Την αποκαλούν «θεά ταυ σπιτιού», «εθνική μαγείρισσα» της Βρετανίας, «φαινόμενο». Το επίθετό της δεν της χρειάζεται πλέον ακόμα και οι πέτρες στον αγγλοσαξονικό κόσμο γνωρίζουν τη δημοσιογράφο που μετεξελίχθηκε με τεράστια επιτυχία σε τηλεοπτική σεφ και σε συγγραφέα βιβλίων μαγειρικής, τα οποία φιγουράρουν για πολλούς μήνες στις λίστες των best sellers.
Όλα ήταν τόσο διαφορετικά όταν πρωτοξεκίνησε, στις αρχές της δεκαετίας του 80. Τότε το επώνυμο Lawson ήταν εξαιρετικά χρήσιμο: το διαβατήριο για την είσοδό της στον κόσμο των βρετανικών media. Κόρη του Nigel Lawson, του συντηρητικού υπουργού Οικονομίας της Margaret Thatcher, η Nigella Lucy Lawson υποστήριζε ότι οι «χαλαρές» πολιτικές της πεποιθήσεις βρίσκονται πολύ αριστερότερα από αυτές του πατέρα της. Ακόμη και σήμερα δεν χάνει ευκαιρία να αστειεύεται λέγοντας «Προτιμώ τη μάσα από τον Μάο», όταν την ρωτούν γιατί δεν έκανε πολιτική καριέρα.
Οι Τόρηδες πάντως και οι Συντηρητικοί συνεργάτες του Nigel Lawson ήταν εκείνοι που τη σύστησαν στην πρώτη της δημοσιογραφική δουλειά, στο περιοδικό Spectator, αρχές του 80. Αρχικά ασχολήθηκε με το lifestyle, τα ταξιδιωτικά κομμάτια και την κριτική βιβλίων «χωρίς να είναι κακή, αλλά και χωρίς να είναι εξαιρετική», όπως θυμούνται οι συνεργάτες της. «Είμαι λιχούδα και πιστεύω στην ηδονή του ουρανίσκου», δήλωνε το 1985 κάπως έτσι θα έπεισε το διευθυντή της να της αναθέσει τις κριτικές εστιατορίων του περιοδικού. Από τότε δεν κοίταξε ποτέ πίσω. Με κομμάτια ειλικρινή, σαφή και «εύγευστα», όπως επίσης θυμούνται οι συνεργάτες της, η Nigella είχε ανακαλύψει πεδίον δόξης λαμπρόν.
Το 1986 εγκαταλείπει το Spectator και αρχίζει να γράφει για τους λονδρέζικους Times. Όπου συναντά το δημοσιογράφο και μετέπειτα σύζυγό της, John Diamond, τον άνθρωπο που έδωσε άλλον αέρα στο ταλέντο της Nigella. «Μου άνοιξε τα μάτια, με έμαθε να ντύνομαι, να βάφομαι, να αγαπώ τον εαυτό μου, το φαγητό και την κουζίνα μου», παραδέχεται η ίδια. Με εξασκημένο μάτι για τις «ανάγκες του βρετανικού αναγνωστικού κοινού» και με ορθή κρίση για τη γυναίκα που ερωτεύτηκε, ο Diamond την πείθει να μπει στην κουζίνα και να γράψει το πρώτο της βιβλίο. Το 1992 παντρεύονται στη Βενετία και στο μήνα του μέλιτος η Nigella ονειρεύεται τις πρώτες της συνταγές. Θα χρειαστεί όμως να περάσουν έξι περίπου χρόνια, μέχρι τελικά να τις εκδώσει το 1998. Με τον απλό τίτλο «Πώς να τρώτε» («How to Eat»), οι γεύσεις της κερδίζουν αμέσως το βρετανικό κοινό, που βρισκόταν σε περίοδο αναζήτησης φρέσκων προτάσεων για την κουζίνα.
