Στην αρχή του χρόνου, πάντα αποφασίζουμε ότι θα τρώμε καλύτερα. Μέχρι όμως να φτάσει σαρακοστή, μας φαίνεται αδιανόητο ότι θα στερηθούμε κάποιες τροφές για περίπου 40 ημέρες, καταλήγοντας να νηστεύουμε μόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Άλλοτε, η νηστεία εφαρμοζόταν για πολλούς λόγους. αντιπροσώπευε θλίψη ή χαρά, ανάλογα με τη θρησκευτική περίσταση, αλλά και την ικανότητα να "απεξαρτηθεί" κανείς από τα υλικά αγαθά. Είτε συμφωνούμε μ’ αυτό είτε όχι, η πραγματικότητα είναι ότι η νηστεία που τηρείται κανονικά κάνει καλό στην υγεία μας, καθώς. ειδικά αυτή της ελληνικής θρησκείας αποδεικνύεται ότι έχει ιδιαίτερα ευεργετικές ιδιότητες.
Ενώ σε πολλές θρησκείες υπάρχει αυτό που λέμε απόλυτη νηστεία (δηλαδή, δεν τρως τίποτα ή τρως ελάχιστα), η δική μας έχει όλα αυτά τα συστατικά που τόσα χρόνια ακούμε ότι μας κάνουν καλό: λάδι (όχι κάθε μέρα), όσπρια, δημητριακά, φρούτα και λαχανικά. Οι ημέρες νηστείας στη χριστιανική ορθόδοξη θρησκεία φτάνουν τις 180 το χρόνο. Με λίγα λόγια, το μισό έτος πολλοί Έλληνες θα έπρεπε να τρέφονται σαν vegetarians (σύμφωνα με τελευταία στοιχεία ωστόσο, οι περισσότεροι Έλληνες νηστεύουν μόνο 1 με 2 εβδομάδες το χρόνο).
Έρευνες που έχουν γίνει στα λιγοστά άτομα που συνεχίζουν να νηστεύουν κανονικά δείχνουν ότι έχουν χαμηλότερα επίπεδα κακής χοληστερίνης (LDL) –που συμβάλλει στην απόφραξη των αρτηριών– αλλά και χαμηλότερο βάρος. Αυτή η δράση είναι αναμενόμενη αν σκεφτούμε ότι, όταν κόβουμε τη ζωική πρωτεΐνη, περιορίζουμε τα κορεσμένα (κακά) λιπαρά και αυξάνουμε τις φυτικές ίνες αλλά ταυτόχρονα παίρνουμε και πολλές βιταμίνες, αφού αναγκαστικά τρώμε περισσότερα φρούτα και λαχανικά.
Όλα όσα αναφέραμε, ισχύουν στην περίπτωση που νηστεύουμε κανονικά. Ποια είναι όμως τα σημερινά δεδομένα; Στις μέρες μας, η νηστεία είναι μάλλον κάπως… μεταλλαγμένη. Συνήθως, αρχίζουμε με ένα αίσθημα φόβου ότι θα πεινάσουμε κι έτσι εφοδιαζόμαστε με ό,τι "νηστίσιμο" μπορούμε να βρούμε στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Πρωταγωνιστικό ρόλο παίζουν οι υδατάνθρακες: κρακεράκια, πατατάκια, παξιμάδια, κριτσίνια, κέικ με λάδι, σοκολάτες υγείας κ.λπ. Τρώμε άφθονα θαλασσινά καθώς και γλυκά, όπως παστέλι και χαλβά, και κοιτάμε τις ετικέτες υποψιασμένοι για να δούμε αν μας επιτρέπεται. Φτάνει τελικά το Πάσχα, ξεσπάμε και αφήνουμε τον εαυτό μας να φάει ένα κανονικό γεύμα μιας κι είχαμε "στερηθεί" τόσον καιρό (6 ημέρες…). Κι έπειτα απ’ όλα αυτά, αναρωτιόμαστε γιατί δεν χάσαμε βάρος!
Οδηγός επιβίωσης νηστείας
Οι κανόνες που ακολουθούν μας βοηθούν να λάβουμε τα καλύτερα από τη νηστεία, έστω κι αν την κρατάμε για μία μόνο εβδομάδα.
