Από τη Δανάη Μολόχα
Απ’ τα ξενοδοχεία στα ταξιδιωτικά γραφεία και τις μεταφορές, έξυπνες εναλλακτικές βοηθούν πιο συνειδητοποιημένους από ποτέ ταξιδιώτες να σχεδιάσουν φέτος διακοπές με θετικό αντίκτυπο.
Ο αειφόρος τουρισμός δεν σταματά πια στις τσάντες από καραβόπανο και τους καφέδες με καλαμάκι μπαμπού (παρότι κι αυτά βοηθάνε). Παίρνοντας άλλοτε έντονες και άλλοτε πιο αχνές αποχρώσεις του «πράσινου» –και οφείλουμε να εξετάζουμε δίχως αφέλεια τι είναι οικολογικό και τι περιβαλλοντικό ξέπλυμα–, το ταξίδι το 2023 μας παρέχει όλο και περισσότερα εργαλεία –και έμπνευση– για ευσυνείδητες αποδράσεις.
«Πράσινες» τάσεις 2023
«Θα μπορούσε να είναι το 2023 η χρονιά που το ταξίδι χωρίς πτήσεις θα γίνει mainstream;» αναρωτιέται ο Richard Hammond, ιδρυτής του πρωτοπόρου ιστότοπου Green Traveller, που μοιράζει νέα, λύσεις και έμπνευση για πιο οικολογικές διακοπές.
Απ’ τη μία, οι ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι απαντούν στην αναμενόμενη αύξηση της ζήτησης με νέα δρομολόγια, ιδιαίτερα στα βραδινά τρένα (τα λεγόμενα «sleeper») που σου επιτρέπουν π.χ. να φύγεις τη μία ημέρα απ’ το Παρίσι και να ξυπνήσεις φρέσκος το επόμενο πρωί στη Βιέννη. Παράλληλα, ριζοσπαστικές αποφάσεις, όπως αυτή της Γαλλίας να απαγορεύσει τις εγχώριες πτήσεις όπου υπάρχουν επαρκείς εναλλακτικές διαδρομές με τρένο διάρκειας κάτω των δυόμισι ωρών –κάτι που θα επηρεάσει, για αρχή, μόνο τις πτήσεις από το αεροδρόμιο Ορλί του Παρισιού προς Μπορντό, Λιόν και Νάντη– δείχνει ότι γίνονται βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η απόφαση εγκρίθηκε απ’ την Κομισιόν τον περασμένο Δεκέμβριο.
Παρότι γίνονται προσπάθειες βελτίωσης των σιδηροδρομικών μεταφορών –ανάμεσα στις βιώσιμες πρακτικές της Eurostar είναι η τροφοδότηση των τρένων της στην Ολλανδία με 100% αιολική ενέργεια–, το βάρος πέφτει ευρύτερα στις ηλεκτρικές μεταφορές: τα άνετα ηλεκτρικά τρένα της νέας εταιρείας Lumo συνδέουν γνωστούς σταθμούς της ανατολικής ακτής της Μεγάλης Βρετανίας, απ’ το Λονδίνο μέχρι το Εδιμβούργο, ενώ έξυπνες εφαρμογές και ταξιδιωτικά γραφεία μάς προτρέπουν να πάρουμε ηλεκτρικά σκούτερ, ποδήλατα και snowmobiles για να ταξιδέψουμε –ήσυχα, και με μηδενικές εκπομπές άνθρακα– για οινογευστικές διαδρομές στην ηλιόλουστη Κοιλάδα Ντούρο της Πορτογαλίας, ή για σαφάρι στο χιονοσκέπαστο Ροβανιέμι της Λαπωνίας.
