Σχεδιασμένο πάνω στα χαρακτηριστικά και την κλίμακα του χωριού και αναδεικνύοντας την ιδιαίτερη κυκλαδίτικη φυσιογνωμία του τόπου, το φεστιβάλ στη Μάρπησσα της Πάρου φέτος κλείνει τα δέκα του χρόνια και επικεντρώνεται στην ανάδειξη της αρχιτεκτονικής, της λαογραφίας, της μουσικής, των εικαστικών και του περιβάλλοντος, υιοθετώντας μία πιο βιωματική προσέγγιση των δραστηριοτήτων.
Η χαρακτηριστική αρχιτεκτονική, ο πλούσιος λαϊκός πολιτισμός, το μοναδικό περιβάλλον και όλα όσα συνιστoύν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του χωριού, αναδεικνύονται μέσα από θεματικές διαδρομές, σημεία ενδιαφέροντος με βιωματικές δράσεις, εργαστήρια για όλες τις ηλικίες, διαλέξεις, προβολές, εκθέσεις σύγχρονης τέχνης και συναυλίες που κορυφώνονται με ένα παραδοσιακό νησιώτικο γλέντι.
Η ιδέα γεννήθηκε τον Αύγουστο του 2010, όταν μια παρέα φίλων, θέλησε να φτιάξει ένα πολιτιστικό φεστιβάλ με θεματικές διαδρομές για να γνωρίσουμε τη Μάρπησσα, έναν παραδοσιακό κυκλαδίτικο οικισμό στην Πάρο, που έχει διατηρήσει αναλλοίωτο τον αυθεντικό νησιώτικο χαρακτήρα του στο πέρασμα του χρόνου. Δέκα χρόνια μετά το φεστιβάλ αποτελεί θεσμό και υποδέχεται εκατοντάδες κόσμο από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το φετινό πρόγραμμα περιλαμβάνει από παιδικά και εφηβικά εργαστήρια και προβολές ταινιών κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους για όλη την οικογένεια από το βραβευμένο πρόγραμμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων Animasyros μέχρι περιπάτους σε σπήλαια. Παράλληλα, πραγματοποιείται και μια επετειακή συναυλία «10 χρόνια Διαδρομές στη Μάρπησσα» όπου 10 μουσικοί επιστρέφουν στις Διαδρομές στη Μάρπησσα και συμπράττουν για πρώτη φορά όλοι μαζί, αλλά και επισκέψεις σε παραδοσιακές οικίες και η έκθεση σύγχρονης τέχνης «Το καλοκαίρι είναι το αντίθετο της ιστορίας».
Τι θα δούμε στην έκθεση σύγχρονης τέχνης «Το καλοκαίρι είναι το αντίθετο της ιστορίας»
Η έκθεση «Το καλοκαίρι είναι το αντίθετο της ιστορίας», σε επιμέλεια της διευθύντριας σύνταξης του αθηνοράματος Δέσποινας Ζευκιλή, έχει ως αφετηρία την έννοια της γιορτής, ξεκινώντας από το τι μπορεί να είναι ένα σύγχρονο νησιώτικο φεστιβάλ και τι θέση έχουν σε αυτό οι παραδοσιακές τελετουργίες φέρνοντας μαζί τα έργα τεσσάρων καλλιτεχνών (Ναταλί Γιαξή, Ανθή Δαουτάκη, Γιάννης Παπαδόπουλος, Θωμάς Τσαλαπάτης) που επισκέφτηκαν τη Μάρπησσα, κυριολεκτικά αλλά και μέσα από τις βιβλιογραφικές και άλλες αναφορές σε αυτήν, και δημιούργησαν νέα έργα ή ξαναείδαν παλιότερα. Ο ήχος της τσαμπούνας, το κέλυφος ενός κυκλαδίτικου σπηλαίου, οι παραδοσιακοί χοροί, η Μάρπησσα των παλιών περιηγητών, ο λόγος του Σεφέρη είναι μερικές από τις αφετηρίες της έρευνας των καλλιτεχνών που δημιουργούν τη δική τους αφήγηση αντλώντας από τις τοπικές αλλά και τις προσωπικές τους αναφορές.
