Τουλάχιστον πενήντα επαναλήψεις παραστάσεων μετρήσαμε με έναν πρόχειρο υπολογισμό και μόνο για το διάστημα μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Πρόκειται άραγε για την καταφυγή στην «εύκολη» λύση της δοκιμασμένης συνταγής που λύνει τα χέρια παραγωγών και συντελεστών ή για την καθιέρωση μιας τάσης που σηκώνει πολλές αναγνώσεις;
Μπορεί να είναι σίγουρα χαρτιά ή outsiders που έκαναν την έκπληξη, να ανταποκρίνονται στο μέσο γούστο ή να καταθέτουν πειραματικές προτάσεις, να έχουν μεγάλα ονόματα στη διανομή ή και όχι, πάντως οι παραστάσεις που επαναλαμβάνονται για δεύτερη (τρίτη, τέταρτη, ακόμη κι έκτη) σεζόν αυξάνονται χρόνο με το χρόνο. Κοινός παρονομαστής η απήχησή τους στο κοινό, ωστόσο το φαινόμενο των επαναλήψεων δεν μπορεί να εξεταστεί μόνο με εμπορικούς όρους.
Φυσικά, ο οικονομικός παράγοντας δεν είναι αμελητέος. Μεγάλες παραστάσεις που ξεκίνησαν πέρυσι κι επαναλαμβάνονται, όπως ο «Γιούγκερμαν» (Πορεία at Victoria), η «Τζάσμιν» (Διάνα), το «Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές» («Κάτια Δανδουλάκη»), αποτέλεσαν μεγάλα προσωπικά στοιχήματα σκηνοθετών και παραγωγών, που επένδυσαν σε απαιτητικές, πολυπρόσωπες παραγωγές και η επιτυχία τους επισφραγίζει μια ηθική αλλά όχι μόνο αποζημίωση. Έπειτα, περιπτώσεις όπως οι «12 ένορκοι» (για έκτη σεζόν στο Αλκμήνη) ή το «Δείπνο ηλιθίων» (για τέταρτη στο Κάππα) θυμίζουν τις επιτυχίες του Μπρόντγουεϊ και του Γουέστ Εντ, που κρατάνε για χρόνια στις μαρκίζες των θεάτρων.
Το θέατρο, ως ζωντανή μορφή τέχνης, έχει την ικανότητα να προκαλεί ιδιαίτερη συναισθηματική επίδραση και η επανάληψη μιας παράστασης είναι το αποτέλεσμα της αμφίδρομης σχέσης μεταξύ των θεατών και του συμβάντος που συντελείται στη σκηνή. Μπορεί το κοινό να μην είναι μια ομοιογενής ομάδα (κάθε είδος παράστασης έχει τους θεατές της θα λέγαμε), πάντως αυτό το κοινό αποδεικνύεται ιδιαίτερα δυναμικό όσον αφορά τη διαμόρφωση της ταυτότητας του θεατρικού γίγνεσθαι.
Αυτό αποδεικνύουν παραστάσεις που ξεκίνησαν ως outsiders σε μικρές σκηνές στις παρυφές της πόλης και γνώρισαν σαρωτική απήχηση, όπως ο «Θείος Βάνιας» («Bios») ή το «Άνθρωποι και ποντίκια» (Cartel), που άφησε ηχηρό αποτύπωμα, ξεπέρασε την έννοια της επιτυχίας και θεωρήθηκε φαινόμενο. Τέτοιες παραστάσεις προκύπτουν ενίοτε και μπαίνουν στη σφαίρα του μύθου, όπως αδιαμφισβήτητα έχει συμβεί με τον «Άγριο σπόρο» (για πέμπτη χρονιά στο Επί Κολωνώ), ενώ προς τα εκεί φαίνεται να οδεύει και ο «Αρίστος» (Άνεσις).