Ο αναγεννητικός τουρισμός ανεβάζει τον πήχη το 2023, αποβλέποντας σε οικολογικά υπεύθυνες αποδράσεις που αφήνουν τους προορισμούς καλύτερους απ’ ό,τι τους βρήκαμε. Ποικιλία βιώσιμων προγραμμάτων κι εκδρομών για όλα τα βαλάντια μας προτρέπουν να βάλουμε το χεράκι μας στην αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων, καθώς συλλέγουμε εμπειρίες ζωής σε καθηλωτικό φόντο. Για να πάρετε μια γεύση, το eco-retreat «Ngalung Kalla», στο ειδυλλιακό νησί Σούμπα της Ινδονησίας, θα σας μυήσει στα μυστικά της αναγεννητικής γεωργίας προτού γεμίσετε τη μέρα σας με γιόγκα, σέρφινγκ – ή μια βουτιά σε μια υπέροχη πισίνα που τροφοδοτείται από ηλιακή ενέργεια.
Ακόμα μία πλευρά του αναγεννητικού τουρισμού είναι η μάχη ενάντια στον υπερτουρισμό – για αρχή, στηρίζοντας λιγότερο τουριστικούς προορισμούς. Η «No List 2023» των ταξιδιωτικών οδηγών Fodor’s περιλαμβάνουν τη Νορμανδία, όπου η διάβρωση του εδάφους έχει αυξηθεί δραματικά κυρίως λόγω μιας «καταιγίδας» τουριστών που επισκέπτονται σταθερά τις εντυπωσιακές ακτές της. Το δημοφιλές ταξιδιωτικό γραφείο Intrepid Travel, πάλι, σερβίρει την εναλλακτική στο πιάτο, προτείνοντας γαλήνιες αποδράσεις στη γραφική Νάξο, αντί για τις ινσταγκραμικές ξαπλώστρες της Μυκόνου, ή τη μεγάλη μετανάστευση των ζώων στη λιγότερο γνωστή Μποτσουάνα, αντί για το πασίγνωστο Σερενγκέτι της Τανζανίας.
Oι βιώσιμες διακοπές στην Ελλάδα, τέλος, είναι τάση εντός και εκτός συνόρων. Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού δημιούργησε το φθινόπωρο του 2022 τον εξαιρετικά πλούσιο σε πληροφορίες ιστότοπο Sustainable Greece, μια πλατφόρμα για την ανάδειξη και προώθηση μιας πιο «πράσινης» Ελλάδας στους Βρετανούς ταξιδιώτες, ρίχνοντας τους προβολείς σε αειφόρες πρακτικές, πρότζεκτ του μέλλοντος και, φυσικά, προτάσεις για διακοπές, όπως το τριήμερο αργό ταξίδι Λονδίνο-Σύβοτα με τρένο –πλούσιο σε τοπία από τη γαλλική εξοχή, τις χιονισμένες Άλπεις και το μοδάτο Μιλάνο–, που διοργανώνει το πρακτορείο Sunvil. Αμφότερα το αμερικανικό πρακτορείο ειδήσεων Associated Press και η εφημερίδα «Washington Post» αφιέρωσαν επίσης πρόσφατα σελίδες στην πράσινη ανάπτυξη της Τήλου. Ώρα λοιπόν ν’ αδράξουμε την ευκαιρία για αειφόρες εμπειρίες (σχετικά) έξω απ’ την πόρτα μας – όπως μια εκδρομή στο Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Β. Σποράδων, το μεγαλύτερο στην Ευρώπη.
Υπάρχουν «βιώσιμα» ξενοδοχεία;
Πέρα απ’ τις πιασάρικες φράσεις, η διαφάνεια και η προθυμία των καταλυμάτων να αναδείξουν τις βιώσιμες πρακτικές τους σε όλα τα στάδια είναι μία απ’ τις καλύτερες ενδείξεις για την πράσινη ταυτότητα ενός χώρου.