Ο πόθος για την καλοκαιρινή ανεμελιά, η νοσταλγία για τη νησιώτικη «αυθεντικότητα» και το αρχετυπικό τοπίο, τον ήλιο και την πέτρα, το «παραδοσιακό» και τις προσωπικές τελετουργίες των διακοπών επανέρχονται αντανακλαστικά κάθε καλοκαίρι συσκοτίζοντας τις συγκρούσεις και την ιστορία που θέλει μερικές από τις μεγαλύτερες καταστροφές να έχουν συμβεί αυτή την εποχή, από το μαύρο καλοκαίρι του 1974 στην Κύπρο ως τις πυρκαγιές. Σε αυτή την ιδιαίτερη καλοκαιρινή συνθήκη, τη σχετικότητα του θερινού χρόνου που έχει τη δύναμη να εξαφανίζει την ιστορία (συλλογική και προσωπική), δημιουργώντας μια διαχρονική λούπα εικόνων και αισθήσεων εστιάζει η έκθεση δανειζόμενη τον τίτλο της από το κείμενο του Θωμά Τσαλαπάτη «Όσα τα οστά χρωστούν στην πέτρα» που γράφτηκε ειδικά για την έκθεση.
Η Ναταλί Γιαξή παρουσιάζει τρία έργα. Στην ηχητική εγκατάσταση «Oh Car, Mobile Kingdom of Fleeting Thoughts» η διαδοχή ήχων και φράσεων, θολώνει τα όρια μεταξύ ζωής και performance σε έναν τόπο όπου οι λόγοι για γιορτάσεις δεν τελειώνουν ποτέ και το αυτοκίνητο γίνεται αντιληπτό ως ένα «κινητό βασίλειο», μια μη στατική, ιδιωτική σφαίρα που κινείται μέσα στο δημόσιο χώρο.
Το «Μουσικό Βίντεοκλιπ για το τραγούδι {(Monotonous)*(Déjà vu)*(15gusto)}*» είναι έργο της Νice Contradiction, ένα alter ego της Ναταλί Γιαξή που με τα DIY τραγούδια της επιχειρεί να ευθυγραμμίσει το εφήμερο και το μεταφυσικό, ενώ βρίσκει μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης στο κυπριακό καλοκαίρι. Αφόρητες θερμοκρασίες, κακογουστιά, all-inclusive τουρισμός, ο πόθος για «ανέμελη ζωή» που επιβάλλεται υποδόρια από τη συνθήκη «νησί-θέρετρο», αλλά και η προδιάθεση για καταστροφή, με τις πιο μεγάλες συμφορές της χώρας να έχουν συμβεί αυτή την εποχή, συνθέτουν ένα καλοκαιρινό τοπίο παράξενο, γεμάτο αντιθέσεις και συγκρούσεις.
Τέλος, παρουσιάζει το «Mάρπτω», ένα «βιβλίο βιβλίων», ένα εικαστικό βιβλίο που καταγράφει μια οργανική διαδρομή/διαισθητική έρευνα γύρω από την Μάρπησσα. Μια μικρή πληροφορία, δίνει έναυσμα να αρχίσει ένα διαδικτυακό κυνήγι θησαυρού σε αρχεία, βιβλία, ψηφιακές εφημερίδες. Η μυθολογία και οι συμπτώσεις γίνονται αφορμή να συνδεθούν μεταξύ τους γυναίκες που τις χωρίζουν αιώνες και μεγάλες γεωγραφικές αποστάσεις.
Στο βίντεο «Τετραγωνίζοντας τον κύκνο», η Ανθή Δαουτάκη ξεκινά από το δεδομένο ότι τα έθιμα που έχουν επιβιώσει μέχρι το σήμερα είναι παράγωγα μιας εποχής που οι σχέσεις οργανώνονταν γύρω από την κοινότητα και τη συλλογική εμπειρία και τις τελετουργικές πρακτικές τους, κομμάτια μιας πιο μαγικής κοσμοαντίληψης. Έτσι, ξανακοιτάζει τη σχέση της με τους παραδοσιακούς χορούς του νησιού της, της Ύδρας, μέσα από την επαφή της με τη βιωματική γνώση της μεγαλύτερης γενιάς.
Για το έργο «βρεγματικό μέλος» ο Γιάννης Παπαδόπουλος συνεργάστηκε με τον Παριανό οργανοπαίχτη Φανούρη Πετρόπουλο και ηχογράφησαν τη συμπεριφορά της τσαμπούνας μέσα σε ένα σπήλαιο της Μάρπησσας. Επιχειρείται έτσι μια σπουδή της κοιλότητας ενός σπηλαίου και της κοιλότητας στο ανθρώπινο κρανίο που φιλοξενεί τον βρεγματικό λοβό, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την εκδήλωση ηθελημένων κινήσεων, χρήση αντικειμένων και σύνθεση πληροφοριών. Ο καλλιτέχνης επι-σημαίνει πάνω στην υπάρχουσα σηματοδότηση των Διαδρομών του φεστιβάλ μια δική του προτεινόμενη διαδρομή που οδηγεί στο σημείο της ακρόασης.
