Ανάμεσα στα λίγα ελληνικά όσπρια από παλιούς σπόρους, που φτάνουν να καλλιεργούνται ως τις μέρες μας είναι και η φακή από την Εγκλουβή της Λευκάδας. Η νοστιμιά της ποικιλίας, το μικροκλίμα του τόπου, η παραδοσιακή καλλιέργεια την κάνουν σπάνια και μοναδική στο είδος της. Μια γεύση γήινη, γλυκιά, με βάθος, που δεν τη χορταίνεις κι ένα χύλωμα μοναδικό.
Η ιστορία: σ’ ένα ορεινό χωριό της Λευκάδας καλλιεργείται εδώ και αιώνες ένα πεντανόστιμο είδος φακής. Σήμερα, η καλλιέργεια εξακολουθεί,πάντα με τον παλιό σπόρο, με παραδοσιακό τρόπο, που δεν έχει αλλάξει ριζικά. Χαρακτηριστικό είναι, ότι δείγμα του σπόρου αυτής της φακής φυλάσσεται στον Ο.Η.Ε. καθώς και στο Διεθνές Κέντρο Έρευνας για Ξηρές Περιοχές που βρίσκεται στη Συρία, ενώ το οροπέδιο Εγκλουβής περιλαμβάνεται στον κατάλογο του FAO.
Το οροπέδιο της Εγκλουβής βρίσκεται σε υψόμετρο 800-950 μ. και τα μικρά χωράφια όπου σπέρνεται η φακή είναι διαμορφωμένα σε πεζούλες. Η ετήσια ποσότητα είναι μικρή, κι εξαρτάται αποκλειστικά από τις κλιματολογικές συνθήκες της κάθε χρονιάς. Η καλλιέργεια, το βοτάνισμα, η συγκομιδή, η εξόντωση ζιζανίων, το καθάρισμα γίνονται με το χέρι. Το αλώνισμα μέχρι πριν λίγα χρόνια γινόταν όπως παλιά, στ' αλώνια με τα ζώα. Τώρα, βέβαια, γίνεται μηχανικά. Μια μέτρια χρονιά μπορεί να δώσει 30-40 τόνους φακή σε όλο το οροπέδιο συνολικά. Μια κακή δεν δίνει τίποτα. Το προϊόν είναι σπάνιο και, ανάλογα με τη χρονιά, δύσκολα θα το βρείτε μετά το καλοκαίρι στα λίγα σημεία πώλησης όπου διατίθεται.
Οι ελάχιστοι καλλιεργητές διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τον παραδοσιακό τρόπο καλλιέργειας, διαχείρησης και συγκομιδής της φακής, έτσι που μπορούμε να πούμε, ότι αυτό που τρώμε είναι παρόμοιο με αυτό που έτρωγαν και παλαιότερα (η πρώτη γραπτή αναφορά στην καλλιέργεια χρονολογείται το 1717).
Τη φακή Εγκλουβής μπορείτε να τη μαγειρέψετε με το γνωστό τρόπο, λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι βράζει πολύ γρήγορα. Στην Εγκλουβή, όμως, τη φτιάχνουν παραδοσιακά αλλιώς: τη βάζουν να βράσει με νερό να τη σκεπάζει και μαζί πολύ σκόρδο και λίγη ρίγανη (7-9 σκ. σκόρδο ανά μισό κιλό). Αφού πιει το νερό της και μαλακώσει, αρχίζουμε να προσθέτουμε σταδιακά περίπου 1 φλ.τσ. εξ. παρθένο ελαιόλαδο, ενώ συγχρόνως ανακατεύουμε συνέχεια με κουτάλα, πιέζοντας τη φακή και τα σκόρδα στα τοιχώματα της κατσαρόλας, ώστε ένα μέρος να λυώσει. Δημιουργείται γρήγορα ένα όμορφο χύλωμα, που ελέγχουμε προσθέτοντας λίγο νεράκι. Βάζουμε αλάτι, πιπέρι και σερβίρουμε με λίγο ελαιόλαδο και ελάχιστο ξίδι.
Τις πληροφορίες μας έδωσε ο παραγωγός Κώστας Βανδώρος. Οι φακές που δοκιμάσαμε είναι της Γεωργίας Βανδώρου (www.fakesegglouvis.gr τ. 6973 8000 81). Οι φακές της διατίθενται στα καταστήματα: Λεβόν Τσερτσιάν – Ηρώων Πολυτεχνείου 80 – Πειραιάς, Εν-deli B. Σοφίας 52 Μαρούσι (2108027058), Φάρμα Χρονάς (Φάληρο, Γλυφάδα, Βάρη)
