Τα τοπικά προϊόντα φαίνεται να είναι στην ίδια τους τη χώρα κάτι σαν εξωτικό είδος. Τα γνωρίζουν λίγοι –συνήθως αυτοί που έχουν ρίζες από κάποιον τόπο και κρατούν διαύλους επικοινωνίας με τους μικρούς παραγωγούς, που και αυτοί χάνονται σιγά σιγά– και σπάνια φτάνουν στο κλεινόν άστυ. Με άλλα λόγια, είναι πιο εύκολο να βρεις ούζο Μυτιλήνης στην άκρη της Αυστραλίας (από το δαιμόνιο γονίδιο Ελλήνων δεύτερης και τρίτης γενιάς που υπερασπίζονται την τιμή των όπλων) παρά κανελάδα Νισύρου και οψιμοτύρι Αράχοβας στην Αθήνα…
Παρχαροτύρι Ξάνθης
Ένα ιδιαίτερο καπνιστό τυρί της παραδοσιακής ποντιακής κουζίνας από αγελαδινό γάλα, με μεγάλο χρόνο ωρίμανσης. Καταναλώνεται ολόκληρο, μαζί με τον εξωτερικό φλοιό που του χαρίζει η ωρίμανση. Μοιάζει αρκετά μ’ ένα άλλο ποντιακό τυρί, εκείνο της Σπηλιάς. Αυτό το πραγματικά μοναδικό τυρί που συναντάμε στη Μακεδονία και τη Θράκη δανείζεται την ονομασία του από τα «παρχάρια», δηλαδή τα καταπράσινα λιβάδια, όπου ανέβαιναν οι κτηνοτρόφοι από την Τραπεζούντα και τον Πόντο με τα ζώα τους για να περάσουν τους καλοκαιρινούς μήνες. Στα γλέντια που διοργανώνονταν, οι κτηνοτρόφοι έβρισκαν την ευκαιρία να πουλήσουν τα τυροκομικά τους προϊόντα.
Πού το βρίσκουμε
Στη Θεσσαλονίκη, στο Ραγιάν (Μπαλανού 3, 2310279459, www.ragian.gr), με διανομή και στην Αθήνα μέσω τηλεφωνικής ή ηλεκτρονικής παραγγελίας.
Στο Βάθυ Κιλκίς, το ίδιο παρασκευαστήριο δραστηριοποιείται προσφέροντας αποκλειστικά ποντιακά προϊόντα (2340184267).
Σπαράγγια Καβάλας
Μολονότι είναι η Καβάλα που φημίζεται για τα πράσινα και λευκά της σπαράγγια, παραγωγή συναντάμε γενικότερα στη Θράκη αλλά και στη Μακεδονία. Η συγκομιδή των σπαραγγιών γίνεται στις αρχές του Μαΐου. Η ποιότητά τους είναι από τις καλύτερες στην Ευρώπη, αφού το κλίμα και το έδαφος είναι ιδιαίτερα ευνοϊκά για την ανάπτυξή τους. Δυστυχώς, είναι ένα προϊόν δύσκολα εμπορεύσιμο για την Ελλάδα, αφού δεν έχει συνδεθεί ιδιαίτερα με την ελληνική μαγειρική, οπότε μεγάλες ποσότητες εξάγονται στο εξωτερικό – ωστόσο, σε κάποια σουπερμάρκετ βρίσκουμε μόνο πράσινα σπαράγγια εισαγωγής από την Ισπανία.
Πού τα βρίσκουμε
Φρέσκα μόνο κατόπιν παραγγελίας στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.rivernestos.gr της εταιρείας River Nestos S.A. με έδρα την Καβάλα, από Μάρτιο ως Ιούνιο.
Στην Αθήνα τα ανακαλύψαμε συσκευασμένα στο Παντοπωλείο Μεσογειακής Διατροφής (Σοφοκλέους 1 & Αριστείδου 11, Αθήνα, 210 3234612).