Δίπλα στο άγαλμα του 23χρονου αγωνιστή Νικόλα Στέλλα που απαγχονίστηκε από τους Γερμανούς κατακτητές στην Μάρπησσα το Μάιο του 1944, ο ποιητής Θωμάς Τσαλαπάτης θα διαβάσει το «Όσα τα οστά χρωστούν στην πέτρα», ένα κείμενο που μετεωρίζεται ανάμεσα στον ποιητικό και δοκιμιακό λόγο. Γράφτηκε ειδικά για την έκθεση, για τη σχετικότητα του θερινού χρόνου και τη δυνατότητα απόδρασης από την καθημερινότητα και την ιστορία που προσφέρει το καλοκαίρι.
Αναλυτικά το πρόγραμμα του φεστιβάλ:
Παρασκευή 23 Αυγούστου
«Έγινα κιόλας δέκα χρονών!» στις 7 μ.μ. στην Πλατεία Αριστοτέλη
Εργαστήριο για παιδιά δημοτικού με την Ελένη Σβορώνου, συγγραφέα - υπεύθυνη περιβαλλοντικής εκπαίδευσης WWF Ελλάς.
«Φωτογραφίζοντας τη γιορτή» στις 7 μ.μ. στην Αυλή Ι.Ν. Γέννησης, Αγίου Ευσταθίου Εργαστήριο φωτογραφίας για εφήβους με την Αθανασία Παναγέα, φωτογράφο – εκπαιδεύτρια φωτογραφίας – πολιτισμική διαχειρίστρια.
«Η φυσιογνωμία της Μάρπησσας μέσα από την ανάγνωση των τοπίων της» στις 7 μ.μ. στο Σημείο έναρξης Πλατεία «Χριστού»
Διαδρομή παρατήρησης με την Δρ. Αρχοντούλα Βασιλαρά, Ε.ΔΙ.Π. Τομέα Πολεοδομίας και Χωροταξίας, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ, αρχιτέκτονα μηχανικό ΕΜΠ.
«(Re)Related» στις 9:45 μ.μ. στην Πλατεία Ευστρατίου Αλιπράντη
Παράσταση σύγχρονου χορού. Σύλληψη/ χορογραφία: Άννα Ανουσάκη. Ερμηνεύουν: Αναστασία Βαλσαμάκη, Δημήτριος Μυτιληναίος, Νεφέλη Καδινοπούλου – Αστερίου. Μουσική: Κωνσταντίνος Μπακογιάννης.
Συναυλία Gadjo Dilo στις 10:15 μ.μ. στον Αύλειο χώρο Κοινότητας Μάρπησσας
10 Χρόνια Gadjo Dilo,10 Χρόνια Gypsy Swing.
«Η Ξυλουκανίκα και άλλα παραμύθια νυχτερινά» στις 12 π.μ στην Πλατεία «Χριστού»
Αφήγηση για μεγάλους και μεγάλα παιδιά. Αφήγηση: Λίλη Λαμπρέλλη. Μουσική: Γιάννης Ψαριώτης
Σάββατο 24 Αυγούστου
Πρωινή Δράση
«O αθέατος κόσμος των σπηλαίων» στις 9:30
Επίσκεψη στο σπήλαιο του Αγίου Γεωργίου – Αγίου Νικολάου με τον Γιώργο Ανουσάκη, σπηλαιολόγο της Ε.Σ.Ε. Βαθμός δυσκολίας ανάβασης Β (μέτριος), διάρκεια ανάβασης: 10 λεπτά. Απαιτούνται κλειστά παπούτσια. Ώρα συνάντησης 9 π.μ. στο Δημοτικό Γήπεδο Μάρπησσας ή 9:30 π.μ. στην Ι. Μ. Αγίου Γεωργίου Λαγκάδας Μαρπήσσης.
«Από-τυπώματα γιορτής» στις 7 μ.μ. στην Πλατεία Αριστοτέλη
Εργαστήριο για παιδιά δημοτικού με τις MUMS – Graphic Design Studio, Μαρίνα Μάντζαρη και Κατερίνα Φωτεινοπούλου.
«Χορέψτε δυο μου μάτια...» στις 7 μ.μ. στην Πλατεία «Χριστού»
Συνθέσεις και ανασυνθέσεις της χαράς και του γλεντιού, στον ελληνικό παραδοσιακό χορό, εργαστήριο για εφήβους και ενήλικες με τον Βασίλη Καρφή, εκπαιδευτικό φυσικής αγωγής - δάσκαλο ελληνικού παραδοσιακού χορού.
