Η αλληλογραφία δύο αντρών στην Ελλάδα των αρχών του ’90, σε ένα έργο που προοιωνίζεται ένα αλλιώτικο ύφος για το ελληνικό θέατρο, χωρίς ακόμη να το αποκρυσταλλώνει. Η υψηλής ενέργειας και μουσικότητας σκηνοθεσία το υπερασπίζεται στο έπακρον, τιμώντας έτσι το σκοτεινό χιούμορ και την επιτηδευμένη του παραδοξότητα.
Μια πληγή που δεν κλείνει. Αυτή είναι η «πρωταγωνίστρια» στα «Αίματα», το πρώτο θεατρικό έργο του συν-σεναριογράφου του «Κυνόδοντα» και άλλων βραβευμένων ταινιών. Γραμμένα υπό μορφήν επιστολών, ανάμεσα στον άντρα με την ανοιχτή πληγή και τον επιστήθιο φίλο του, τα «Αίματα» προτείνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα όσο και αλλόκοτη θεατρική γλώσσα, προωθώντας στον 21ο αιώνα εκείνο που ο Παύλος Μάτεσις πρότεινε από το ’70: «Όχι ρεαλισμός, όχι νατουραλισμός, όχι πατριδολαγνεία».
Οι εσκεμμένες κοινοτοπίες που ανατρέπονται από ένα απροσδόκητο χιούμορ και οι υπερρεαλιστικές εκρήξεις της ποιητικότητας που ξεθεμελιώνουν τον υπόκωφο ρεαλισμό συγκαταλέγονται στα απόλυτα προτερήματα του έργου, το οποίο όμως παρουσιάζει προβλήματα ανάπτυξης και πύκνωσης ως πρωτόλειο. Τα πρώτα γράμματα είναι κομψοτεχνήματα. Ο Ευθύμης Φιλίππου ξεκινά θαρραλέα, αλλά υπαναχωρεί σε μια άσκηση ύφους με ασαφείς προθέσεις. Παραμένει, λοιπόν, στην παρατήρηση. Εκθέτει έτσι ένα απολιτίκ, ανιστόρητο και προσωπικό συμπέρασμα, βασισμένο θαρρείς σε μια θολή ανάμνηση: τα ’90s ήταν μες στην αφασία και την επίπλαστη ευδαιμονία.
Δεν διερωτάται γι’ αυτό, ούτε αγωνιά. Αν τα «Αίματα» ξεπερνούσαν αυτήν τη σνομπ αμηχανία, ίσως αποκτούσαν το οντολογικό βάθος που θα τα μετέτρεπε από μια ενδιαφέρουσα ιδέα σε μια new age τραγωδία για την ανθρώπινη περιπέτεια.
Μεταβατικό έργο είναι τα «Αίματα». Ίσως το πιο χαρακτηριστικό των «κρίσιμων» καιρών μας μαζί με το «Μινιόν, μια χριστουγεννιάτικη ιστορία» της Μαρίας Πανουργιά που παίχτηκε πέρυσι στο «Bios». Μια κοινή ανάγκη εκφράζουν, παλιά όσο και ισχύουσα: πώς γράφει κάποιος θέατρο μετά το τέλος των «μεγάλων αφηγήσεων», έτσι όπως αυτό διατυπώθηκε από τον Ζαν Φρανσουά Λιοτάρ; Με άλλα λόγια, πώς μπορεί το θέατρο να μιλήσει τώρα πια που ξέρουμε πως τα φαινόμενα απατούν, οι μύθοι γκρεμίζονται και οι θεμελιωμένες αλήθειες ξεριζώνονται; Είναι όμως η μικρή ιδέα, το θραύσμα, η υπερρεαλιστική έκφανση του πραγματικού, η αμφισημία, το μαύρο χιούμορ, η ελαφρότητα ή ακόμη και η σαχλαμάρα τα μόνα «τείχη» που μπορεί να ορθώσει κάποιος; «Δεν μου κάνει εντύπωση τίποτα πια», δηλώνει ο Ευθύμης Φιλίππου.
Ίσως γι’ αυτό οι αιματηρές βιαιοπραγίες των «Αιμάτων» περιγράφονται με μια επιτηδευμένη και σταδιακά απωθητική αναισθησία, όπως η μητέρα που ράβει το χέρι της στο κέντημα και ο γιος της το κόβει με το κλαδευτήρι και το καδράρει. Το πραγματικά ευτυχές στην παράσταση είναι η συμβιωτική σχέση δραματουργίας και σκηνοθεσίας. Η Αργυρώ Χιώτη αποκωδικοποίησε το έργο χρησιμοποιώντας τη σκηνοθετική της αλφάβητο.
Διατήρησε μεν το αποστασιοποιημένο ύφος του, αλλά αφουγκράστηκε τον παραισθησιογόνο παλμό της γραφής πίσω από τις επιστολές, στήνοντας έτι ένα μετα-ποπ ορατόριο φωνών, στατικό, αλλά σε εσωτερική εγρήγορση, με απροσδόκητες εξάρσεις θυμοσοφίας, χιούμορ, ακόμη και συγκίνησης. Οι ηθοποιοί, με τους Ευθύμη Θέου και Εύη Σαουλίδου να ξεχωρίζουν, «αναγγέλλουν» τα γράμματα και παρεισφρέουν στις αφηγήσεις με επιφωνήματα, υπονοούμενα, χειρονομίες και ειρωνικά σχόλια. Στις καλύτερές τους στιγμές αρπάζουν τα μουσικά όργανα και τραγουδούν ως άλλοι… Robert Palmer τα έξοχα τραγούδια του Jan van de Engel σε στίχους του Φιλίππου.
ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ Διάρκεια: 75΄. Μέχρι 19/10.
Περισσότερες πληροφορίες
Αίματα
Ένα έργο για τα προσωπικά και συλλογικά τραύματα γραμμένο με τη μορφή επιστολών και ερμηνευμένο με όρους μουσικής συναυλίας
