Τι έχει να μας πει ένα έργο των αρχών του 20ού αιώνα με θέμα δέκα σεξουαλικές συναντήσεις, ειδικά σήμερα που η ερωτική θεματολογία είναι τόσο εύκολα προσβάσιμη; Αντίθετα με ό,τι προμηνύει, δεν πρόκειται για κάποιο θέαμα ηδονοβλεπτικού ενδιαφέροντος. Το έργο του Αυστριακού συγγραφέα είναι κάτι παραπάνω από μια ματιά μέσα από την κλειδαρότρυπα· πώς αλλιώς, εξάλλου, θα κινούσε το ενδιαφέρον του Θωμά Μοσχόπουλου, που προχωράει πάντα με προσεκτικά επιλεγμένες κινήσεις σε θέματα ρεπερτορίου;
Ο σημαντικός σκηνοθέτης μαζί με τη σταθερή ομάδα των συνεργατών του (Ευαγγελία Θεριανού στα σκηνικά, Κλερ Μπρέσγουελ στα κοστούμια, Νίκος Βλασόπουλος στους φωτισμούς) και μια εκλεκτή ομάδα ηθοποιών ανέλαβαν να μας ξαναθυμίσουν ένα έργο που ρίχνει φως στα βαθύτερα ανθρώπινα ένστικτα, που ξεπερνούν τις κοινωνικές συμβάσεις και συνδέουν ανθρώπους διαφορετικής καταγωγής, κοινωνικής τάξης ή οικονομικού επιπέδου.
Οι πρωταγωνιστές
Πέντε άντρες και πέντε γυναίκες –Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Αυγουστίνος Κούμουλος, Κώστας Φιλίππογλου, Χάρης Φραγκούλης, Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος, Άννα Μάσχα, Κίττυ Παϊταζόγλου, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Σίσσυ Τουμάση και Γαλήνη Χατζηπασχάλη– υποδύονται τους δέκα ήρωες του έργου, που μπλέκουν σε μια σειρά αλληλένδετων ερωτικών ιστοριών. Ο κύκλος τους ανοίγει και κλείνει με την ιστορία μιας φτωχής πόρνης, ενώ στο μεταξύ τα πρόσωπα συνδέονται με ένα αόρατο νήμα σε μια σκυταλοδρομία ερωτικών εμπειριών, διεκδικήσεων και ματαιώσεων με επιθυμητό προορισμό την προσωπική τους ευτυχία.
Το έργο
Η πρώτη έκδοση στα γερμανικά κυκλοφόρησε το 1900 στη Βιένη, σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, και τρία χρόνια αργότερα σε ευρεία κυκλοφορία, πουλώντας 40.000 αντίτυπα. Η έκδοση έμελλε να λογοκριθεί, η πορεία όμως του έργου συνεχίστηκε στην υπόλοιπη Ευρώπη, καθώς μέσα στην επόμενη δεκαετία μεταφράστηκε στα γαλλικά και τα αγγλικά και αργότερα ενέπνευσε νέες θεατρικές διασκευές και κινηματογραφικές ταινίες. Μέσα από δέκα σύντομες ερωτικές ιστορίες, ο Σνίτσλερ βάζει στο μικροσκόπιο την ανθρώπινη ερωτική επιθυμία μακριά από ταξικούς διαχωρισμούς και πουριτανικούς περιορισμούς.
Ο σκηνοθέτης
Ο Θωμάς Μοσχόπουλος έδωσε το στίγμα του στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο ήδη από την εποχή του Αμόρε και συνεχίζει μέχρι σήμερα να επιβεβαιώνει ότι κάνει θέατρο από βαθιά ανάγκη, πιστεύοντας στην κοινωνική του αποστολή, και όχι απλώς από «κεκτημένη ταχύτητα». Ειδικά τα τελευταία χρόνια, αφού ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Θεάτρου Πόρτα, προσανατολίστηκε στο σχηματισμό ενός ρεπερτορίου με κοινωνικοπολιτικό προβληματισμό, που ανταποκρίνεται στην επείγουσα ανάγκη της εποχής για ένα σκεπτόμενο θέατρο, το οποίο απευθύνεται σε όλους και βάζει το δικό του λιθαράκι στη δημιουργία ενεργών πολιτών.
Ο έρωτας
«Γράφω για τον έρωτα και το θάνατο, τι άλλα θέματα υπάρχουν;» απαντούσε ο Σνίτσλερ στην κριτική ότι τα περισσότερα έργα του κινούνται γύρω από τις ίδιες θεματικές. Οπλισμένος με την επιστημονική κατάρτιση του γιατρού και τη διορατικότητα του καλλιτέχνη συνέθεσε λογοτεχνικές πραγματείες γύρω από τη φύση του ερωτικού και του σεξουαλικού ενστίκτου. Λέγεται ότι ο Φρόιντ παραδέχτηκε πως ο Σνίτσλερ φαίνεται πως έμαθε, μέσα από προσωπική εμπειρία κι ενδοσκόπηση, όλα όσα ο ίδιος κατέκτησε ύστερα από σκληρή δουλειά με τους ασθενείς του. Ο συγγραφέας κρατούσε, μάλιστα, επί σειρά ετών ημερολόγιο, όπου κατέγραφε λεπτομερώς τις πολυάριθμες σεξουαλικές του συνευρέσεις.
Ο συγγραφέας
Γεννήθηκε το 1862 στη Βιένη από Εβραίους γονείς. Σπούδασε και άσκησε την ιατρική, όμως την εγκατέλειψε για χάρη της συγγραφής. Έγραψε θεατρικά έργα, νουβέλες και διηγήματα, τα οποία συχνά προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις κι επικρίθηκαν είτε για την τολμηρή σεξουαλική θεματολογία τους είτε για την αντίδρασή τους στον αντισημιτισμό. Ειδικά με το «Reigen» («Το γαϊτανάκι» ή «Ο κύκλος του έρωτα») χαρακτηρίστηκε πορνογράφος. Στην πραγματικότητα πρόκειται για δημιουργό με βαθιά κοινωνική συνείδηση, που χρησιμοποιούσε τα θέματά του για να καταδείξει την κοινωνική υποκρισία και τους καταναγκασμούς που επιβάλλει η ταξική κοινωνία στην προσωπική ελευθερία.
Περισσότερες πληροφορίες
Ο κύκλος του έρωτα
Δέκα ζευγάρια σε μια σκυταλοδρομία σεξουαλικών συναντήσεων. Κάθε διαδοχική σκηνή παίρνει ένα δραματικό πρόσωπο από την προηγούμενη και το εισάγει στην επόμενη. Μέχρι το τέλος του παιχνιδιού όλοι οι χαρακτήρες είναι ασαφώς συνδεδεμένοι μεταξύ τους.