Κελυφωτά φιστίκια v/s φιστίκια Αιγίνης
Φιστίκια κελυφωτά, όπως αποκαλούνται όσα δεν παράγονται στο νησί της Αίγινας, κυκλοφορούν πολλά στην αγορά, τα περισσότερα εισαγωγής, από το Ιράν (που διαθέτει και τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο), τις Η.Π.Α. και τη Συρία. Τα τελευταία χρόνια η παραγωγή τους έχει αυξηθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδος, όπως τα Μέγαρα και η Φθιώτιδα (όπου το προϊόν έχει χαρακτηριστεί και ως Π.Ο.Π.), καθώς και σε Χαλκιδική και Εύβοια. Ωστόσο, το ιδιαίτερο κλίμα του νησιού της Αίγινας, με την κατάλληλη θερμοκρασία και υγρασία, δίνει άλλα γευστικά χαρακτηριστικά στον συγκεκριμένο καρπό της ποικιλίας «κοιλαράτη», που συναντάται στο νησί, με αποτέλεσμα το φιστίκι Αιγίνης να θεωρείται κορυφαίο σε γεύση παγκοσμίως, μαζί με εκείνο του Bronte της Σικελίας. Γι’ αυτό και από το 1996 η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέταξε τα φιστίκια Αιγίνης στη λίστα με τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.).
Δοκιμάζοντας κυλυφωτά φιστίκια εισαγωγής, π.χ. Αμερικής και συγκρίνοντάς τα με Αιγίνης καταλαβαίνει κανείς την ασύγκριτη γευστική και ποιοτική διαφορά. Αρκεί, βέβαια, να είναι γνήσια φιστίκια Αιγίνης και όχι «μαϊμού», αφού η περιορισμένη παραγωγή, εξαιτίας συνήθως κακών καιρικών συνθηκών, ωθεί αρκετούς επιτήδειους να πωλούν χύμα κελυφωτά φιστίκια ως «Αιγίνης», ακόμη και στο ίδιο το νησί. Μια ασφαλής λύση είναι να προτιμάμε τα συσκευασμένα που έχουν το σήμα του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φιστικοπαραγωγών Αίγινας, ο οποίος συγκεντρώνει τους καρπούς από τα μέλη του και τους επεξεργάζεται με υποδειγματικό τρόπο, επιλέγοντάς τους έναν – έναν με το χέρι, ώστε να μην μπαίνει στη συσκευασία κανένας χαλασμένος. Άλλοι φημισμένοι και εγγυημένοι φιστικοπαραγωγοί της Αίγινας είναι ο Νικόλαος Τζίτζης και το κτήμα Καραπάνου.
Πώς έφτασε το φιστίκι στην Αίγινα
Η ιστορία του κελυφωτού φιστικιού είναι μεγάλη, αφού ίχνη του έχουν καταγραφεί στην κεντρική Ασία από την 7η χιλιετία π.Χ. Πώς όμως έφτασε ένα πανάρχαιο δέντρο να βρει στα τέλη του 19ου αιώνα ένα ιδανικό μικροκλίμα, σαν αυτό του νησιού της Αίγινας; Όπως σε πολλά άλλα παραδείγματα και σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για μια ευτυχή συγκυρία, την εγκατάσταση στο νησί του γιατρού Νικόλαου Περόγλου το 1896, ο οποίος έφερε μαζί του για το κτήμα του σπόρους φιστικιάς pistacia vera, πιθανότατα από τη Συρία. Οι ιδιαίτερες συνθήκες του νησιού, που για άλλα δέντρα είναι τελείως εχθρικές, όπως το ξηροθερμικό περιβάλλον, το φτωχό σε ασβέστιο έδαφος, η γειτνίαση με τη θάλασσα, αποδείχθηκαν ευνοϊκές για τη φιστικιά. Ο γιατρός δημιούργησε έτσι τον πρώτο φιστικεώνα και συμβούλεψε τους κατοίκους του νησιού να στραφούν σε αυτή την αποδοτική καλλιέργεια, γράφοντας και σχετικό βιβλίο. Το άγονο και άνυδρο έδαφος έδωσε ασύγκριτα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά στον καρπό, ανεβάζοντας σημαντικά την εμπορική του αξία. Ένα ακόμη τυχαίο γεγονός, η προσβολή των αμπελιών του νησιού από φυλλοξήρα τη δεκαετία του ’60, έκανε πολλούς αγρότες να στραφούν στη φιστικιά, που είχε ως δέντρο λιγότερες απαιτήσεις.
