Follow us

Με τα χέρια: Στο πάρκινγκ τα πιρούνια, στο τραπέζι τα δάχτυλα

Αφήστε ελεύθερο τον αυθορμητισμό σας, παρκάρετε για λίγο τα μαχαιροπίρουνα και φάτε με τα χέρια το φαγητό σας. Ιεροτελεστία πλυσίματος και τρώγειν, χαλαρότητα και δέσιμο της οικειότητας στην παρέα.

Με τα χέρια: Στο πάρκινγκ τα πιρούνια, στο τραπέζι τα δάχτυλα

Tρελαίνομαι να κόβω ολόφρεσκο καρβέλι ψωμί με τα χέρια μου. Νιώθω τους κόκκους του αλευριού φίνο βελούδο πάνω στη σκληρή κόρα. Το αδράχνω δυνατά, χωρίζω τα κομμάτια· για κάποιον περίεργο λόγο, έτσι, το ψωμί μου φαίνεται πιο νόστιμο, πιο μυρωδάτο απ’ ό,τι αν κόψω μια φέτα με το μαχαίρι. Είναι που το πιάνω φαίνεται, που γίνομαι ένα μαζί του, σαρξ εκ της σαρκός μου.

Και καλά, με το ψωμί τα πράγματα είναι εύκολα –υπάρχουν και οι καθαγιασμένες εικόνες του Μυστικού Δείπνου που βοηθούν–, τι γίνεται όμως όταν ένας Δυτικός σκέφτεται να φάει με τα χέρια; Δεν προβληματίζεται όταν πιάνει το σάντουιτς, το σουβλάκι, το κρουασάν, τότε θα ’ταν αστεία ακόμη και η σκέψη του μαχαιροπίρουνου· στο φαγητό, όμως, τα πράγματα δυσκολεύουν. Όλη η Δύση είναι μαθημένη στο μαχαίρι, το πιρούνι, το κουτάλι· καθιερώθηκαν στα χρόνια του Μεσαίωνα για λόγους ασφαλείας κυρίως στις Αυλές, διαδόθηκαν και σήμερα έχουν γίνει προέκταση των χεριών μας όταν καθόμαστε στο τραπέζι. Ξεσυνηθίσαμε να τρώμε με τα χέρια, και υπάρχουν πολλοί που αποστρέφονται ακόμη και την ιδέα θεωρώντας την απολίτιστη, έλλειψη καλών τρόπων. Ω, πόσο σχετικά είναι όλα αυτά! Ήταν οι αρχαίοι Έλληνες απολίτιστοι, που έτρωγαν με τα χέρια στα συμπόσιά τους; Απλώς ζούσαν σε άλλη εποχή. Το επισημαίνω για να ξεπεράσουμε τα κλισέ μας και να σκεφτούμε πιο ουσιαστικά επί τους θέματος. Δεν προτείνω την κατάργηση των μαχαιροπίρουνων, παρότι αρκετοί υποστηρίζουν ότι θα ήταν μια άγια οικολογική πράξη (λόγω υπερβολικού νερού και απορρυπαντικού που ξοδεύεται για την πλύση τους). Απλώς προσπαθώ να μην πνίξω τον αυθορμητισμό που διαγράφεται όταν δυο δάχτυλα παίρνουν –όχι χωρίς λίγο δισταγμό, μια σταλιά αιδώ– δυο τηγανητές πατάτες απ’ το πιάτο, καθώς υποκύπτουν στην παρόρμηση μιας χαριτωμένης βουλιμίας. Το ίδιο, δε, γίνεται και με τις μικρές τηγανητές μαρίδες, τις αθερίνες, τις γαρίδες, που το μαχαιροπίρουνο μας δυσκολεύει να τις απολαύσουμε.

