Δεν είναι η οικονομική κρίση που θα με κάνει να μείνω στο σπίτι μου τα Χριστούγεννα. Κάθε χρόνο αυτό κάνω. Μαγειρεύω –αρχίζω τρεις μέρες πριν από την Παραμονή–, έρχονται οι συγγενείς και οι φίλοι μου. Γύρω στα δέκα πιάτα, φαγητά και γλυκά, κάθονται στο τραπέζι. Όλα πρέπει να έχουν φως, λάμψη και πλούτο, σε αντίβαρο της πιο μεγάλης νύχτας του χειμώνα και τη γύμνια της φύσης που έχει λίγα να δώσει αυτή την εποχή. Οι κεντρικές αγορές, τα καταστήματα στις συνοικίες και η λαϊκή αγορά έχουν τα Χριστούγεννα ζωντάνια και χρώμα. Κόσμος πολύς που διαλέγει και κουτσομπολεύει, σχολιάζει, κάνει σχέδια και στριμώχνεται – έτσι θέλω να είναι η γιορτή. Πολυτελής. Να έχει ό,τι λαχταρούν οι υπόλοιπες μέρες – χρόνο να ψάξω τα καλύτερα, ανακάτεμα με τους άλλους, ιερουργία στην κουζίνα.
Το φαγητό να γίνει επίκεντρο όχι μόνο ως κατανάλωση αλλά και ως αναζήτηση, άποψη, επένδυση μαγειρικής τέχνης, συντροφικότητας. Και απολύτως συνειδητά, εγώ, η των νοτίων προαστίων, θα φθάσω μέχρι τον Γεωργιάδη στο Πικέρμι (Μαραθώνος 82, 210 6039870) για να αγοράσω μαύρη γαλοπούλα Τυρνάβου που είναι αρωματική, και για χοιρινό θα σταθώ στο «Βιολογικό κρεοπωλείο» στον Γέρακα (Λασιθίου 29 & Εθνικής Αντιστάσεως, 210 6654260), διότι έχουν δικό τους κρέας από την Αιτωλοακαρνανία, που τυχαίνει να είναι και βιολογικό και νόστιμο. Γενικά, αγοράζω ελληνικά τρόφιμα. Είναι πολύ ιδιαίτερα, έρχονται από κοντά και θέλω να ελπίζω ότι τα λεφτά μένουν στον τόπο. Αγοράζω ελληνικά ντελικατέσεν – ομολογώ ότι χρειάστηκε λίγος χρόνος (αλλά πάει πολύς καιρός τώρα που ανένηψα) για να βάλω στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι λακέρδα και καβουρμά (τα αγοράζω από τον Μπατανιάν, μέσα στην ανοιχτή αγορά της Καλλιθέας (Πλάτωνος 5, 210 9571934) και από τον Αραπιάν (Ευριπίδου 2103217238). Πιάνω κουβέντα, δοκιμάζω από τον πικάντικο και τον απλό καβουρμά και τελικά αποφασίζω τι μου κάνει. Βεβαίως, η τοπικότητα των ελληνικών deli δεν τα κάνει φθηνά· αλλά το ιδιαίτερο, το σπάνιο, είναι ακριβό. Μερικά πιο ακριβά, άλλα λιγότερο – για παράδειγμα, οι «Καρδιές Άγριας Αγκινάρας από την Τήνο με Αυγοτάραχο Μεσολογγίου», ένα καταπληκτικό άλειμμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως σάλτσα, από το Ευζήν του Σταύρου Γεωργακόπουλου (www.eyzin.gr). Αν θα βάλει ή όχι κάποιος στο τραπέζι του ντελικατέσεν, είναι προφανώς θέμα χρημάτων.
Για κάποιους ορκισμένους γκουρμέ μπορεί να είναι και θέμα αρχής: να λείπει η γαλοπούλα, να υπάρχει το αυγοτάραχο. Προφανώς δεν είναι αυτό το θέμα μας, αλλά πώς θα αγοράσουμε, όταν αποφασίσουμε να αγοράσουμε κάτι από τα σπάνια και ακριβά. Και η απάντηση είναι ακομπλεξάριστα: μια χούφτα ελιές Καλαμάτας και μια χούφτα γίγαντες Πρεσπών προσφέρονται έναντι $12 στα εστιατόρια του Μανχάταν… Και μόνο ως έκφραση πολιτιστικού κιτς μπορώ να δω τα σταφύλια από το Ισραήλ (με χοντρή φλούδα και άααααανοστα!) και τις ντομάτες θερμοκηπίου δίπλα στη γαλοπούλα – και αν δεν αντέχει κανείς να ζήσει χωρίς ντομάτα, τα «Κρίταμα με πράσινη ντομάτα και πιπεριές Φλωρίνης» από το Γιαμ, της Αύρας Πανουσοπούλου (www.yiam.gr) είναι άπαιχτο. Υπάρχουν, λοιπόν, ένα σωρό χειμωνιάτικα – λάχανα, μπρόκολα, ρέβες, γογγύλια συν τα πορτοκαλομαντάρινα, συν τα αχλάδια και τα κάστανα. Και όποιος είναι μάστορας, ας κάνει τα μαγικά του με αυτά στο τραπέζι. Τα εποχικά τρόφιμα, πέρα από τις –υπαρκτές– αρετές τους από διατροφική άποψη, έχουν υπέροχη γεύση: είναι φοβερή η γευστική διαφορά μεταξύ της φράουλας του Απρίλη και της φράουλας που σαν καινουριοφερμένος μετανάστης στην Ομόνοια κείτεται έξω από τα νερά της, δίπλα στις χριστουγεννιάτικες δίπλες. Και είναι και θέμα πολιτικό με την ευρεία έννοια: έκανε χιλιόμετρα αυτή η ταλαίπωρη φράουλα για να φτάσει εδώ. Φορτώθηκε η τιμή της, φόρτωσε τη γη με ρύπους από τα αεροπλάνα που την κουβάλησαν και ξεφορτώθηκε τη νοστιμιά της. Η τάση να αγοράζουμε τρόφιμα που βρίσκονται κοντά στην περιοχή μας έχει γίνει παγκόσμια κίνηση. By locally είναι το σλόγκαν.
Υπάρχει και σάιτ για όποιον ενδιαφέρεται να διαβάσει επιχειρήματα και τρόπους εφαρμογής αυτής της πρακτικής (/www.locavores.com/). Οι λαϊκές αγορές και αυτή την εποχή προσφέρουν προϊόντα –μερικά μέτρια, άλλα καλά και άλλα καλύτερα– που φέρνουν παραγωγοί από τον Μαραθώνα, το Άργος, τη Θήβα, και είναι φρέσκα, ξεκούραστα, φθηνά και νόστιμα, γιατί είναι στην εποχή τους. Εν πάση περιπτώσει, αν όλα αυτά τα ψαξίματα και το πηγαινέλα στα ξεχωριστά ποιοτικά καταστήματα και τις λαϊκές αγορές φαίνονται αδιανόητα για όποιον δουλεύει μέχρι τις 6 το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, δεν θα προτείνω τα παπαδιαμάντεια Χριστούγεννα του Φτωχούλη (ένα κερί αναμμένο και αναμέλποντας χριστουγεννιάτικα τροπάρια), αλλά ένα έτοιμο ρολό χοιρινού από το «Κρεοπωλείο» στην Καλλιθέα (Αριστείδου 124 & Ματζαγριωτάκη, 210 9518100) που το φτιάχνουν με ό,τι γέμιση θέλεις, φτάνει να το παραγγείλεις λίγες μέρες πριν. Τέλος, και τω Θεώ δόξα!
