππαρη και ψιλοκομμένο κρεμμυδάκι.