Φασόλια γίγαντες - Ελέφαντες Καστοριάς
Τα ιδιαίτερα αυτά εύσαρκα φασόλια είναι Προϊόν Προστατευμένης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) και καλλιεργούνται σχεδόν σε όλον το νομό. Βράζουν εύκολα, έχουν λεπτή φλούδα και είναι νόστιμα, με λίγα λιπαρά και αρκετές πρωτεΐνες. Μαγειρεύονται στο φούρνο, σαν σαλάτα, στο πήλινο, ακόμα και στην κατσαρόλα (φασολάδα). Τα όσπρια Καστοριάς καλλιεργούνται από το τέλος του 17ου αιώνα στην περιοχή με παραδοσιακούς τρόπους. Ο καλλιεργητής διαχειρίζεται ήπια το έδαφος, ενώ η παρουσία του στη φυτεία είναι συνεχής και απαιτείται έντονη χειρονακτική εργασία. Η χρήση των μηχανημάτων είναι περιορισμένη λόγω της πυκνότητας φύτευσης, του ογκώδους μεγέθους και της ευαισθησίας του φυτού, αλλά και διότι οι κλήροι είναι μικρής έκτασης, ενώ η αγορά μηχανημάτων δεν είναι συμφέρουσα. Σε πολλές περιοχές η συγκομιδή του φασολιού γίνεται, ακόμη και σήμερα με το χέρι.
Πού τα βρίσκουμε
Στην Καστοριά τα πουλούν χύμα στα περισσότερα τοπικά μπακάλικα, στις λαϊκές και μικρές αγορές.
Στην Αθήνα τα βρίσκουμε χύμα στα Παραδοσιακά Προϊόντα Αφοί Δρακάκη (Φορμίωνος 141, Καισαριανή, 210 7600204) και συσκευασμένα από την Arosis στα σουπερμάρκετ.
Ροδοζάχαρη Αιγίου
Ένα σχεδόν μυστικιστικό γλυκό, από πέταλα τριαντάφυλλου μιας ειδικής ποικιλίας με μεθυστικό άρωμα κι αξέχαστη γεύση, είναι η ροδοζάχαρη. Παρασκευάζεται μόνο στην ιστορική Μονή των Παμμεγγίστων Ταξιαρχών στο Αίγιο, όπου προμηθεύονται τα τριαντάφυλλα από τους ροδώνες της μονής. Πιο συγκεκριμένα, ο Πατέρας Χρυσόστομος επεξεργάζεται τα πέταλα μιας συγκεκριμένης ποικιλίας τριαντάφυλλων από το 1935 που βρίσκεται στη μονή. Το συγκεκριμένο γλυκό ανταγωνίζεται το παρόμοιο confi τριαντάφυλλου γαλλικής καταγωγής, το οποίο όμως είναι πιο αδύναμο σε γεύση και άρωμα και δεν παράγεται με την αυστηρή χειροποίητη διαδικασία που ακολουθούν στη μονή.
Πού τη βρίσκουμε
Την αυθεντική ροδοζάχαρη τη βρίσκετε μόνο στη Μονή Ταξιαρχών Αιγίου, μόλις 15 χμ. από το Αίγιο, σε υψόμετρο 450 μέτρα, στους πρόποδες του βουνού Κλωκός.
Σε άλλες πόλεις ανακαλύψαμε ότι μπορείτε να την προμηθευτείτε με παραγγελία στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.shop21.gr.
Γιοχάς ή γιοχάδες Πόντου
Ποντιακή ντοπιολαλιά που αναφέρεται σε χειροποίητα φύλλα που ψήνονται στο παραδοσιακό «σατζ’», σιδερένια σχάρα στο τζάκι, και συγγενεύουν με τα σιρόν, τα τυλιχτά φύλλα που περιχύνονται με ζεστό νερό και σερβίρονται με γιαούρτι και λίγο σκόρδο. Στην ανατολίτικη βερσιόν, κυκλοφορούν και οι παραλλαγές τους: γιο(υ)φκάς ή γιο(υ)φκάδες με αλεύρι, νερό και αλάτι που φτιάχνονται σε πέτρινη λεπτή πλάκα και γίνονται εξαιρετική τυρόπιτα.
Πού τους βρίσκουμε
Στη Θεσσαλονίκη, στο Γυναικείο Αγροτικό Συνεταιρισμό Παραδοσιακών Προϊόντων Αγ. Αντωνίου (23960 41807).