«Όσα τα οστά χρωστούν στην πέτρα» στις 10:30 μ.μ. στο Μνημείο Νικολάου Στέλλα
Απαγγελία με τον Θωμά Τσαλαπάτη στο πλαίσιο της ομαδικής έκθεσης «Το καλοκαίρι είναι το αντίθετο της ιστορίας»
Προβολές ταινιών κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους για όλη την οικογένεια στις 9 μ.μ. στην Πλατεία «Χριστού»
Οι προβολές είναι από το βραβευμένο πρόγραμμα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων Animasyros. Τις προβολές θα ανοίξει η ταινία μικρού μήκους που δημιούργησαν μαθητές και μαθήτριες του Δημοτικού Σχολείου Αρχιλόχου - Μάρπησσας τον Απρίλιο του 2019, με την καθοδήγηση του Ιταλού animator Thomas Künstler.
Συναυλία 10 χρόνια Διαδρομές στη Μάρπησσα στις 10 μ.μ. στην Πλατεία Ευστρατίου Αλιπράντη
10 μουσικοί επιστρέφουν στις Διαδρομές στη Μάρπησσα και συμπράττουν για πρώτη φορά σε μία μοναδική, εορταστική συναυλία. Συμμετέχουν οι Βαγγέλης Καρίπης, Πέτρος Κλαμπάνης, Γιώργος Κοντογιάννης, Σταύρος Λάντσιας, Σπύρος Μάνεσης, Μάρθα Μαυροειδή, Σπυριδούλα Μπάκα, Αλέξανδρος Μποτίνης, Γιώργης Ξυλούρης (Ψαρογιώργης), Σωκράτης Σινόπουλος.
Κυριακή 25 Αυγούστου
«Σβούροι παριανοί» στις 7 μ.μ. στον Αύλειο Χώρο Μουσείου Γλυπτικής Ν. Περαντινού
Κατασκευή ξύλινων σβούρων από τον Φανούρη Πετρόπουλο, ξυλοτορνευτή - μουσικό
«Πρωτάθλημα σβούρων» στις 7:30 μ.μ. στον Αύλειο Χώρο Μουσείου Γλυπτικής Ν. Περαντινού για ενήλικες (κατηγορίες: έμπειροι, αρχάριοι)
«Γιορτή με τα κυκλαδικά ειδώλια» στις 7:30 μ.μ. στην Αγροτολέσχη Μάρπησσας
Εργαστήριο για παιδιά δημοτικού
«Με τσαμπούνες και τουμπάκια» στις 9:15 μ.μ. στο Σημείο έναρξης Πλατεία Μύλων
Πατινάδα με μουσικούς από την Πάρο και την Αντίπαρο
Νησιώτικο γλέντι στις 10 μ.μ. στην Πλατεία Παπα-Γιώργη Στάμενα
Με τον Νίκο Οικονομίδη και την Κυριακή Σπανού. Μαζί τους ο Παναγιώτης Βέργος, ο Γιώργος Γαβράς και ο Νίκος Τσαντάνης.
Παράλληλα με το πρόγραμμα του φεστιβάλ, το τριήμερο 23-25 Αυγούστου από τις 7 μ.μ. έως τις 10 μ.μ. μπορείτε να επισκεφθείτε:
-Τους σταθμούς και τις θεματικές διαδρομές βιωματικών δραστηριοτήτων που έχουν σχεδιαστεί από την εθελοντική ομάδα διοργάνωσης των «Διαδρομών στη Μάρπησσα» για τη γιορτή των δέκα χρόνων του φεστιβάλ μέσα στον παραδοσιακό οικισμό.
-Την οικία Ασπροπούλου, την οικία Ανουσάκη και τον μύλο Άγουρου.
-Την έκθεση σύγχρονης τέχνης «Το καλοκαίρι είναι το αντίθετο της ιστορίας» στην οποία συμμετέχουν οι Ναταλί Γιαξή, Ανθή Δαουτάκη, Γιάννης Παπαδόπουλος, Θωμάς Τσαλαπάτης και επιμελείται η Δέσποινα Ζευκιλή.
-Την προβολή φωτογραφιών με θέμα το φεστιβάλ Διαδρομές στη Μάρπησσα της Αθανασίας Παναγέα στην Πλατεία Πεύκου.
Μάρπησσα, Πάρος | 23 - 25 Αυγούστου | Ώρες: 7 μ.μ. - 11:30 μ.μ. | Ελεύθερη είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις
