Το παράλογο είναι ένα σπουδαίο εργαλείο για να μιλήσεις πολιτικά, χωρίς να κάνεις διδακτικό ή προπαγανδιστικό θέατρο και αυτό ο Κακλέας το ξέρει καλά· όπως ξέρει πως το πολιτικό είναι ζήτημα που αφορά πρωτίστως τον πυρήνα της ανθρώπινης φύσης. Ο «Ρινόκερος» του δίνει την ευκαιρία να μας τα ξαναθυμίσει με μια παράσταση χαρακτηριστική της σκηνικής γραφής του, που κουβαλάει αρκετές αρετές: έχει ταυτότητα και άποψη, επιτυγχάνει μερικές ωραίες ερμηνείες κι έχει στη διάθεσή της τον Άρη Σερβετάλη.
Ο Ιονέσκο έγραψε το 1959 μια πικρή αλληγορία –ίσως εμπνευσμένη από το φαινόμενο του ναζισμού– για την αποκτήνωση του ανθρώπου και τη διαβρωτική εξάπλωση των νόμων της ζούγκλας σε ολόκληρες κοινωνίες. Ο τρόπος που ο Ιονέσκο κάνει αυτό το θέμα θέατρο είναι παραδειγματικός, καθώς το συμπυκνώνει σε ένα απλό σχήμα, στην ιστορία μιας φιλήσυχης πόλης γεμάτης συνηθισμένους κατοίκους που μεταμορφώνονται ο ένας μετά τον άλλο σε επιθετικά κτήνη χωρίς ανθρώπινα χαρακτηριστικά.
Το ότι η παράσταση συνομιλεί με το παρόν και το (ενδεχόμενο) μέλλον είναι μια ωραία ιδέα, όμως οι κειμενικές αλλαγές και οι προσθήκες κάνουν το έργο –ειδικά στο πρώτο μισό– να ακούγεται επικαιρικό και τελικά του αφαιρούν πόντους. Η ανισότητα στις ερμηνείες είναι άλλο ένα θέμα της παράστασης, καθώς, για παράδειγμα, οι γυναίκες ηθοποιοί μένουν στο εξωτερικό σχήμα των ρόλων τους, όπως η «άχρωμη» –παραδόξως για τις ικανότητές της– Έλλη Τρίγγου.
Αντίθετα, η εικόνα λειτουργεί καλύτερα: το multimedia σκηνικό περιβάλλον κατακλύζεται από κλιπάκια στη λογική του ΥouΤube (βίντεο: Στάθης Αθανασίου) και η ομάδα των ηθοποιών παρουσιάζεται επί σκηνής υπακούοντας στην εικόνα της εφήμερης ματαιοδοξίας των social media. Εκκωφαντική είναι η αντίθεση αυτής της αισθητικής με ό,τι ακολουθεί, όταν η «ρινοκερίτιδα» έχει κυριεύσει την πόλη: τα κοστούμια (Μαρία Καραπούλιου) χάνουν τον πλουραλιστικό χαρακτήρα τους, ενώ η εικόνα που κυριαρχεί στη βιντεοπροβολή είναι αυτή μιας ισοπεδωτικής καταστροφής βγαλμένης από κάποια κινηματογραφική δυστοπία.
Η ερμηνεία του Άρη Σερβετάλη στον ρόλο του Μπερανζέ, του «ανθρωπάκου» που αντιστέκεται μέχρις εσχάτων στη γοητεία του φαινομένου της αγέλης, είναι καθοριστική. Η παρουσία και η εμφάνισή του τον τοποθετούν εξαρχής έξω από τον κόσμο που τον περιβάλλει, ενώ σταδιακά διεισδύει όλο και περισσότερο στον πυρήνα της σκηνοθετικής πρότασης, που επιθυμεί να καταθέσει ένα βαθιά υπαρξιακό σχόλιο πάνω στο κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο που περιγράφει το έργο. Με μια σωματική, αλλά εκ των έσω ερμηνεία, ο Σερβετάλης γίνεται με κάθε ίνα του κορμιού του εκείνος που αναλαμβάνει να κουβαλήσει πάνω του την ευθύνη ολόκληρης της ανθρωπότητας. Μαζί του ο Στέλιος Ιακωβίδης (Ζαν), σε μια εξίσου σημαντική στιγμή, φωτίζει την ύπουλη διαδικασία που διαβρώνει στον άνθρωπο κάθε έννοια ηθικής συνείδησης, ενώ ωραία χρωματίζει τον ρόλο του και ο Πάνος Παπαδόπουλος.
ΚΙΒΩΤΟΣ Πειραιώς 115, Γκάζι, 2103427426. Διάρκεια: 90΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Ρινόκερος
Το έργο πραγαματεύεται τις κοινωνικές ασθένειες που, χρησιμοποιώντας τις ιδεολογίες ως άλλοθι, αποκτηνώνουν τον άνθρωπο και τον μετατρέπουν σε σκλάβο του συστήματος.
Ρινόκερος
Το έργο αποκαλύπτει τις κοινωνικές αρρώστιες, που με άλλοθι τις ιδεολογίες μεταμορφώνουν τον άνθρωπο σε επιθετικό ζώο. Τον αποκτηνώνουν και ύστερα τον εγκαταλείπουν ως σκλάβο του συστήματος.
Ρινόκερος
Το έργο αποκαλύπτει τις κοινωνικές αρρώστιες, που με άλλοθι τις ιδεολογίες μεταμορφώνουν τον άνθρωπο σε επιθετικό ζώο. Τον αποκτηνώνουν και ύστερα τον εγκαταλείπουν ως σκλάβο του συστήματος.
