Τι θα δούμε το φετινό καλοκαίρι στην Επίδαυρο

Σπουδαία ξένα ονόματα, έντονη γυναικεία παρουσία, σκηνοθέτες που πρωτοδοκιμάζονται στο χώρο, ενδιαφέρουσες τραγικές συνθέσεις, ισχνή παρουσία αριστοφανικής κωμωδίας. Από τις 21/6 μέχρι και τις 10/8, οι παραστάσεις του Φεστιβάλ Επιδαύρου κρύβουν εκπλήξεις και μας περιμένουν στο σταθερό καλοκαιρινό ραντεβού με την τέχνη και την Ιστορία.

Δεν είναι τυχαίο πως εδώ κι έξι δεκαετίες το Φεστιβάλ Επιδαύρου μονοπωλεί το ενδιαφέρον της θερινής σεζόν και δεν υπάρχει θεατρόφιλος, φανατικός ή μη, που να μη φυλάει σε ξεχωριστή θέση στην καρδιά του το σπουδαιότερο αρχαίο θέατρο της χώρας. Ειδικά φέτος φάνηκε από νωρίς, μια και το πρόγραμμα ανακοινώθηκε από το φθινόπωρο, πως θα είχαμε πολλούς και καλούς λόγους για να πραγματοποιήσουμε (ακόμη) ένα ταξίδι προς την αργολική κωμόπολη. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, ολοκληρώνοντας την τριετή θητεία του, παραδίδει ένα πρόγραμμα με ενδιαφέροντα highlights, το οποίο σίγουρα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «αναμενόμενο».

Δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε π.χ., ήδη από την πρώτη ματιά, πως η Μεγάλη και η Μικρή Επίδαυρος φέτος αποκτούν γυναικεία φωνή. Επτά από τα δεκαπέντε έργα θα σκηνοθετηθούν από γυναίκες, που εκπροσωπούν ένα σημαντικό ποσοστό του σκηνοθετικού δυναμικού της χώρας. Επιπλέον η ορχήστρα της Επιδαύρου θα φιλοξενήσει το ντεμπούτο στο αρχαίο δράμα σκηνοθετών όπως ο Γιάννης Καλαβριανός και ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης. Για την ακρίβεια, οι τακτικοί σκηνοθέτες αποτελούν μειοψηφία (Στάθης Λιβαθινός, Σταύρος Τσακίρης) και ο στίβος της Επιδαύρου αφιερώνεται σε καλλιτέχνες που για πρώτη φορά θα σκηνοθετήσουν εκεί.

Φυσικά, σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται εκπρόσωποι της παγκόσμιας θεατρικής ελίτ, δηλαδή ο Μπομπ Ουίλσον και ο Ίβο βαν Χόβε, που αύξησαν σημαντικά τις μετοχές του φετινού προγραμματισμού. Δίπλα τους η παρουσία της σπουδαίας ηθοποιού Κάθριν Χάντερ στην πρώτη της συνεργασία με ελληνικό θίασο είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντική. Στο φετινό πρόγραμμα κορυφώνεται η τάση που θέλει τη Μικρή Επίδαυρο να φιλοξενεί έργα που δεν ανήκουν απαραίτητα στο αρχαίο τραγικό ή κωμικό είδος, ενώ συνολικά στο πρόγραμμα αποτελεί ενδιαφέρουσα έκπληξη η ισχνότατη εκπροσώπηση του Αριστοφάνη μόλις με μία παράσταση.

Αν συνυπολογίσουμε στα παραπάνω τον υπερτιτλισμό των παραστάσεων, τις δράσεις όπως η δημιουργική απασχόληση παιδιών, τα ειδικά πακέτα μετάβασης και εισόδου στο θέατρο για τις παραστάσεις του Εθνικού, τη συνεργασία με το Φεστιβάλ Θερινού Κινηματογράφου (προβολή στη Μικρή Επίδαυρο του «Δεσμώτη του ιλίγγου» στις 22/6), δεν βρίσκουμε καμία δικαιολογία για να μείνει κάποιος έξω από τη μεγάλη φεστιβαλική γιορτή του καλοκαιριού.

#1 Μια τραγική κραυγή για την αξιοπρέπεια

Τις «Ικέτιδες» του Ευριπίδη ανεβάζει το Εθνικό Θέατρο, σε συμπαραγωγή με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου και σκηνοθεσία του Στάθη Λιβαθινού, μια σπουδαία τραγωδία για τον πόλεμο, τους νικητές και τους ηττημένους, για το ανθρώπινο σθένος και το σεβασμό στη ζωή και στο θάνατο. Στο έργο οι μητέρες των Αργείων στρατηγών που έχασαν τη ζωή τους στη Θήβα, πολεμώντας στο πλευρό του Πολυνείκη, ζητούν τη δίκαιη ταφή των νεκρών παιδιών τους και η Κάτια Δανδουλάκη στην πρώτη της εμφάνιση σε αρχαία τραγωδία, ο Άκης Σακελλαρίου, ο Χάρης Χαραλάμπους, η Άνδρη Θεοδότου, η Κόρα Καρβούνη και η Αγλαΐα Παππά είναι μερικοί από τους σπουδαίους ηθοποιούς του μεικτού θιάσου Ελλήνων και Κυπρίων ηθοποιών που θα δώσουν φωνή στους ευριπίδειους ήρωες (5-6/7).

#2 Δύο πρωτότυπες σκηνικές συνθέσεις

Η Μικρή Επίδαυρος εμπνέεται από τη μυστηριακή γοητεία του σύμπαντος: η ομάδα σωματικού θεάτρου Patari Project θα στήσει ένα μεγάλο γλέντι με βάση τη «Θεογονία», το επικό ποίημα του Ησίοδου που περιγράφει τη γένεση του κόσμου, σε σκηνοθεσία Σοφίας Πάσχου (5-6/7), ενώ η ομάδα χορού Griffon της Ιωάννας Πορτόλου θα αποτυπώσει σε ένα ιδιαίτερο χορευτικό θέαμα, το «Kaos», την πάλη του ανθρώπου με το συμπαντικό χάος (12-13/7).

#3 Ευριπίδης σε σπουδαία σύμπραξη

Το αποτέλεσμα μιας κορυφαίας συνεργασίας αποτελεί η πολυναμενόμενη παράσταση «Ηλέκτρα/Ορέστης» που φέρνει ο ιστορικός γαλλικός θίασος Comédie-Française. Τη σκηνοθεσία της εμπιστεύτηκε σε έναν τους πλέον σημαντικούς Ευρωπαίους σκηνοθέτες, τον Βέλγο Ίβο βαν Χόβε, ο οποίος ένωσε τα δύο έργα του Ευριπίδη σε ένα, εστιάζοντας στην εκδικητική μανία που καταλαμβάνει τα δύο αδέρφια εναντίον της μητέρας τους Κλυταιμνήστρας και του εραστή της Αίγισθου. Η ενθουσιώδης υποδοχή του Τύπου και του κοινού στην πρεμιέρα της παράστασης στο Παρίσι έκανε λόγο για ένα καίρια συμπυκνωμένο σκηνικό θέαμα, ωμό και βίαιο, και για μια μοναδική ανασύνθεση της ιστορίας των Ατρειδών. Εμείς θα τη δούμε στο χώρο όπου κατεξοχήν ανήκει, στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, στις 26-27/7.

#4 Σκηνική μαγεία διά χειρός Μπομπ Ουίλσον

Έχει συνεργαστεί με τους σπουδαιότερους θεατρικούς οργανισμούς του κόσμου και μας έχει συνεπάρει δεκάδες φορές με τις εξαιρετικού κάλλους σκηνικές δημιουργίες του. Είναι όμως η πρώτη φορά που ο Μπομπ Ουίλσον κατεβαίνει στην ορχήστρα της Επιδαύρου. Λάτρης της ελληνικής μυθολογίας, ο Αμερικανός «μάγος της εικόνας» ανοίγει το πρόγραμμα του φεστιβάλ με τον «Οιδίποδα», την παράσταση που δημιούργησε ειδικά για αρχαία θέατρα βασισμένος στο μύθο του βασιλιά της Θήβας. Με έναν πολυπολιτισμικό θίασο και με επικεφαλής στον ρόλο της Αφηγήτριας τη Λυδία Κονιόρδου, ο Ουίλσον θα παρουσιάσει ένα θέαμα απολύτως ταυτισμένο με το προσωπικό του ύφος, που υπερβαίνει το λόγο, τα σύνορα και τα είδη και μιλάει με τη δύναμη της εικόνας. Ηθοποιοί διαφορετικής καταγωγής, έξι γλώσσες κι ένα θέαμα στα όρια μεταξύ θεάτρου και εικαστικής και χορικής εγκατάστασης ζωντανεύουν τον διαχρονικό μύθο του Σοφοκλή για το φως, την αλήθεια και το σκοτάδι (21-22/6).

#5 Η γυναικεία «Ορέστεια» του Εθνικού

Το Εθνικό Θέατρο βάζει φέτος το μεγάλο στοίχημα να παρουσιάσει την τριλογία του Αισχύλου, αναθέτοντας κάθε έργο της σε διαφορετική σκηνοθέτιδα. Δημιουργοί της νέας γενιάς που δεν έχουν ξανασκηνοθετήσει αρχαίο δράμα έρχονται αντιμέτωπες με τη σπουδαία πρόκληση: στον «Αγαμέμνονα» η Ιώ Βουλγαράκη, στις «Χοηφόρες» η Λίλλυ Μελεμέ και στις «Ευμενίδες» η Γεωργία Μαυραγάνη. Καλλιτέχνιδες διακριτού στίγματος, καλούνται να φωτίσουν με το προσωπικό τους όραμα ένα κομμάτι της τριλογίας αλλά και να συναντηθούν στην κοινή καλλιτεχνική αποστολή τους. Στην τεράστια παραγωγή, διάρκειας σχεδόν τεσσάρων ωρών, συμμετέχουν πάνω από σαράντα εκλεκτοί ηθοποιοί, ανάμεσα στους οποίους οι Μαρία Κίτσου, Φιλαρέτη Κομνηνού, Γιάννης Νιάρρος, Αργύρης Ξάφης, Αγγελική Παπαθεμελή, Εύη Σαουλίδου, Γιώργος Χρυσοστόμου (28-29/6).

#6 All star «Νεφέλες»

Αν πεθαίνετε για κωμωδία, πρόσω ολοταχώς για το μεγάλο θέατρο της Επιδαύρου στις 2-3/8. Τότε θα παρουσιαστούν οι «Νεφέλες», σε σκηνοθεσία του καταξιωμένου πια Δημήτρη Καραντζά, που έχει επιστρατεύσει έναν all star θίασο για να μας δείξει πώς η φιλοσοφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άκρως ιδιοτελείς και κακόβουλους σκοπούς. Στην κορυφή της σπουδαίας ερμηνευτικής ομάδας (Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Έμιλυ Κολιανδρή, Χρήστος Λούλης, Θεοδώρα Τζήμου κ.ά.) βρίσκουμε τον Νίκο Καραθάνο στον ρόλο του Σωκράτη, τον Γιώργο Γάλλο ως Στρεψιάδη και τον Αινεία Τσαμάτη ως Φειδιππίδη.

#7 Διπλό ντεμπούτο σε βαθιά νερά

Δύο σκηνοθέτες με ξεχωριστή πορεία βρίσκονται μπροστά στην πιο δύσκολη πρόκληση της καριέρας τους: σκηνοθετούν για πρώτη φορά αρχαία τραγωδία. Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης δοκιμάζεται στο έργο του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος», όπου το ταξίδι της αυτογνωσίας αντιμάχεται το αναπόδραστο της ανθρώπινης μοίρας. Στην εκλεκτή διανομή πρωτοστατούν οι Δημήτρης Λιγνάδης, Αμαλία Μουτούση και Νίκος Χατζόπουλος (12-13/7). Ο Γιάννης Καλαβριανός, από την άλλη, αποτελεί τη θαρραλέα επιλογή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος για τη μεγάλη καλοκαιρινή παραγωγή του: η «Ιφιγένεια η εν Αυλίδι» έρχεται στο αρχαίο θέατρο με έναν σημαντικό θίασο (Ανθή Ευστρατιάδου, Γιώργος Γλάστρας, Μαρία Τσιμά, Χρίστος Στυλιανού κ.ά.), για να ξαναθυμίσει την ανάγκη ύπαρξης αδέσμευτων ανθρώπων (19-20/7).

#8 Έρωτας στη Μικρή Επίδαυρο

Το πολυαγαπημένο βουκολικό ειδύλλιο «Δάφνις και Χλόη» σκηνοθετεί ο Δημήτρης Μπογδάνος με εκπλήξεις στους συντελεστές: Γιάννης Φέρτης, Έλλη Πασπαλά, Ντέιβιντ Λιντς (19-20/7). Η Έφη Θεοδώρου σκηνοθετεί τους Μαρία Σκουλά, Γιάννο Περλέγκα και Γιάννη Παπαδόπουλο στο τραγικό ερωτικό τρίγωνο της «Φαίδρας» του Ρακίνα (26-27/7) και η Νατάσα Τριανταφύλλη φέρνει στο φως τη μοναδική τραγωδία του Ανδρέα Κάλβου «Δαναΐδες», όπου ο έρωτας φιλτράρεται μέσα από τον αρχαίο μύθο και γίνεται σύμβολο αντίστασης (2-3/8).

#9 Η Κάθριν Χάντερ είναι ο «Προμηθέας Δεσμώτης»

Το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας ρίχνει την αυλαία του φεστιβάλ με μια συνεργασία που μπήκε εξαρχής στο κέντρο των συζητήσεων. Ο Σταύρος Τσακίρης σκηνοθετεί τον «Προμηθέα Δεσμώτη», αναθέτοντας τον κεντρικό ρόλο στη σπουδαία ηθοποιό Κάθριν Χάντερ. Το αισχύλειο δράμα, που εξιστορεί την τιμωρία του Προμηθέα από τον Δία, επειδή έδωσε τη φωτιά στους ανθρώπους, φέρνει ενώπιόν μας την πάντα επίκαιρη μάχη της ελεύθερης συνείδησης με την τυραννική εξουσία. Η ελληνικής καταγωγής Χάντερ έχει χτίσει μια αξιοπρόσεκτη θεατρική καριέρα στη Μεγάλη Βρετανία, συνεργαζόμενη με τους σπουδαιότερους θιάσους της χώρας, ενώ συνηθίζει να ερμηνεύει αντρικούς ρόλους σε σπουδαία κλασικά κείμενα. Είναι όμως η πρώτη φορά που θα παίξει στη μητρική της γλώσσα και θα συνεργαστεί με σημαντικούς Έλληνες ηθοποιούς: Νικήτας Τσακίρογλου, Δημήτρης Πιατάς, Πέγκυ Τρικαλιώτη, Γεράσιμος Γεννατάς, Αλέξανδρος Μπουρδούμης κ.ά. (9-10/8)