Το μότο «b-green» της bluegr συνοψίζει τη δέσμευση του ομίλου πολυτελών ξενοδοχείων να προάγει βιώσιμες πρακτικές, όπως οι δράσεις εξοικονόμησης νερού και ενέργειας. Η Grecotel οργανώνει, ανάμεσα σ’ άλλα, προγράμματα για την περιβαλλοντική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των παιδιών, ενώ τα συνολικά 19 ξενοδοχεία της Mitsis Hotels θέτουν στόχους όπως η ανάπτυξη δεσμών με τις τοπικές κοινωνίες και η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Σε διεθνές επίπεδο, αυξάνονται οι πλατφόρμες που συγκεντρώνουν πρώτης τάξεως επιλογές για βιώσιμη φιλοξενία. Οι οικοδεσπότες του Ecobnb προσφέρουν διαμονή που καλύπτει από πέντε έως δέκα απαιτήσεις της πλατφόρμας, όπως 100% ανανεώσιμη ενέργεια και μεταφορές χωρίς αυτοκίνητο. Η My Eco Stay συγκεντρώνει κάτω από την ομπρέλα της από δεντρόσπιτα μέχρι βιολογικούς αμπελώνες, ενώ η FairBnB.coop χρησιμοποιεί 50% των τελών της για να χρηματοδοτήσει βιώσιμα έργα της επιλογής σας στις τοπικές κοινωνίες. Και η παντοδύναμη Βοοking.com, όμως, εισήγαγε το «Travel Sustainable badge» (σήμα αειφόρου ταξιδιού), έπειτα από έρευνα που έδειξε ότι το 78% των ταξιδιωτών σκοπεύει να επιλέξει πιο βιώσιμη φιλοξενία τη χρονιά που έρχεται, αλλά το 29% αυτών δεν γνωρίζει πώς να κάνει τις σωστές επιλογές.
Προσεγμένες επιλογές στη βιώσιμη πολυτέλεια προσφέρει η 1 Hotels, που βρίσκεται πίσω απ’ το επερχόμενο «1 Hotel & Homes Elounda Hills» στην Κρήτη, αλλά και ένα ξενοδοχείο εννιά ορόφων στο Mayfair του Λονδίνου με θέα στο Green Park (απ’ την άνοιξη του 2023). Η ιδέα, άλλωστε, ότι το αειφόρο ταξίδι συνδυάζεται αποκλειστικά με σακίδιο στον ώμο και μηδαμινό budget είναι πλέον ξεπερασμένη, με μερικές από τις πιο φιλόδοξες νέες επιλογές ν’ ανεβάζουν τη βιωσιμότητα σε άλλο επίπεδο. Το αρκτικό «Svart» αναμένεται ν’ ανοίξει το 2024 ως το πρώτο αυτοσυντηρούμενο, ενεργειακά θετικό ξενοδοχείο στον κόσμο, δηλαδή εκτός ηλεκτρικού δικτύου, μιας και η ηλιακή ενέργεια τροφοδοτεί ανάμεσα σε άλλα και τη λειτουργία του. Η φουτουριστική αυτή κυκλική κατασκευή «αιωρείται» πάνω από τα κρυστάλλινα νερά του φιόρδ Holandsfjorden, στους πρόποδες του παγόβουνου Svartisen, που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο της Νορβηγίας.
Στο τροπικό δάσος της Ρουάντα, οι έξι σικ σουίτες σαν γιγάντιες φωλιές πουλιών του «Wilderness Bisate», με θέα τις ηφαιστειακές κορυφές των βουνών Virunga, είναι τοπ επιλογή για σαφάρι γοριλών στην Αφρική, με παράλληλα προγράμματα δενδροφύτευσης και αναδάσωσης.
Ταξιδιωτικά γραφεία και υπεύθυνο ταξίδι
Η σκοτεινή περίοδος της πανδημίας αποτέλεσε έναυσμα για μια πράσινη αναγέννηση στο ταξίδι. Απ’ το 2021, το Slow Adventure οργανώνει εκδρομές περιπέτειας, όπως ένα αργό ταξίδι για κανό, ποδηλασία βουνού και μια παραδοσιακή γιορτή για το θερινό ηλιοστάσιο παρέα με τους κατοίκους των επαρχιών Jämtland και Härjedalen της κεντρικής Σουηδίας.