Σίγουρη συνταγή επιτυχίας δεν υπάρχει. Ο συνδυασμός έργου, σκηνοθέτη, ερμηνειών ακόμη και παραστασιακής συνθήκης παίζει καθοριστικό ρόλο, όμως το αποτέλεσμα παραμένει απρόβλεπτο. Οι περισσότερες επαναλήψεις, πάντως, αφορούν ξένα έργα σύγχρονου προβληματισμού, που ενδιαφέρουν δηλαδή τον σημερινό άνθρωπο –«Το δείπνο», «Με λένε Έμμα» (και τα δύο στο Σύγχρονο Θέατρο), «Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα» («Τζένη Καρέζη»), «Φυλές» (Σταθμός), «Προσωπική συμφωνία» (Από Μηχανής), «Καληνύχτα μητέρα» (Radar), «Ο χρόνος σταματά» (Θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα)- ή ελληνικά που ανήκουν στη δυναμική τάση της νέας ρεαλιστικής γραφής: «170 τετραγωνικά» (Ιλίσια), «Εθνικός Ελληνορώσων» (Cartel), «Χαρτοπόλεμος» (Μικρό Άνεσις).
Δικαίως, τέλος, επαναλαμβάνονται παραστάσεις που μας χάρισαν σημαντικές υποκριτικές ερμηνείες –«Masterclass» («Δημήτρης Χορν»), «Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης» (Μικρό Άνεσις), «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του» (Επί Κολωνώ)–, που ξεχώρισαν με την πρωτοτυπία τους –«Ξύπνα Βασίλη», «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» (αμφότερα στο Εθνικό), «Το ύψωμα 731» (Πορεία at Victoria)– και άλλες που αφορούν ευφάνταστες «χειροποίητες» δουλειές: «Το δαχτυλίδι της μάνας» («Bios»), «Μύρτος» (Θέατρο του Νέου Κόσμου), «Lemon» (Μπάγκειον).
Σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις δεν μιλάμε καν για επαναλήψεις με την αυστηρή έννοια του όρου. Όταν μια παράσταση επαναλαμβάνεται ύστερα από μήνες, ή ακόμη και κάμποσες σεζόν μετά την πρώτη της παρουσίαση, φτάνει να αποκτήσει σχεδόν νέα ταυτότητα· ειδικά όταν υπάρχουν εκτεταμένες αλλαγές στους συντελεστές της. Αυτή η εξάπλωση στο χρόνο, πάντως, ευνοεί και το πολυπληθές θεατρόφιλο κοινό, και τις ίδιες τις παραστάσεις να πάρουν το χρόνο τους μέσα στη θεατρική φρενίτιδα που επικρατεί, να εξελιχτούν και να διαγράψουν αβίαστα τον κύκλο τους.
Περισσότερες πληροφορίες
Ξύπνα Βασίλη
Τα πειράγματα ανάμεσα σε έναν συντηρητικό υπάλληλο, κολλημένο με τα λαχεία, και τον αριστερό συνάδελφό του είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο υφαίνεται αυτή η ξεκαρδιστική ιστορία.
Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα
Μια γλυκόπικρη ιστορία για τον αυτισμό, την εφηβεία, τις διαλυμένες οικογένειες και τα μαθηματικά, εμπνευσμένη από το πολυβραβευμένο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μαρκ Χάντον.
Lemon
Βασισμένο στον μονόλογο "Χιλιαεννιακόσια" του Αλεσάντρο Μπαρίκο, το έργο εξελίσσεται πάνω ένα ατμόπλοιο που πραγματοποιεί το ταξίδι Ευρώπη-Αμερική. Ένα νεογέννητο μωρό εγκαταλείπεται από τους μετανάστες γονείς του μέσα σε μια κούτα από λεμόνια. Ο ναύτης που το βρίσκει του δίνει όνομά του και μαζί το παρατσούκλι Τι Ντι Λέμον -από την κούτα των λεμονιών- και 1900 -από τη χρονιά που τον βρήκε-. Ο ναύτης αυτός πεθαίνει και ο 1900 μένει ξανά ορφανός. Πάνω στο πλοίο, ο ενήλικας πια ήρωας της ιστορίας γνωρίζει τον έναν και μοναδικό του φίλο, τον τρομπετίστα Τιμ Τούνυ. Ο τελευταίος τον παροτρύνει διαρκώς να κατέβει στη στεριά, προκειμένου να εξαργυρώσει το ταλέντο του και να ζήσει μία “κανονική” ζωή.
