Ο Άκης Δήμου, η Ρούλα Γεωργακοπούλου, ο Στέφανος Δάνδολος, ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης, ο Μάκης Τσίτας, ο Γιάννης Τσίρο και ο Θανάση Χειμωνά ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά να συμμετέχουν στη σπονδυλωτή παράσταση « 7 Αναζητήσεις» με κείμενα ποιητικά ή ρεαλιστικά, τα οποία αναζητούν ταυτότητες ανθρώπων, από τη μία άκρη της Ελλάδας στην άλλη. Οι «Αναζητήσεις» εμπνέονται από τις ραδιοφωνικές αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού, ανασύρουν μνήμες, και αφηγούνται στιγμές της ελληνικής πραγματικότητας από το 1920 έως σήμερα. Τα έργα αυτά, ανέλαβαν να τα σκηνοθετήσουν επτά σκηνοθέτες και να τα ερμηνεύσουν ηθοποιοί διαφορετικών γενεών. Πριν δείτε τους μονολόγους στη σκηνή (από 24/1) αξίζει να διαβάσετε τις σκέψεις των συγγραφέων σχετικά με την έμπνευση και τα μηνύματα των έργων.
Άκης Δήμου
«Νομίζω - και λέω νομίζω μιας και το πώς και το γιατί ενός κειμένου είναι πάντα ανεξιχνίαστο - ότι εκείνο που με κινητοποίησε σ' αυτήν την "Αναζήτηση" ήταν η σκέψη πως η ζωή μπορεί ξαφνικά, άδικα και εκκωφαντικά, να γίνει απόκρημνη, σχεδόν αδιάβατη. Και να πρέπει να ψάξεις άλλους δρόμους από κείνους που ήξερες για να συνεχίσεις την πορεία σου. Να περπατήσεις ψηλαφητά στους λαβυρίνθους της Ιστορίας, που τέμνεται, μοιραία, με την προσωπική ιστορία σου, με μοναδικό νήμα τη μνήμη. Με αυτά όλα, ενδεχομένως και άλλα που μου διαφεύγουν και ένας θεατής μπορεί να δει καλύτερα, ήρθε και στάθηκε η Ερασμία Δάλλα μπροστά μου. Και πιο πολύ με τη σιωπηλή της πλην ακράδαντη βεβαιότητα ότι ο χρόνος μας δόθηκε όχι μόνο για να ζούμε μα και για να θυμόμαστε όσα στερηθήκαμε γιατί δεν προλάβαμε ή δεν σταθήκαμε τυχεροί να ζήσουμε».
ID Παράστασης
1920 / Άκης Δήμου: «Erasmia Dolores». Σκηνοθεσία: Χάρης Πεχλιβανίδης, ερμηνεύει η Άννα Φόνσου.
Ρούλα Γεωργακοπούλου
«Η πηγή της έμπνευσης είναι κάτι που το διαπιστώνεις εκ των υστέρων. Παρατηρώντας την “Προβοσκίδα” τελειωμένη, ήρθαν καθαρότερα στο μυαλό μου οι αλβανικής καταγωγής φίλοι μου. Πάντα κάτι μου έλειπε από τις ιστορίες τους. Κάτι πολύ κεντρικό το οποίο δεν μπορούσαν ακόμα να το μοιραστούν μαζί μου κι ούτε τους ρώτησα ποτέ. Όχι από τακτ αλλά επειδή διαισθανόμουν ότι τα στοιχεία που χρειαζόμουν ήταν ήδη γραμμένα απάνω τους, στην στάση τους, στις επιλογές τους, στην εγκαρδιότητα ή την επιφυλακτικότητά τους, στον τρόπο που είχαν να εκτιμούν και το παραμικρό βηματάκι στη ζωή τους που έμοιαζε πια πολύ με τη δική μου. Διότι μπορεί να ήξερα πολλά για τη μεγάλη τους πορεία, αλλά το δράμα της “εγκατάστασής” τους ήταν κάτι που όφειλα να το ανιχνεύσω μόνη μου, αν ήθελα να λογαριάζομαι φίλη τους. Τι άφησαν πίσω τους, τι ξέχασαν, τι αντάλλαξαν με μια καλύτερη ζωή; Το ίδιο ακριβώς μου λείπει από όλες τις ιστορίες των ανθρώπων. Ξέρω την αρχή και την εξέλιξη αλλά μου λείπει ο “κόμβος”, η σταθερή στιγμή κατά την οποία ο άνθρωπος διαλέγει την ιστορία του. Οι απώλειες, οι συνειδητοί και ασυνείδητοι ακρωτηριασμοί, οι αποφάσεις που ολοκληρώνουν τον άνθρωπο, όποια αφήγηση, όποιος μύθος κι αν τον ακολουθεί».