Στην οικογενειακή μονάδα Anatoli (Λύκειο Ροδόπης, 25520 41151).
Στην Αθήνα, στο μπακάλικο Το θυμάρι του Στρέφη (Καλλιδρομίου 51Α, Εξάρχεια, 210 3300384)
Ξινόγαλο
Ποτό από αγελαδινό, αιγοπρόβειο ή βουβαλίσιο γάλα και καλλιέργεια γιαουρτιού. Φροντίζει το πεπτικό σύστημα, ενώ είναι ιδιαίτερα ανεκτό και από αυτούς που ενοχλούνται από τη λακτόζη. Θαυμάσιο μ’ ένα φυλλαράκι δυόσμο. Στα εκλεκτά του είδους ανήκει και το ξίγαλο Σητείας, που έχει βάλει και υποψηφιότητα για Προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης.
Πού το βρίσκουμε
Στα σούπερ μάρκετ θα βρείτε ξινόγαλα από αγελαδινό γάλα με το όνομα Αριάνι από τις εταιρίες Όλυμπος και Φάρμα Κουκάκη-Κιλκίς.
Στην Αθήνα, ξινόγαλο από βουβαλίσιο γάλα θα βρείτε στο ζαχαροπλαστείο Χατζής (Μητροπόλεως 5, Σύνταγμα, 210 3222647).
Το Παντοπωλείο Μεσογειακής Διατροφής (Σοφοκλέους 1 & Αριστείδου 11, Αθήνα, 210 3234612) διαθέτει το ξινόγαλο Ερίφι από αιγοπρόβειο γάλα, παραγωγής του τυροκομείου Ίναχος της οικογένειας Παπακωνσταντίνου στη Ρούμελη.
Παστέλι Ζευγολατιού
Σήμα κατατεθέν της Μεσσηνίας, αφού το περίφημο πρατήριο στο σιδηροδρομικό σταθμό που πουλούσε παστέλια στον ταβλά έθρεψε πολλά παιδιά τη χρυσή εποχή του ’60. Τραγανό μέχρι την τελευταία δαγκωνιά, με εγχώριο μέλι και σουσάμι και μυστική συνταγή που έχει εξασφαλίσει τη λατρεία των πιστών του, διαθέτει όλα τα καλά, αφού είναι εξαιρετικό τονωτικό ενώ κάνει καλό και στη χοληστερίνη.
Πού το βρίσκουμε
Στο Ζευγολατιό, στο Παστέλι Κάπα-Ευμελείν (27240 22660, www.evmelin.gr), με ιστορία από το 1924, σε έξι παραλλαγές: Μελάτο, Μελάτο Αμυγδάλου, Κλασικό, Μελιού χωρίς ζάχαρη, Μελιού-Αμυγδάλου χωρίς ζάχαρη, Τραγανό Καρέ.
Στην Αθήνα, στα σουπερμάρκετ Σκλαβενίτης και Θανόπουλος.
Ραφιόλια Λακωνίας
Μια ειδική βερσιόν των γνωστών σκαλτσουνιών με χειροποίητο φύλλο, αμύγδαλο και λικέρ μαστίχας, με μια ιδέα ανθόνερου στο τελείωμα. Τα πιο περιζήτητα είναι της Μονεμβασιάς που γεμίζουν τα φορτηγά σε γάμους και πανηγύρια, ενώ το ρεπερτόριο της λακωνικής μαεστρίας συμπληρώνεται επίσης με αμυγδαλωτά και βυζαντινούς σαμουσάδες (σιροπιαστό γλυκό με αμύγδαλο, καρύδι, σουσάμι εξού η ονομασία, αλλά και κανελογαρίφαλα και μοσχοκάρυδο) που κάνουν σουξέ στη Σπάρτη.
Πού τα βρίσκουμε
Στη Μονεμβασιά, στο εργαστήριο Μωρέος Ήδιστα της οικογένειας Χαραμή (27320 61040, www.amigdaloto.gr), απ’ όπου γίνονται αποστολές σε όλη την Ελλάδα αυθημερόν, για να διατηρηθεί η φρεσκάδα τους.