Ξέρω κάποιαν που εφαρμόζει συστηματικά τη χειροπρακτική στο φαγητό, και είναι τόσο χαριτωμένη γιατί το κάνει σαν παιδική ζαβολιά… Το ίδιο δεν γίνεται και στα σπανιόλικα tapas bars; Εκεί αυθορμήτως και άνετα δεν παίρνουμε απ’ την πιατέλα τα ψωμάκια με τα λογής λογής ερεθιστικά παρελκόμενα πάνω τους; Δεν νιώθουμε την ανάγκη για μαχαιροπίρουνο για να φάμε αυτές τις μικρές μπουκιές, συμμετέχουμε απλώς σε μια παρεΐστικη ιεροτελεστία που καταργεί τις αποστάσεις μεταξύ μας και μας ωθεί να χαιρόμαστε τη μοιρασιά. Στα tapas bars μάλιστα πετάνε και τις χαρτοπετσέτες τους κάτω, γεμίζοντας το πάτωμα, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Αυτό που θέλουμε, λοιπόν, δεν είναι ντε και καλά να πετάξουμε τα μαχαιροπίρουνα από το σπίτι. Θέλουμε όμως να βάλουμε στο τραπέζι όλο εκείνο το γλυκό τελετουργικό που ακολουθούν αυτοί για τους οποίους το τρώγειν με τα χέρια είναι συνυφασμένο με την εθνική τους ταυτότητα. Θυμάμαι ένα κάλεσμα σε σπίτι στο Μαρακές, όπου ο μικρός γιος της οικογένειας μας έχυνε ζεστό νερό για να πλύνουμε τα χέρια μας μέσα σε μπρούντζινη λεκάνη πριν φάμε –χωρίς κουταλοπίρουνα– το κουσκούς με τα επτά λαχανικά. Το ίδιο χάρηκα μερικά χρόνια αργότερα στο αυθεντικό μαροκινό ρεστοράν, το Red Marakesh, που είχε ανοίξει στου Ψυρρή. Δεν τρώγαμε κατ’ ανάγκην εκεί τα πάντα με τα χέρια, όμως σε μελώνει, ανοίγει τον ορίζοντα, οι προκαταλήψεις υποχωρούν, και ειδικά αν βρεθείς σε ένα περιβάλλον μεταξύ στενών φίλων, μπορείς μέχρι και κουσκούς να φας με τα χέρια!

Εμείς δεν το βάλαμε στις προτεινόμενες συνταγές, είναι λίγο μακριά ακόμη από το συνήθειό μας. Το πλύσιμο των χεριών στο τραπέζι, όμως, και η εναλλακτική να φάμε με τα χέρια ή με μαχαιροπίρουνο ανάλογα με το κέφι μας, μας αρέσει πολύ ως ιδέα. Άλλωστε όταν στραμπουλάμε τις δαγκάνες του αστακού στο κυνήγι του θησαυρού της ακαταμάχητης σάρκας του, το κάνουμε με άνεση διότι ξέρουμε πως έχουμε στη διάθεσή μας το ευγενές απορρυπαντικό του νερού με λεμόνι και ροδοπέταλα στο μπολ για να καθαρίσουμε τα χέρια μας. Και δεν είναι τότε μόνο η γεύση του αστακού που μας τρελαίνει, είναι και η μεταξωτή του υφή που χαϊδολογάει τα ακροδάχτυλά μας.

Για την πίτσα δεν το συζητώ, φαίνεται τόσο ξένο το μαχαιροπίρουνο δίπλα της και τόσο φυσικό να πάρεις το κομμάτι με το χέρι.

Εκεί όμως που η ιεροτελεστία των χεριών είναι παραπάνω από επιβεβλημένη, είναι για μερικές από τις πιο δημοφιλείς απωανατολίτικες λιχουδιές σαν το σούσι και τα γεμιστά ρολά. Οι Γιαπωνέζοι δεν τρώνε τα σούσι τους με chopsticks· ίσα ίσα χρησιμοποιούν το χέρι για έναν πολύ ουσιαστικό λόγο: δεν θέλουν να ενοχλήσουν απευθείας την ξιδάτη λεπτότητα του ρυζιού, γι’ αυτό πιάνουν ειδικά το nigiri με τα δάχτυλα και βουτάνε την πλευρά του ψαριού στη σάλτσα σόγια-ουασάμπι. Αν προσπαθήσεις να κάνεις κάτι τέτοιο με τα ξυλάκια, απλά ταλαιπωρείσαι σε μια άχαρη, αδέξια και άσκοπη γυμναστική. Το παίρνεις με το χέρι και το βουτάς στη σάλτσα. Και κατόπιν υπάρχουν εκείνα τα αχνιστά αρωματισμένα πετσετάκια που φρεσκάρουν όμορφα τα χέρια· παρόμοια δουλειά κάνουν και τα λεπτά αρωματισμένα μαντιλάκια που κυκλοφορούν στην αγορά.
Μην ντρεπόσαστε να φάτε με τα χέρια, το 1/3 των ανθρώπων του πλανήτη έτσι τρώει και όχι κατ’ ανάγκην επειδή δεν διαθέτει μαχαιροπίρουνο…

Επίσης...

15 τρόποι να απολαύσουμε τα όστρακα

Νόστιμα, ελαφριά, υγιεινά. Και κάτι ακόμα σημαντικό: τα όστρακα σε ταξιδεύουν. Είναι το πιάτο που θα κάνει τη διαφορά στο τραπέζι, απλά και εύκολα. Στο καθημερινό και στο πιο "περιποιημένο".

Περισσότερα από

Φαγητό

Ταραμοσαλάτα; Φτιάξτε την καλύτερη!

Το πιάτο-βεντέτα που δεν λείπει ποτέ από το τραπέζι της νηστείας (αρχής γενομένης από την Καθαρή Δευτέρα) είναι σίγουρα η ταραμοσαλάτα. Τι χρειάζεται για να είναι επιτυχημένη;