ID Παράστασης
Εμφύλιος /Γιάννης Τσίρος: «Ειρήνη». Σκηνοθεσία: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, ερμηνεύει ο Λεωνίδας Κακούρης.
Στέφανος Δόνδολος
«Αυτό που με ενέπνευσε είναι η έννοια της λέξης «Αγνοούμενος». Βλέπετε, το δράμα της Κύπρου ξεπερνάει τις διαστάσεις της θηριωδίας διότι, πέραν των χιλιάδων νεκρών και της αμείλικτης βίας, στοίχειωσε μια ολόκληρη γενιά με αυτή την παγερή λέξη –τη λέξη «Αγνοούμενος»–, που δεν σημαίνει Νεκρός, που δεν σημαίνει Ζωντανός, που δεν σημαίνει τίποτα. Γύρω από αυτήν τη λέξη έχτισα τον χαρακτήρα της Άννας, η οποία είναι μία από τις χιλιάδες γυναίκες που θρηνούν την απώλεια των αγαπημένων τους προσώπων. Κάποια στιγμή η Άννα, συνομιλώντας νοερά με τον άντρα που αγάπησε, ψελλίζει μέσα από την υπέροχη φωνή της Κατερίνας Διδασκάλου: «Τους έσβησαν σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Τους έκρυψαν πίσω από τον άνεμο, και μας στέρησαν τη σάρκα τους, τα οστά τους, τη ψυχή τους». Η απώλεια είναι ένα θέμα που με απασχολεί πάντα στα μυθιστορήματά μου, αλλά εδώ παράγει έναν λυγμό ανόθευτης μοναξιάς και θλίψης, γιατί ακριβώς είναι ένα είδος απώλειας που ξεπερνάει κάθε ίχνος λογικής. Πώς μπορείς να χαθείς για πάντα, δίχως ένα μνήμα να καθορίζει το τέλος σου; Εκείνη κουβαλάει τον νεκρό μέσα της. Και αυτό είναι το μήνυμα του έργου –αν τα έργα έχουν μηνύματα. Το να κουβαλάς τον νεκρό σου σαν να είναι ζωντανός. Το να τον έχεις μέσα σου, σαν να εξακολουθεί να αποτελεί κομμάτι της ζωής σου».
ID Παράστασης
Η πληγή της Κύπρου / Στέφανος Δάνδολος: «Τρίτη βράδυ στην άκρη του κόσμου». Σκηνοθεσία: Μαρία Σάββα. Ερμηνεύει η Κατερίνα Διδασκάλου.
Γιώργος Σκαμπαρδώνης
«Ένας σύγχρονος ιατροδικαστής στον Έβρο που είχε το τραγικό καθήκον να κάνει τα τελευταία χρόνια τετρακόσιες νεκροτομές πνιγμένων προσφύγων στο ποτάμι ξεσπάει μιλώντας παραληρηματικά για τις αποτρόπαιες συνέπειες, το παραλογισμό και τις ατελεύτητες τραγωδίες του πολέμου. Για τα ακρωτηριασμένα κουφάρια που πασκίζει να αναγνωρίσει, αλλά και τους μην αναγνωρίσιμους νεκρούς που κρατάει στα ψυγεία, την δική του μάταιη προσπάθεια αποστασιοποίησης, την παραφροσύνη και τον τυφλό θάνατο, τους κρατημένους στο βυθό του ποταμιού που δεν θα αναδυθούν ποτέ, τα μικρά παιδιά που χάθηκαν και τον στοιχειώνουν. Η ζωή και ο λόγος του συμπυκνώνουν το δράμα μιας σύγκρουσης χωρίς τέλος εφόσον στα χέρια του καταλήγουν όλες οι παράπλευρες συνέπειες, όλη η οδύνη του πολέμου και μιας ευρύτερης τραγωδίας χωρίς τελειωμό. Η θέα των παραμορφωμένων άψυχων σωμάτων κάποιες στιγμές σπάει την πανοπλία του επαγγελματισμού του και ο ιατροδικαστής για να αντέξει φτάνει σε κάποιου είδους οικείωση μαζί τους, σε κάποια μυστική συντροφικότητα μιλώντας στις χαμένες ψυχές για τα δικά του βάσανα κι αδιέξοδα γεφυρώνοντας έτσι την παραφροσύνη της ζωής με τον παραλογισμό της οριστικής απώλειας».
