Ojos de Brujo, Ισπανία
Πόλεμος παλμών: το πώς χτίζει τη μουσική της γύρω από το φλαμένκο αυτή η κολεκτίβα από την Καταλονία και ηλεκτρίζει το κοινό, είναι μαγικό. Hip hop, funk, dub, αφροκουβανέζικα και ινδικά στοιχεία και, εννοείται, rumba catalana, μπλέκονται σε ένα αυτοσχέδιο σύμπαν γεμάτο θερμά ηχοχρώματα. Και κομήτης να είσαι, και να μην έχεις επαφή με το εν λόγω μουσικό… είδος (;), καταλήγεις τελικά να χορεύεις σαν μαγνητισμένος στην τροχιά τους. Οι Ojos de Brujo –όπερ σημαίνει «τα μάτια του μάγου» και αποτελεί μια έμμεση προτροπή να βλέπεις παραπέρα, να αμφισβητείς την «επίπεδη» πραγματικότητα– κάνουν τα πάντα με συλλογικές αποφάσεις. Έχουν φτιάξει τη δική τους δισκογραφική εταιρεία, στήνουν μόνοι την ιστοσελίδα τους και η αυτοδιαχείριση φαίνεται πως είναι στο αίμα τους: σε μια διοργάνωση του Δήμου Βαρκελώνης αποχώρησαν την τελευταία στιγμή· ο Δήμος βλέπετε επενέβη στο πρόγραμμα… Τι έγινε τελικά; Κινούμενοι… vamos. Έδωσαν μια συναυλία στο πίσω μέρος ενός φορτηγού που κινούνταν στην πόλη με το κοινό να ακολουθεί από πίσω. Οι ίδιοι από τους δρόμους της Βαρκελώνης ξεκίνησαν ούτως ή άλλως, και σε αντίθεση με άλλους, αν και είναι άριστοι επαγγελματίες πλέον (και πραγματικά φαίνεται αυτό όταν βρίσκονται επί σκηνής), δεν το ξεχνάνε.
Amparo Sanchez, Κούβα
Γεννημένη στη Γρανάδα της Ανδαλουσίας, η Amparo Sanchez έφτιαξε την πρώτη της μπάντα, τους Correcaminos, πιτσιρίκα, στα δεκαέξι της. Βλέποντας τη συνέχεια, υποθέτω ότι αν η ίδια δεν αποζητούσε τη μουσική, θα την αναζητούσε εκείνη. Βεβαρημένο μελωδικό μητρώο: Βρέθηκε στη Μαδρίτη και σε νέες μπάντες (Amparo & the gang, Amparanos del Blues), συνεργάστηκε με τον Manu Chao, έφυγε για το Μεξικό, ήρθε σε επαφή με τις κοινότητες των Ζαπατίστας και επιστρέφοντας συνέβαλε στον αγώνα τους διοργανώνοντας με φίλους μουσικούς μια σειρά συναυλιών για να εξοικονομήσει πόρους για την ανέγερση σχολείων. Στην Αθήνα τη γνωρίσαμε με τους Amparanoia, σε μια δυνατή ισπανική βερσιόν από reggae, salsa και hip hop· και καταλάβαμε στην πράξη γιατί χαρακτηρίστηκε «η θηλυκή απάντηση στον Μanu Chao». Στο περσινό Kosmos Festival, πάντως, την είδαμε σε νέα φάση. Το σόλο άλμπουμ της «Tucson-Habana», στο οποίο μάλιστα συμμετέχουν τρία μέλη των παλιών της γνώριμων desert rockers Calexico, έχει εσωτερικού τύπου εντάσεις, είναι πιο αισθαντικό, πιο προσωπικό. Η αγαπημένη συνταγή της, το picadillo habanero, είναι παραδοσιακό κουβανέζικο πιάτο: στην Αβάνα άλλωστε έγινε η ηχογράφηση του δίσκου, στα θρυλικά Egrem Studios, στον απόηχο θρυλικών κουβανών μουσικών όπως ο Beny More, ο Arsenio Rodriguez και οι Buena Vista Social Club. Την φαντάζομαι εκεί, λίγο πριν ηχήσει η πρώτη κιθάρα να αφουγκράζεται το κελάρυσμα των μουσικών κόσμων…
Shantel, Ρουμανία
Στο YouTube θυμάμαι μια μίνι ελληνοτουρκική μηνυματική μάχη περί πατρότητας για τη διασκευή του στο τραγούδι «Θα σπάσω κούπες» (θα το βρείτε ως «I’ll break glasses» σε ουδέτερο γλωσσικό έδαφος). Την παρακολούθησα, το ομολογώ –ο εθνικιστικός οίστρος χτυπάει εκεί που δεν το περιμένεις–, αλλά η διαδικτυακή υστερία σε ένα τόσο ευχάριστο οπτικοακουστικό περιβάλλον είναι φαινόμενο προς μελέτη. Η καλύτερη απάντηση νομίζω ότι ήταν εξω-βαλκανική. Και λογική: «Ξεχάστε τα περί πολιτισμικής υπεροχής. Aς γίνουμε όλοι πολίτες του Πλανήτη Πάπρικα». Τον εν λόγω πικάντικο πλανήτη μην τον αναζητήσετε στο ουράνιο στερέωμα. Είναι ένα άλλο κομμάτι του γεννημένου στη Φρανκφούρτη, ρουμανικής καταγωγής DJ, μουσικού και remixer Shantel (ή αλλιώς Stefan Hantel), ο οποίος, ούτως ή άλλως, συρμάτινους ορίζοντες δεν φαίνεται να πολυ-γνωρίζει. Ελληνικά λαϊκά και τούρκικοι αμανέδες, τσιγγάνικες μελωδίες και βουλγαρικά παραδοσιακά τραγούδια μπαίνουν σε άλλο φίλτρο disco beat, και να ’σου διαβαλκανικό πανηγύρι στα ντεκ. Disco, disco partizani και ακομπλεξάριστη –εντάξει, κάποιοι θα διακρίνουν αποχρώσεις κιτς, αλλά δεν είναι καθόλου εκεί το θέμα–, ρέουσα, άκρως μεταδοτική ζωντάνια. Άμα ξεκινήσει, ο Shantel, δεν έχει σταματημό. Μόνο που τον βλέπεις, και ένα αόρατο χέρι σού σταμπάρει χαμόγελο στο στόμα. Όσο για τη συνταγή του, (περι)έχει και ένα μυστικό συστατικό: βότκα. Όχι για το αρνί – για τον μάγειρα.
Staff Benda Bilili, Κονγκό
Respect. Ανεβαίνουν στη σκηνή μαζί με τον προστατευόμενό τους και το μονόχορδο «λαούτο» του, το οποίο είναι μια χορδή ηλεκτρικής κιθάρας δεμένη ανάμεσα σε ένα κονσερβοκούτι και ένα κομμάτι ξύλου. Πιτσιρικά τον μάζεψαν, λέει, από το δρόμο και πλέον έχει φτάσει τα δεκαοκτώ. Τους παρακολουθείς να παίζουν χειροποίητες κιθάρες και αυτοσχέδια κρουστά και να χορεύουν όντας καθισμένοι στα αναπηρικά καροτσάκια τους – ή, για να το περιγράψω πιο σωστά, ειδικά διαμορφωμένα τρίκυκλα–, και δεν το πιστεύεις. Το απόλυτο αντίδοτο στην πλαστή, σαν γλασαρισμένη βιτρίνα, ποπ τελειότητα. Η πολιομυελίτιδα στη χώρα τους σαρώνει, και ο Ricky, o Coco, o Leo και ο Roger είναι παραπληγικοί. «Δείξε τι είναι κρυμμένο» σημαίνει το όνομά τους, και οι ίδιοι οι Κογκολέζοι Staff Benda Bilili νομίζω ότι είναι ζωντανή απόδειξη της δύναμης που (για δες, τελικά μπορεί και να) κρύβεται μέσα μας. Τους ανακάλυψαν στους δρόμους της Κινσάσα δύο Γάλλοι ντοκιμαντερίστες, οι Florent de La Tullaye και Renaud Barre, τους σύστησαν στον Βέλγο παραγωγό Vincent Kenis, και κάπως έτσι εγένετο το πρώτο άλμπουμ τους που τιτλοφορείται «Tres, Tres, Fort» («Πολύ, Πολύ Δυνατά»). Οι στίχοι τους διηγούνται ιστορίες της καθημερινότητάς τους – σκεφτείτε, λόγου χάρη, ένα ρυθμικότατο «ανάθεμα τις πατερίτσες» πάνω σε ένα ηχητικό «υφαντό» από κογκολέζικη ρούμπα, rhythm ‘n’ blues και reggae. Αποκάλυψη…