Στη Σπάρτη, στο ζαχαροπλαστείο Βέργαδος (Πλ. 25ης Μαρτίου 6, 27310 24925)
Πατάτες Κάτω Νευροκοπίου
Η αριστοκρατία της πατάτας. Με βραβείο Προϊόντος Γεωγραφικής Ένδειξης και οπαδούς που ταξιδεύουν στην περιοχή για προμήθειες, διαθέτουν μακρά ιστορία που πλησιάζει τον ένα αιώνα. Οι καλές παρτίδες βγαίνουν από τα τέλη Αυγούστου μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, όταν αρχίζουν τα πρώτα χιόνια, που είναι και το μυστικό σε συνδυασμό με το πλούσιο έδαφος για το επαναλαμβανόμενο σουξέ.
Πού τις βρίσκουμε
Σε επιλεγμένες τοποθεσίες που ανήκουν στη λίστα της Ένωσης Γεωργικών Προϊόντων (25230 22870).
Στα σούπερ μάρκετ Metro-My Market με τα απαραίτητα διακριτικά (κωδικός συσκευαστηρίου, ποικιλία, μέγεθος, αριθμός μητρώου παραγωγού και αριθμός παρτίδας), αφού πέφτουν συχνά θύμα απάτης λόγω της δημοτικότητάς τους.
Οψιμοτύρι Αράχοβας
Άπαιχτο φρέσκο τοπικό τυράκι (σπάνια περνά τα σύνορα της περιοχής), γνωστό και σαν κερεμέζι στα αρβανίτικα, από αιγοπρόβειο γάλα και αλατισμένο γιαούρτι, με έξτρα πιπεράτη γεύση. Σερβίρεται ως ορεκτικό με κρεμμύδι κομμένο στα τέσσερα, ζυμωτό ψωμί, μια σταγόνα ελαιόλαδο και εγχώριο τσίπουρο, ενώ η καλύτερη βερσιόν του συναντάται τους καλοκαιρινούς μήνες – απ’ όπου και το «όψιμο».
Πού το βρίσκουμε
Στην Αράχοβα, στο Κελάρι του Έλατου (6979 213578) και στο γαλακτοπωλείο Ανδρέου (22670 32539). Ο Συνεταιρισμός Κτηνοτρόφων Αράχοβας (6932 381822) κάνει αποστολές των προϊόντων του σε όλη την Ελλάδα.
Στην Αθήνα το φέρνει κατά καιρούς το κατάστημα Ελληνικά Παραδοσιακά Προϊόντα-Σπύρος Παπαδόπουλος (210 2817687, www.obelixfoods.gr), που προμηθεύει ορισμένες αλυσίδες σουπερμάρκετ (π.χ. Θανόπουλος)
Αλίπαστα Καβάλας
Όλη η συλλογή παστών (γαύρος, σαρδέλες) από το τρίτο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, που φημίζεται για μεγάλες ψαριές λόγω της εκτεταμένης υφαλοκρηπίδας και των ποταμίσιων νερών από το Πόρτο Λάγος και την Κεραμωτή. Στην ιχθυόσκαλα συγκεντρώνονται κάθε χρόνο πάνω από 7.000 τόνοι μικρών πελαγίσιων ψαριών συν την ψαροαριστοκρατία (λυθρίνια, γαρίδες) που χτυπούν τις καλύτερες τιμές στις δημοπρασίες που γίνονται ξημερώματα, όταν δένουν οι μηχανότρατες.
Πού τα βρίσκουμε
Στην Καβάλα, στη μονάδα Καλλονή (2510 246650).
Στην Ξάνθη, στους αδερφούς Πετρόπουλους, με ρίζες από την Καλλονή Λέσβου, που διακινούν το προϊόν σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Αυστραλία (25410 29992, www.kalloni.gr). • Στην Αθήνα βρίσκετε αλίπαστα Πόρτο Λάγος στο Παντοπωλείο Μεσογειακής Διατροφής (Σοφοκλέους 1 & Αριστείδου 11, Αθήνα, 210 3234612)