ID Παράστασης
Μετανάστευση /Γιώργος Σκαμπαρδώνης: «Ο Ιατροδικαστής». Σκηνοθεσία: Θανάσης Χαλκιάς, ερμηνεύει ο Μάνος Βακούσης.
Μάκης Τσίτας
«Το sms του Νίκου Διαμαντή, λίγες μέρες μετά την ανάθεση της συγγραφής του μονολόγου, ήταν σαφές: «Μετανάστρια ταπεινής καταγωγής στη Γερμανία που επιτυγχάνει σε κάποιον τομέα, έχει αλλάξει όνομα. Συγγενής της από την Ελλάδα την αναζητά μέσω του Ερυθρού Σταυρού. Η μετανάστρια αμφιταλαντεύεται στο αν και εφόσον θέλει να επανενωθεί με την οικογένειά της». Έτσι αξιοποίησα δυο πράγματα που ήξερα αρκετά καλά: τον χώρο του τραγουδιού (καθώς έχω σχέση μ’ αυτόν) και το μεταναστευτικό κύμα στη Γερμανία τη δεκαετία του ‘60 (καθώς οι γονείς μου ήταν μετανάστες εκεί κι έχω ακούσει πολλές ιστορίες από πρώτο χέρι). Η ηρωίδα μου λοιπόν δέχεται τηλεφώνημα από τον συνεργάτη της συνθέτη, ο οποίος την ενημερώνει πως την ψάχνει η οικογένειά της. Αυτό την ταράζει και ξεσπά, καθώς θυμάται τις τραγικές καταστάσεις που είχε βιώσει στο χωριό εξαιτίας των δικών της και το πώς έφυγε σαν κυνηγημένη για να γίνει εργάτρια σε γερμανικό εργοστάσιο. Δε θέλει να έχει καμία σχέση μαζί τους και είναι απολύτως κάθετη σ’ αυτό. Ποιο είναι το μήνυμα; Όλοι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την αγάπη και την αποδοχή της οικογένειάς τους. Κι αυτούς που λεν πως αποτελούν εξαίρεση μην τους πιστεύετε».
ID Παράστασης
Δεκαετία του ‘60/ Μάκης Τσίτας: «Ούτε μέρα». Σκηνοθεσία: Προμηθέας Αλειφερόπουλος, ερμηνεύει η Ηρώ Μπέζου.