To έμπειρο Exodus Travels, ένα γραφείο με ποικίλες αειφόρες δράσεις και ετήσιες αναφορές βιωσιμότητας, θα σας ταξιδέψει για οικολογική αποκατάσταση στην καρδιά των Απενίνων, ή για περιπέτειες με άνετα τρένα και μικρά λεωφορεία στο Δρόμο του Μεταξιού μεταξύ Κιργιστάν, Καζακστάν και Ουζμπεκιστάν.
Το Village Ways, τέλος, διοργανώνει βραβευμένες, υπεύθυνες εκδρομές στην Ινδία και το Νεπάλ, χαρίζοντας αυθεντικές ματιές στις τοπικές παραδόσεις μικρών αγροτικών κοινοτήτων που θα σας φιλοξενήσουν ενθουσιωδώς. Περπατήστε από χωριό σε χωριό με φόντο τον πανοραμικό καμβά των Ιμαλαΐων – ή ανακαλύψτε παραθαλάσσια χωριά και φυτείες μπαχαρικών στην Καρνατάκα, στον Νότο της Ινδίας.
Τι αλλάζει στις μεταφορές
Νέες διαδρομές με βραδινό τρένο έρχονται να ενισχύσουν ένα ήδη αναπτυγμένο σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ευρώπη: η νέα κοοπερατίβα European Sleeper θα συνδέει Βρυξέλλες, Άμστερνταμ και Βερολίνο από τον Μάιο του 2023 (εισιτήρια από € 49 για θέση, από € 79 για κρεβάτι – το πρωινό στο κουπέ περιλαμβάνεται στην τιμή).
H ČD της Τσεχίας πρόσθεσε πρόσφατα τη νυχτερινή διαδρομή Πράγα-Ζυρίχη, ενώ η αυστριακή υπηρεσία Nightjet έβαλε τον Δεκέμβριο δρομολόγια Στουτγάρδη-Βενετία ή Ριέκα στην Κροατία, με εξίσου εντυπωσιακές ενδιάμεσες στάσεις (τα ανακαινισμένα τρένα της περιλαμβάνουν μέχρι και ασύρματη φόρτιση). Τέλος, τον Δεκέμβριο του 2023 αναμένεται να κάνει το πρώτο του ταξίδι το Tren Maya του Μεξικού, συνδέοντας τα αρχαία μνημεία των Μάγια με τις ονειρικές παραλίες της χερσονήσου Γιουκατάν.
Οι αεροπορικές εταιρείες κάνουν παράλληλες προσπάθειες βελτίωσης, με την easyJet Ηοlidays να προτείνει διακοπές με «οικολογική πιστοποίηση» (eco-certified) από πέρυσι το φθινόπωρο, ενώ στο πλαίσιο του Greenliner Programme η Εtihad δοκιμάζει στις πτήσεις της οικολογικά προϊόντα και νέες τεχνολογίες, όπως βιοκαύσιμα.
Τέλος, η κλιματικά ουδέτερη εφαρμογή και πρωτοπόρος της μικροκινητικότητας TIER συγκεντρώνει ηλεκτρικά σκούτερ, ποδήλατα και μοτοποδήλατα για βόλτες με μηδενικές εκπομπές άνθρακα σε Παρίσι, Ρώμη, έως και το Τελ Αβίβ, ενώ μπορείτε να γυρίσετε πλέον με ποδήλατο (απλό, ηλεκτρικό, ή με θέση για παιδιά) και την Μπογκοτά χάρη στο νέο σύστημα της Tembici, το μεγαλύτερο δίκτυο της Λατινικής Αμερικής, σύμφωνα με την εφαρμογή.