Η επιτυχία του βιβλίου άνοιξε την όρεξη των τηλεοπτικών παραγωγών του βρετανικού Channel 4: με βάση το υλικό του της προτείνουν να γυρίσει την τηλεοπτική σειρά μαγειρικής «Η Nigella δαγκώνει». Αποτέλεσμα: Οι Άγγλοι, γνωστοί για τη λατρεία τους στα προγράμματα μαγειρικής και για την απέχθεια τους στο μαγείρεμα, κολλάνε στην οθόνη περιμένοντας την εκπομπή της. Η Nigella ανακατεύει την κρέμα με τα χέρια, γλείφει τα κουτάλια, χώνει τη μύτη της στην κατσαρόλα, δακρύζει... ευθαρσώς όταν καθαρίζει κρεμμύδια και αφήνει τη μάσκαρα να τρέχει. Δεν διστάζει να λερώνει τα ρούχα και τους πάγκους της κουζίνας ή να παραδέχεται με χαριτωμένη αφέλεια, «Αυτή τη φορά δεν μου πέτυχε». Γήινη και γοητευτική, με συνταγές που σε στέλνουν κατευθείαν στην κουζίνα, χαρίζει υψηλά νούμερα τηλεθέασης στο κανάλι. Αλλά όχι μόνο. Ξεσκονίζει επίσης στα μυαλά των Βρετανών την -παραχωμένη σε κάποιο σκοτεινά ντουλαπάκι του συλλογικού υποσυνείδητου- ιδέα, ότι το μαγείρεμα είναι χαρά. Το μυστικό μάλλον βρίσκεται στις συνταγές της: σχετικά απλές και προσιτές, προσαρμοσμένες στο γρήγορο τρόπο ζωής, χωρίς να προσπερνούν το γεγονός ότι το φαγητό είναι απόλαυση και απαιτεί τελετουργία. Συνδυάζοντάς τες με την απλότητα της όμορφης γυναίκας της διπλανής πόρτας, αρχίζει να εκτοπίζει τη βασιλεία της ώριμης Delia Smith, που κρατούσε έως τότε τα γαστρονομικά σκήπτρα στη συνείδηση των Βρετανών.
Το επόμενο βιβλίο της με τίτλο «Πώς να γίνετε n θεά του Σπιτιού» («How to be a Domestic Goddess») κυκλοφορεί το 2000, χαρίζοντάς της το βραβεία του καλύτερου Βρετανού συγγραφέα για το 2001. Αυτή m φορά n Nigella μυεί τους αναγνώστες της στην τέχνη του ζυμώματος και του ψησίματος. Στις επικρίσεις των φεμινιστριών απαντά: «Απλώς δεν κατάλαβαν ότι ο τίτλος είναι ειρωνικός, ή μάλλον σαρκαστικός. Γνωρίζω πολύ καλά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες γυναίκες, προσπαθώντας να είναι τέλειες σε όλα τα δωμάτια του σπιτιού». Κυριολεκτεί: είναι άλλωστε κοινό μυστικό ότι το σπίτι της δεν έχει τίποτα από τη συχνά τυραννική τάξη του λονδρέζικου οίκου, ενώ εκείνη δεν διστάζει να δηλώσει πως «τριγυρνάει στο σπίτι με αθλητικά και απαίσια ρούχα, χωρίς make-up και αχτένιστη». Ακολουθεί η επίσης πετυχημένη σειρά «Η Nigella δαγκώνει - ειδικές συνταγές για τα Χριστούγεννα» και για τέταρτη συνεχή χρονιά n πιπεράτη μελαχρινή ψηφίζεται από τους Βρετανούς ως τρίτη ομορφότερη γυναίκα στον κόσμο. Το 2002 επανέρχεται με το «Για πάντα Καλοκαίρι με την Nigella», ένα βιβλίο γεμάτο δροσερές συνταγές, που παρατείνουν την ηλιόλουστη καλοκαιρινή διάθεση, όταν n ζωή γίνεται θαμπή και άτονη από τη συννεφιά και το βροχερό καιρό της Αλβιόνας.
Θεά της γεύσης, όχι σκλάβα της κουζίνας
Η απόλυτη επισφράγιση της επιτυχίας της Nigella Lawson έρχεται τον Νοέμβριο του 2003, όταν ο Βρετανός πρωθυπουργός Tony Blair την καλεί να μαγειρέψει στην Downing Street για τον Αμερικανό Πρόεδρο Bush. Εκείνη συνοδεύει τη σαλάτα με ραδίκια, ψητή κολοκύθα και κατσικίσιο τυρί, με ένα απέριττο χοιρινό με μουστάρδα και μέλι, πατάτες ογκρατέν και λαχανικά.
Ο επίσημος καλεσμένος του Blair γλείφει τα δάχτυλά ταυ και n κυρία Bush, φημολογείται ότι μετά από λίγες μέρες τηλεφωνεί στη Nigella για να πάρει τη συνταγή του γλυκού που έκλεισε το γεύμα: μηλόπιτα με κρούστα τυριού, παγωτό κρέμα και σαντιγί. Πολλοί υποστηρίζουν ότι n επιτυχία του μενού της Downing Street αποτέλεσε το καθοριστικό ερέθισμα για τους Αμερικανούς τηλεοπτικούς παραγωγούς ώστε να αγοράσουν τις εκπομπές της. Στις ΗΠΑ πάντως οι γνώμες διχάζονται. Κάποιοι τη λατρεύουν, άλλοι την κατηγορούν για διάφορα: από το ότι οι κρέπες της δεν ξεκολλάνε από το τηγάνι, μέχρι για επίπλαστο αισθησιασμό, προκειμένου να γοητεύει και να «ντύσει» τις αδιάφορες συνταγές της.
Έτσι ή αλλιώς, το γεγονός παραμένει: τα βιβλία της «χτυπάνε» εκατομμύρια πωλήσεων και οι εκπομπές της, ακόμη και εάν παίζονται σε δεύτερη ή τρίτη επανάληψη στη Βρετανία, συγκεντρώνουν μεγάλα ποσοστά τηλεθέασης. Ποιο είναι όμως το μυστικό της μαρμίτας της; Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά. Όπως και στη γεύση, έτσι και στη ζωή, το άρωμα της καταξίωσης είναι πολυσύνθετο. Η Nigella πέτυχε γιατί ενώ τοποθετεί το μαγείρεμα στο κέντρο της ύπαρξης της, δεν προβάλλει μόνο το φαγητό, αλλά ένα συγκεκριμένο lifestyle: οι υγιεινά γευστικές συνταγές, που φτιάχνονται σχετικά γρήγορα, μπορούν να μεταμορφώσουν τη σύγχρονη γυναίκα σε θεά της γεύσης, σε μια σύγχρονη Αμάλθεια, και όχι σε σκλάβα της κουζίνας. Η επιτυχία της, όπως και αυτή του ομόλογού της Βρετανού σεφ Jamie Oliver, οφείλεται επίσης σε μια καλή συγκυρία, το ότι δηλαδή και οι δύο προβλήθηκαν ακριβώς στην περίοδο που το μαγείρεμα έγινε trendy στη βρετονική κοινωνία. Η απήχηση της βασίζεται επίσης στην αμεσότητα του χαρακτήρα της, στη φαντασία και τη δημιουργικότητα της, στο παιχνίδι με υλικά που μοιάζουν ξένα μεταξύ τους. Η Nigella ξεκίνησε και συνεχίζει να προωθεί περίεργες συνταγές. Όπως, για παράδειγμα, το σάντουιτς του Elvis Presley, με φιστικοβούτυρο και ψητή μπανάνα. «Είναι απίστευτο φάρμακο για τους πονοκεφάλους μετά από το μεθύσι. Την ημέρα που θα αρχίσω να μιλάω για πτι φουρ, θα εγκαταλείψω τη δουλειά. Πρέπει να κρατήσω τις συνταγές μου ειλικρινείς, αυτό είναι το μυστικό της επιτυχίας μου. Μαγειρεύω όχι για το κοινό, αλλά για μένα. Μαγειρεύω όπως μου αρέσει, γνωρίζοντας ότι μερικές φορές είναι εκνευριστικό να μετράς ακριβώς τα γραμμάρια του αλευριού το μόνο που θες είναι να πάρεις μια χούφτα και να τη ρίξεις μαζί με τα άλλα υλικά», δηλώνει.
Όπως συμβαίνει με όλους όσους τα media θεωρούν επιτυχημένους, n Nigella έγινε μέρος της βρετανικής καθημερινότητας, όχι μόνο λόγω της εκπομπής της, αλλά κυρίως λόγω της προσωπικότητάς της. Και παρ όλα τα παραπανίσια κιλά και την «αφράτη» φιγούρα της, έχει φωτογραφηθεί ακόμη και για ανδρικά περιοδικά τύπου GQ. «Οι άνδρες δεν θέλουν να βλέπουν αδύνατες γυναίκες. Οι αδύνατες γυναίκες έχουν νευρώσεις. Ο μόνος φίλος μου που μου ζήτησε να χάσω κιλά, αργότερα αποδείχθηκε γκέι». Έχοντας εξασφαλίσει το status του συμβόλου του σεξ στην ηλικία των 40, n Nigella δεν παύει παρ όλα αυτά να δίνει μια σχετική μάχη με το βάρος της. «Πάω σε εστιατόρια και με ρωτούν αν είμαι έγκυος. "Όχι, λοιπόν, απλώς μόλις έφαγα το φαγητό σας" τους απαντώ. Και είμαι ευτυχισμένη. Επειδή όμως όσο μεγαλώνουμε το σώμα δεν είναι το ίδιο, αλλά και για λόγους υγείας, προσέχω τη διατροφή μου και τρώω υγιεινά».
Παρόλο που τα πράγματα για τη Nigella δείχνουν να είναι a piece of cake, αν έπρεπε κανείς να περιγράψει τη ζωή της με όρους γεύσης, θα τη χαρακτήριζε γλυκόπικρη. Η μητέρα της, n αδέρφη της αλλά και ο John Diamond έχουν ήδη χάσει τη μάχη με τον καρκίνο. «Η μητέρα μου πέθανε μόλις συμπλήρωνε τα 45 χρόνια της, n Tomasina στα 37 της και ο John στα 47, όταν ο γιος μας, ο Bruno, ήταν τριών και n κόρη μας Cosima έξι. Όταν ακούω ανθρώπους να λένε για κάποιον "τι κρίμα που πέθανε στα 77 του και δεν είδε εγγόνια", μου έρχεται να τους καρφώσω με ένα μεγάλο μαχαίρι».
Μετά το θάνατο του άνδρα της το 2001, n Nigella προκάλεσε τις επικρίσεις των Βρετανών για το γάμο της με τον Charles Saatchi, μαικήνα των τεχνών και ιδρυτή της ultra επιτυχημένης διαφημιστικής Saatchi & Saatchi. Πολλοί την αποκάλεσαν «μαύρη χήρα», n ίδια ωστόσο δεν πτοείται: «Η ζωή μας είναι ένα μεγάλο γεύμα. Δυστυχώς οι συνταγές κάποιες φορές αποτυγχάνουν οικτρά. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να λιμοκτονήσουμε. Δένουμε λοιπόν την ποδιά μας στη μέση, επιλέγουμε άλλα υλικά και ξαναπροσπαθούμε».
Οι φωτογραφίες και οι συνταγές της Nigella Lawson (φωτογράφος n Petrina Tinslay) είναι από το βιβλίο της «Forever Summer» εκδόσεις Chatto & Windus, London.