Το φιστίκι Αιγίνης σήμερα
Όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φιστικοπαραγωγών Αίγινας κ. Νίκος Σταμπουλής, πριν από μερικές δεκαετίες το φιστίκι Αιγίνης πωλούνταν έως και 50 ευρώ το κιλό, ενώ σήμερα η τιμή του έχει πέσει στα 7 ευρώ. Έτσι, ενώ με την περίοδο της άνθησης πάρα πολλοί έβαλαν φιστικιές στα χωράφια τους, ακόμη και σε μικρά αγροτεμάχια, η πτώση της αξίας του προϊόντος, αλλά και η μεγάλη ανοικοδόμηση του νησιού είχε σαν αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά ο αριθμός των στρεμμάτων που καλλιεργούνται πλέον και υπολογίζεται σε περίπου 3.500. Ο συνεταιρισμός αριθμεί σήμερα 340 μέλη, ωστόσο υπάρχουν αρκετοί μη εγγεγραμμένοι καλλιεργητές, που ανεβάζουν το νούμερο σε περίπου 600 παραγωγούς συνολικά σε όλο το νησί. Σίγουρα, το φιστίκι αποτελεί σημαντικό οικονομικό πόρο για τους κατοίκους του νησιού, ωστόσο για τους περισσότερους είναι συμπληρωματική και όχι κύρια πηγή εισοδήματος, αφού λίγοι είναι εκείνοι οι οποίοι ζουν από αυτό και οι υπόλοιποι απλώς συνεχίζουν την παράδοση.
Όπως σε κάθε αγροτικό προϊόν, η παραγωγή εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες και όπως μας είπε ο Νίκος Σταμπουλής, η φετινή χρονιά ήταν σαφώς καλύτερη από την περσινή πολύ κακή σοδειά, ωστόσο παραμένει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Από τις καλύτερες χρονιές παραγωγικά ήταν το 2012.
Aegina Fistiki Fest: η μεγάλη γιορτή του νησιού
Πριν από εφτά χρόνια, μια ομάδα ανθρώπων που αγαπούν τη φιστικιά ταξίδεψαν ως το Bronte της Ιταλίας και παρακολούθησαν το φεστιβάλ φιστικιού της περιοχής, παίρνοντας ιδέες για τη δημιουργία κάτι αντίστοιχου στην Αίγινα, όπως μας διηγήθηκε η κ. Φλώρα Αλυφαντή, εκ των πρωτεργατών του φεστιβάλ. Το 2009, με τη βοήθεια μιας σειράς εθελοντών και την αρωγή του Δήμου Αίγινας αλλά και των ίδιων των παραγωγών, το 1ο Aegina Fistiki Fest ήταν γεγονός και μάλιστα είχε τόσο μεγάλη ανταπόκριση, που έξι χρόνια μετά, συνεχίζει να πραγματοποιείται με όλο και αυξανόμενο ενδιαφέρον. Μπορεί η οικονομική κρίση να έχει περιορίσει τις δυνατότητες της οργανωτικής επιτροπής να επαναλάβουν ένα μεγαλεπίβολο πρόγραμμα όπως των πρώτων ετών, ωστόσο και το φετινό τετραήμερο πρόγραμμα εκδηλώσεων είναι ιδιαίτερα πλούσιο.
Στα 60 συνολικά περίπτερα που θα στηθούν με όμορφο τρόπο στην παραλία, εκτός από το φιστίκι -που είναι στο επίκεντρο και θα υπάρχει σε κάθε μορφή- θα μπορεί κανείς να προμηθευτεί και άλλα αγροτικά προϊόντα του νησιού, όπως ελαιόλαδο, κρασί, τυριά, αλλά και παραδοσιακά είδη για τα οποία φημίζεται η Αίγινα, όπως τα κεραμικά και τα περίτεχνα κεντήματα με «κοπανέλι». Γι’ αυτό και κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ (Πέμπτη 18 – Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου) οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να δουν "ζωντανά" γυναίκες να δημιουργούν αυτά τα αραχνοΰφαντα κεντήματα με την ιδιαίτερη τεχνοτροπία, να παρακολουθήσουν μουσικά και θεατρικά δρώμενα, αλλά και να μάθουν περισσότερα για την καλλιέργεια του δέντρου με σχετικές ημερίδες της Agrostat.
Πάντως, τo event που αναμένεται να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του κόσμου προβλέπεται να είναι η παρασκευή μπακλαβά με εκατό φύλλα και φιστίκι Αιγίνης, από την Ομάδα Γαστρονομίας σε συνεργασία με τη Λέσχη Αρχιμαγείρων Αθήνας και επικεφαλής τον Τάσο Πρωτοψάλτη, executive pastry chef, το βράδυ του Σαββάτου...
Ακόμη, αξίζει να σημειωθεί και η μεταφεστιβαλική εκδήλωση με θέμα "Όταν το μέλι ανταμώνει το φιστίκι Αιγίνης" που διοργανώνεται από την ομάδα γαστρονομίας του Aegina Fistiki Fest και τους μελισσοκόμους του νησιού, σε συνεργασία με το Λεούσειο Ίδρυμα το Σάββατο 11 Οκτωβρίου. Πρόκειται ουσιαστικά για μια γιορτή μελιού με άρωμα από φιστίκι, που είναι άλλη μια ωραία γευστική αφορμή για μια βόλτα ως το νησί.
Εμείς θα είμαστε σίγουρα εκεί για να ζήσουμε αυτή τη μεγάλη γιορτή του νησιού από κοντά, να δοκιμάσουμε φουρνισμένα φιστίκια, γλυκό του κουταλιού φιστίκι, μπισκότα, λικέρ, ζαχαρωτά αλλά και το εξαιρετικό φιστικέλαιο που θα βρούμε στο περίπτερο του Συλλόγου Γυναικών Αίγινας και να έχουμε παράλληλα μια ολοκληρωμένη πολιτιστική εμπειρία.
Ραντεβού, λοιπόν, στο όμορφο νησί για τη γιορτή του φιστικιού!
Ως τότε μπορούμε να απολαύσουμε το φιστίκι Αιγίνης σε δύο ιδιαίτερες συνταγές που μας παραχώρησαν ο Δημήτρης Κάππος και ο Θωμάς Νικολαΐδης από το εστιατόριο "ΚΑΠΠΟΣ ΕΤΣΙ", καθώς και μια πρωτότυπη σκορδαλιά με φιστίκι Αιγίνης που μας έδωσε η Σωζία Μαρτή από το "Nontas Restaurant" που βρίσκονται... πού αλλού στην Αίγινα!
Cheesecake με ανθότυρο και φιστίκι Αιγίνης
Υλικά
Για τη βάση:
95 γρ. βούτυρο
120 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
90 γρ. ζάχαρη
50 γρ. φιστίκια ανάλατα άψητα
1 γρ. αλάτι
Για την κρέμα τυριού:
400 γρ. τυρί κρέμα
200 γρ. ανθότυρο
60 γρ. ζάχαρη άχνη
220 γρ. κρέμα γάλακτος
250 γρ. γλυκό κουταλιού φιστίκι
Εκτέλεση:
Για τη βάση αναμειγνύουμε όλα τα υλικά μαζί. Απλώνουμε το μείγμα σε φόρμα αποσπώμενη και ψήνουμε στους 160 βαθμούς για 20 λεπτά. Όταν ψηθεί αφήνουμε να κρυώσει.
Για την κρέμα τυριού χτυπάμε όλα τα υλικά μαζί στο μίξερ μέχρι να ομογενοποιηθούν καλά. Απλώνουμε την κρέμα στη βάση και βάζουμε το τσίζκέικ στο ψυγείο για 1 ώρα να παγώσει. Τέλος, ρίζνουμε το γλυκό φιστίκι, ξεφορμάρουμε και σερβίρουμε.
Φέτα σε κρούστα από φιστίκι και σουσάμι με μέλι και σος μπαλσάμικου
Υλικά
φέτα (150γρ./τεμάχιο)
σουσάμι
φιστίκι (τριμμένο, άψητο και ανάλατο)
αλεύρι
νερό
ελαιόλαδο
σος μπαλσάμικου
2 κουτ. σούπας μέλι
100 ml ξύδι μπαλσάμικο
200 ml ελαιόλαδο
Εκτέλεση:
Σε 3 μπολ βάζουμε το αλεύρι, το νερό και το φιστίκι με το σουσάμι. Περνάμε τη φέτα διαδοχικά από το νερό, το αλεύρι, πάλι το νερό και τέλος από το μείγμα φιστίκι - σουσάμι, ώστε να παναριστούν καλά. Τοποθετούμε τις φέτες στο ψυγείο. Για τη σος ενσωματώνουμε όλα τα υλικά μαζί. Τηγανίζουμε τις φέτες σε ελαιόλαδο μέχρι να πάρουν χρυσαφένιο χρώμα. Περιχύνουμε με τη σος όσο είναι ζεστές οι φέτες και σερβίρουμε.
Σκορδαλιά με φιστίκι Αιγίνης
Υλικά
120γρ. φιστίκι Αιγίνης τριμμένο
150γρ. ψωμί
2 κουταλιές της σούπας λιωμένο σκόρδο
2 κουταλιές της σούπας ξύδι
130 γρ. λάδι
αλάτι
Εκτέλεση
Τοποθετούμε στο μίξερ τα φιστίκια, το ψωμί (το οποίο έχουμε μουσκέψει και στίψει καλά) το σκόρδο και το λάδι. Δουλεύουμε το μίξερ στη χαμηλή ταχύτητα για 3 - 4 λεπτά και στην συνέχεια ρίχνουμε το ξύδι, το αλάτι και το πιπέρι. Δυναμώνουμε την ταχύτητα του μίξερ και αφήνουμε να χτυπηθούν για 10 λεπτά.
Σερβίρουμε κρύα και τη γαρνίρουμε με 6 - 7 φιστίκια από πάνω...
Αναλυτικά το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Aegina Fistiki Fest 2014 αλλά και γενικές πληροφορίες για το φιστίκι στο http://www.aeginafistikifest.gr
*Ευχαριστούμε την κ. Μαίρη Κουκούλη, πρόεδρο της οργανωτικής επιτροπής του Aegina Fistiki Fest 2014, για το πληροφοριακό και φωτογραφικό υλικό που μας παραχώρησε καθώς και την κ. Ράνια Κορναράκη της ομάδας γαστρονομίας του φεστιβάλ για την πολύτιμη βοήθεια.