Ο θείος Βάνιας
Η σκηνοθέτις, που συνηθίζει να αναζητά τη συμβιωτική σχέση ανάμεσα στην παράσταση και στο κείμενο, παρουσιάζει τη δική της εκδοχή πάνω στο βαθιά υπαρξιακό έργο.
Άνθρωποι και ποντίκια
Το έργο του Τζον Στάινμπεκ μιλάει για την προσπάθεια του ανθρώπου για επιβίωση και την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, το ρατσισμό αλλά και την αλληλεγγύη, με την πλοκή να μεταφέρεται σε ένα παλιό μηχανουργείο στην περιοχή του Ρέντη.
Δείπνο ηλιθίων
Ένας κακομοίρης γκαφατζής εισβάλλει στο οργανωμένο σύμπαν ενός μεγαλοεκδότη και το διαλύει σε μια στιγμή.
Προσωπική συμφωνία
Το κείμενο βασίζεται στα ημερολόγια που κρατούσε ο σπουδαίος μαέστρος Βίλχελμ Φουρτβένγκλερ, ο οποίος κατηγορήθηκε ως φιλοναζιστής, μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κατά τη διάρκεια της ανάκρισής του από τους συμμάχους.
Γιούγκερμαν
Ο βίος και η πολιτεία ενός γόνου πλούσιας οικογένειας, ιλάρχου στη φρουρά του τσάρου, που οδηγείται στη χώρα μας μετά τη Ρωσική Επανάσταση, σκιαγραφούν την κοινωνική και πολιτική κατάσταση της Ελλάδας του Μεσοπολέμου.
Το δείπνο
Ένα συγκλονιστικό ψυχολογικό θρίλερ, που προκάλεσε αίσθηση παγκοσμίως, διαρρηγνύει την εικόνα της φαινομενικά ευτυχισμένης, σύγχρονης αστικής οικογένειας μέσα από ένα επικίνδυνο δείπνο που εξελίσσεται σε αγώνα επιβίωσης.
Ποιος σκότωσε το σκύλο τα μεσάνυχτα
Μια γλυκόπικρη ιστορία για τον αυτισμό, την εφηβεία, τις διαλυμένες οικογένειες και τα μαθηματικά, εμπνευσμένη από το πολυβραβευμένο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μαρκ Χάντον.
Άνθρωποι και ποντίκια
Το έργο του Τζον Στάινμπεκ μιλάει για την προσπάθεια του ανθρώπου για επιβίωση και την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, το ρατσισμό αλλά και την αλληλεγγύη, με την πλοκή να μεταφέρεται σε μια μάντρα ανακύκλωσης στον Βοτανικό, δίπλα στα hot spots προσφύγων και μεταναστών.
Καληνύχτα μητέρα
Το βραβευμένο έργο μελετά τις ανθρώπινες σχέσεις με αλήθεια, τρυφερότητα, συγκίνηση και χιούμορ.
Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές
Τίποτα δεν είναι όπως δείχνει στο διασημότερο αστυνομικό μυθιστόρημα της Αγκαθα Κρίστι με πρωταγωνιστή τον Ηρακλή Πουαρό, σε θεατρική απόδοση του Κεν Λούντβιχ.