Γιάννης Τσίρος
«Ένα αληθινό περιστατικό από το βιβλίο του Τάκη Χατζή, ΜΟΥΡΓΚΑΝΑ, υπήρξε για μένα συναισθηματικό φορτίο και έμπνευση του μονολόγου. Στις καταγραφές του για τον εμφύλιο, αναφέρεται σε μια νεαρή πόρνη από τα Γιάννενα. Καταγόταν από ένα χωριό της Κόνιτσας και ήταν εθισμένη στο χασίς και το ποτό. Στα Γιάννενα «εξυπηρετούσε» τον τακτικό στρατό, μέχρι που ο προαγωγός της την μετέφερε στο βουνό για να προσφέρει τις υπηρεσίες της στα τάγματα θανάτου των εθνικιστών. Όταν έσφαξαν ένα νεαρό αντάρτη, οι φήμες τη θέλησαν να χορεύει μεθυσμένη με σηκωμένα τα φουστάνια. Αργότερα που οι αντάρτες διέλυσαν το τάγμα των εθνικιστών, τη βρήκαν να περιφέρεται ρακένδυτη και τρομαγμένη ανάμεσα στους αιχμαλώτους. Την εκτέλεσε μια αντάρτισσα. Πολλές φορές αναρωτήθηκα αν αυτό το άμοιρο δυστυχισμένο πλάσμα, ήξερε να ξεχωρίζει τις ιδεολογικές διαφορές των αντιμαχόμενων παρατάξεων. Ή αν αντιλήφθηκε τον λόγο που εκτελέστηκε. Μ’ έναν προκλητικά απλοϊκό τρόπο, την ονόμασα Ειρήνη. Και ως συγγραφέας, έγινα ο πολιτικός πρόσφυγας αδερφός της που την αναζητά. Η αφήγηση εξιστορεί τα δικά του δεινά, όταν η φήμη της πόρνης αδερφής του φτάνει στην Τασκένδη όπου ζει εξόριστος και θέτει υπό αμφισβήτηση τα σοσιαλιστικά του ιδεώδη. Το μήνυμα του κειμένου δεν το έχω ακόμα σταθμίσει. Εύχομαι όμως μ’ έναν τρόπο να είναι κι αυτό προκλητικά απλοϊκό, όπως το όνομα της Ειρήνης».
ID Παράστασης
Εμφύλιος /Γιάννης Τσίρος: «Ειρήνη». Σκηνοθεσία: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, ερμηνεύει ο Λεωνίδας Κακούρης
Θανάσης Χειμωνάς
«Δεν θα έλεγα πως υπήρξε κάποιο συγκεκριμένο γεγονός. Εννοώ, υπάρχουν πάμπολλα περιστατικά τέτοιας φύσεως (σχετικά με το ίδιο το «γεγονός» δεν αποκαλύπτω περισσότερα για να μην κάνω spoiler στον μελλοντικό θεατή) που με έχουν σοκάρει αλλά θα ήταν μάλλον άδικο να ξεχωρίσω ένα. Πρόκειται για ένα σημαντικότατο ζήτημα που εξακολουθεί να αποτελεί ταμπού για την κοινωνία μας η οποία αρκείται στο να λιντσάρει διαδικτυακά (κάποιες φορές και στην κυριολεξία) τους ενόχους όταν πια εκείνοι έχουν καταστρέψει για τα καλά μία ή περισσότερες ζωές. Δεν γράφω ποτέ με στόχο να στείλω κάποιο μήνυμα. Θεωρώ πως η τέχνη δεν πρέπει να είναι ποτέ «διδακτική». Όταν μου προτάθηκε να γράψω ένα κείμενο (έναν μονόλογο) με θέμα τις αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού το μόνο που με απασχόλησε ήταν να μην αναγκαστώ να καταφύγω στην εύκολη λύση του μελοδράματος. Δε με ενδιέφερε να μεταφέρω στο σανίδι την δακρύβρεχτη ιστορία (στην προκειμένη περίπτωση) ενός πατέρα που θα έβρισκε ή δεν θα έβρισκε το παιδί του. Έψαχνα για κάτι διαφορετικό. Κάτι που θα εξέπληττε τον θεατή. Ίσως τελικά αυτό να είναι και ένα μήνυμα από μόνο του: Πως τα πράγματα δεν είναι ποτέ όπως φαίνονται».
ID Παράστασης
Δεκαετία ‘90/ Θανάσης Χειμωνάς: «Ο στοργικός πατέρας». Σκηνοθεσία: Νάνσυ Μπούκλη, ερμηνεύει ο Αλέξανδρος Μυλωνάς.
Περισσότερες πληροφορίες
7 αναζητήσεις
Επτά κείμενα, εμπνευσμένα από τις ραδιοφωνικές αναζητήσεις του Ερυθρού Σταυρού, συνθέτουν μια σπονδυλωτή παράσταση που καταγράφει την ελληνική πραγματικότητα από το 1920 έως σήμερα.