Κατανάλωση υδατανθράκων ολικής αλέσεως
Αυτό σημαίνει ότι ψωμί, φρυγανιές, παξιμάδια θα πρέπει να έχουν ως κύριο συστατικό το ολικής αλέσεως αλεύρι, ενώ αποφεύγουμε τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες όπως πατατάκια κ.λπ. Καλό θα ήταν να βεβαιωνόμαστε από τη συσκευασία ότι το ολικής αλέσεως αλεύρι είναι το κύριο συστατικό. Τρώγοντας μόνο αλεύρι ολικής αλέσεως, ελέγχουμε το σάκχαρο του αίματος κι αυτό με τη σειρά του ελέγχει το αίσθημα της πείνας και την ανάγκη για γλυκά.
Τα όσπρια σαν κύρια μορφή πρωτεΐνης
Τα όσπρια είναι πραγματικά ο θησαυρός της ελληνικής διατροφής, αφού αποτελούν τέλειο συνδυασμό πρωτεΐνης, υδατανθράκων αλλά και φυτικών ινών. Η κατανάλωσή τους προστατεύει από καρκίνο, καρδιαγγειακές παθήσεις και μας βοηθά να αδυνατίσουμε λόγω του ότι χορταίνουν. Ένα φλιτζάνι όσπρια δίνει περίπου 12 γρ. πρωτεΐνης, καλύπτοντας το 20% των αναγκών ενός ατόμου 75 κιλών.
Τα λαχανικά ως κύριο πιάτο
Κανονικά, το ελαιόλαδο απαγορεύεται κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Αν, ωστόσο, αποφασίσουμε να το συμπεριλάβουμε στη διατροφή μας, μπορούμε να φάμε ένα από τα εκατοντάδες πιάτα λαχανικών που υπάρχουν στην ελληνική κουζίνα. Ένας από τους λόγους, άλλωστε, που έχουμε τόσα πολλά, είναι γιατί οι παλιότεροι νήστευαν το μισό χρόνο, οπότε αναγκαστικά έπρεπε να βρουν δημιουργικούς τρόπους να τρώνε λαχανικά. Δοκιμάστε φασολάκια, μπριάμ, πατατοσαλάτα. Και μην ξεχνάτε ότι μπορείτε να χρησιμοποιείτε και κατεψυγμένα λαχανικά: έρευνες δείχνουν ότι έχουν την ίδια διατροφική άξια και συχνά υψηλότερη από τα φρέσκα. Κι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι συχνά τα λαχανικά χάνουν κάποια διατροφικά συστατικά κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τους αλλά και όσο μένουν στα ράφια των καταστημάτων κάτω από το φώτα.
Κι ο οργανισμός μας θα παρουσιάσει ελλείψεις;
Όταν η νηστεία γίνεται σωστά, δεν υπάρχουν ελλείψεις – πόσο μάλλον όταν γίνεται μόνο για μία εβδομάδα. Πολλοί ανησυχούν ότι δεν θα λάβουν αρκετή πρωτεΐνη, σίδηρο ή ασβέστιο. Αγνοούν όμως ότι η πρωτεΐνη υπάρχει σε όλες τις τροφές πέρα από το λίπος και τα φρέσκα φρούτα. Έτσι, εύκολα μπορεί να καλύψει κανείς τις ανάγκες του τρώγοντας μόνο τροφές φυτικής προέλευσης, όπως όσπρια, ψωμί, δημητριακά, ρύζι, ξηρούς καρπούς, ταχίνι αλλά και σόγια.
Σχετικά με το σίδηρο, έρευνα που έγινε από Βρετανούς και Έλληνες επιστήμονες έδειξε ότι άτομα που νήστεψαν είχαν υψηλότερη λήψη σιδήρου από εκείνα που δεν νήστεψαν, χωρίς να παρατηρηθεί κάποια έλλειψη σιδήρου στο οργανισμό. Φυτικές πηγές σιδήρου είναι τα όσπρια, τα κορν φλέικς, το μούσλι, τα σύκα, τα αμύγδαλα και τα πράσινα λαχανικά.
Τέλος, είναι το ασβέστιο. Οι Έλληνες μαζί με τους Γάλλους έχουν την πρωτιά στην κατανάλωση τυριού παγκοσμίως. Θεωρούμε λοιπόν ότι το τυρί είναι και η κύρια πηγή λήψης ασβεστίου. Ωστόσο, και σ’ αυτό η φύση μπορεί να βοηθήσει. Τα πράσινα λαχανικά, ειδικά τα βρασμένα (π.χ., σπανάκι, μπρόκολο) είναι καλές πήγες ασβεστίου, όπως επίσης και τα αμύγδαλα, τα φασόλια, τα δημητριακά και τα αποξηραμένα σύκα.