Εγώ, ο Μάρκος Βαμβακάρης
Περισσότεροι από 25.000 θεατές έχουν παρακολουθήσει μέχρι σήμερα τον συγκλονιστικό μονόλογο για τη ζωή του άρχοντα του ρεμπέτικου τραγουδιού, Μάρκου Βαμβακάρη, ο οποίος βίωσε δύο παγκόσμιους πολέμους, μεγάλους έρωτες, απογοητεύσεις αλλά κι επιτυχίες. Το έργο βασίστηκε στην αυτοβιογραφία του Μάρκου Βαμβακάρη με την υπογραφή της Αγγελικής Βέλλου-Κάϊλ και ανεβαίνει φέτος για πέμπτη χρονιά στο Θέατρο Στοά, που κλείνει 53 χρόνια συνεχούς παρουσίας. Ο Θανάσης Παπαγεωργίου ανεβαίνει στη σκηνή για να δώσει φωνή στον σπουδαίο συνθέτη και οργανοπαίχτη σε ένα λιτό ανέβασμα με έντονη εξομολογητική χροιά, η οποία χαρακτηρίζει και τις αφηγήσεις του στη βιογράφο του. Παράλληλα με την ιστορία του ξετυλίγεται η εικόνα της Ελλάδας της βιοπάλης, του περιθωρίου, των τεκέδων και των χασικλήδων, που γέννησε τη μουσική δημιουργία του.
Άγριος σπόρος
Ακροβατώντας μεταξύ κωμωδίας και δράματος, ο Τσίρος σκιαγραφεί μια αρχετυπική μορφή του Έλληνα της επαρχίας για να σχολιάσει τον καθημερινό αγώνα για επιβίωση.
170 τετραγωνικά / Moonwalk
Η αγωνιώδης ιστορία δύο αδερφών, που επιστρέφουν στο πατρικό τους, σε μια μικρή πόλη της ελληνικής επαρχίας, μετά το θάνατο του πατέρα τους. Η συνύπαρξη κάτω από την ίδια στέγη θα προκαλέσει αντιθέσεις και διαφωνίες ανάμεσα στη μικρή εγκυμονούσα αδερφή, τον σύντροφό της και τη μεγάλη αδερφή, η οποία επιστρέφει μετά από πολυετή απουσία με σκοπό να το πουλήσει. H εμφάνιση - βόμβα ενός προσώπου, θα φέρει αντιμέτωπους τους αντιήρωες με το παρελθόν, το παρόν και κυρίως το μέλλον τους.
Ο Τζόνι πήρε τ’ όπλο του
Το σπουδαίο κείμενο του Τράμπο μεταφέρθηκε στη θεατρική σκηνή από τηνΣοφία Αδαμίδου σε έναν σπαρακτικό μονόλογο-καταγγελία στον πόλεμο και τη βία.
Εθνικός Ελληνορώσων
Σύγχρονη κωμωδία για τα παιδιά μιας γειτονιάς που λένε ότι μεγάλωσαν, για πρησμένους αστραγάλους, για πληγές που έκλεισαν και για άλλες που έμειναν ανοιχτές.
Ξύπνα Βασίλη
Τα πειράγματα ανάμεσα σε έναν συντηρητικό υπάλληλο, κολλημένο με τα λαχεία, και τον αριστερό συνάδελφό του είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο υφαίνεται αυτή η ξεκαρδιστική ιστορία.
Master Class
Ένας μονόλογος-πρόκληση για κάθε ηθοποιό αυτός της Μαρίας Κάλλας, αυτοβιογραφικός, αποκαλυπτικός για τα μυστικά της όπερας και της μεγάλης ντίβας, βασισμένος στο σεμινάριο που δίδαξε στη Μουσική Σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης το 1970.
Με λένε Έμμα
Μια έξυπνη, ταλαντούχα τοξικοεξαρτημένη ηθοποιός καταλήγει από τη σκηνή του θεάτρου σε ένα κέντρο αποτοξίνωσης, όπου προσπαθεί να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό της και να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με τον κόσμο.
Απόψε αυτοσχεδιάζουμε
Mια παράσταση-ύμνος στο θέατρο και στους ανθρώπους του, που συνδυάζει τη δραματουργία του Πιραντέλο με την πρωτότυπη μουσική του Χατζιδάκι, αποτυπώνοντας την εκρηκτική σχέση ανάμεσα στον δημιουργό και στο δημιούργημά του.
