Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, γενικός καλλιτεχνικός διευθυντής του 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, ένα πρόσωπο που χαίρει διεθνούς αναγνώρισης, ένας πανεπιστημιακός δάσκαλος και δημιουργός με ευαίσθητες κεραίες, βρίσκεται πίσω από το όραμα της διεθνούς εμπειρίας που ήρθε η στιγμή να τη βιώσουμε στην Ελευσίνα. Με την ανάδειξή της σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, η Ελευσίνα εντάσσεται στην οικογένεια των 70 και πλέον ευρωπαϊκών πόλεων που έχουν λάβει τον τίτλο και αναπτύσσει σταδιακά δράσεις και πρωτοβουλίες που δημιουργούν μια σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον. Μία από αυτές είναι η "U(R)TOPIAS", η πρώτη Ακαδημία χορογραφίας στη χώρα, η οποία απευθύνεται σε νέους καλλιτέχνες που επιθυμούν να επεκτείνουν τη δημιουργικότητα και τη γνώση τους πάνω στην τέχνη της χορογραφίας. Η Ακαδημία δημιουργήθηκε από την ομάδα σύγχρονου χορού Αερίτες της Πατρίσιας Απέργη, στο πλαίσιο του προγράμματος "Moving Europe" της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, ενώ αποτελεί μια σημαντική αφορμή για να δούμε την Ευρώπη μέσα από το πρίσμα της ουτοπίας, η οποία απαλείφει διακρίσεις και ανισότητες, ανοίγοντας έναν διεθνή διάλογο.
Η Ελευσίνα ετοιμάζεται πυρετωδώς για τα μικρά και μεγάλα "μυστήρια" των παραστατικών τεχνών που θα φιλοξενήσει κάτω από τον γενικό τίτλο "Μυστήρια μετάβασης". Η μεγάλη γιορτή ξεκινά το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου και καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023 θα παρουσιάσει συνολικά 465 παραγωγές σε 30 διαφορετικούς χώρους της πόλης, φιλοξενώντας περισσότερους από 300 διακεκριμένους καλλιτέχνες από την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Το πρόγραμμα εμπλουτίζεται διαρκώς, οπότε σας παρουσιάζουμε τις μέχρι στιγμής παραγωγές που θα τραβήξουν το ενδιαφέρον των φίλων των παραστατικών τεχνών.
Οι διεθνείς προσκεκλημένοι
Με συμβολισμούς είναι ποτισμένα τα έργα του Ιταλού εικαστικού, αρχιτέκτονα, σκηνοθέτη Romeo Castellucci, ο οποίος με την ομάδα του Σοτσιετά "Ραφαέλο Σάντσιο" συνθέτει για την Ελευσίνα μια πολύ ενδιαφέρουσα και ελκυστική εικαστικά σκηνική σύνθεση που φέρει τον τίτλο "Ma" (1-3 & -10, 12-13/9). Στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας θα παρουσιάσει μια –ειδικά σχεδιασμένη για τον εμβληματικό αυτόν χώρο– βιωματική περιπατητική περφόρμανς, μια σύγχρονη τελετουργία με πρωταγωνιστή έναν μητροκτόνο, ο οποίος πλαισιώνεται από μια σειρά τραγουδιών που εκτελούνται ζωντανά, με στόχο να επαναπροσδιορίσουν το δεσμό με τη μητέρα του. Αυτό το τελευταίο έργο του διεθνώς καταξιωμένου σκηνοθέτη θα παρουσιαστεί έντεκα φορές, μία από τις οποίες αποκλειστικά για τους κατοίκους της Ελευσίνας. Στον ίδιο χώρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης Jochen Sandig μαζί με την αγαπημένη στο ελληνικό κοινό χορογράφο Sasha Waltz, τον εικαστικό Brad Hwang και άλλους καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν το "Human Requiem in Eleusis" (22,23, 24, 29, 30/9 & 1/10). Τα Ελευσίνια Μυστήρια αποτελούν την εννοιολογική αφετηρία για το "Ανθρώπινο ρέκβιεμ", ένα ιδιαίτερο έργο που περιλαμβάνει χορό, μουσική και ντοκιμαντέρ κι έχει σχεδιαστεί ειδικά για τον αρχαιολογικό χώρο της πόλης, το Αρχαίο Ιερό, με βάση το έργο του Γιοχάνες Μπραμς "Ein Deutsches Requiem" (ένα γερμανικό ρέκβιεμ), το οποίο συνέθεσε ωστόσο όχι ως ρέκβιεμ αλλά ως συγκινητική, διαθρησκειακή παρηγορία για τους ζωντανούς.
Οι Έλληνες δημιουργοί και τα έργα που ενέπνευσε η Ελευσίνα
Ο σκηνοθέτης Γιάννης Χουβαρδάς για τις ανάγκες της παράστασης "Don’t look back" ("Μην κοιτάξεις πίσω") και με τη βοήθεια της Εύας Μανιδάκη (σκηνικά), της Ιωάννας Τσάμη (κοστούμια) και του Θοδωρή Οικονόμου (μουσική) θα μεταμορφώσει το χώρο του Παλαιού Ελαιουργείου Ελευσίνας στο ερειπωμένο ξενοδοχείο "Hotel Spectre", στο οποίο τα φαντάσματα των μυθικών εραστών Ορφέα και Ευρυδίκης ζωντανεύουν, σε πολλαπλές μετενσαρκώσεις και διαφορετικές ηλικίες, τις μοιραίες στιγμές του τραγικού έρωτά τους. Το κοινό εισέρχεται στο "Hotel Spectre" και κινείται σε αυτό όπως σε ένα κανονικό ξενοδοχείο, ξεκινώντας ωστόσο μια πορεία "καθόδου" προς τον Άδη, καθώς ακολουθεί τις οπτασίες που εμφανίζονται, διαδρούν και εξαφανίζονται, σε αυτήν τη μεταφυσική περφόρμανς που ακροβατεί ανάμεσα στο θρίλερ και την επιστημονική φαντασία (Μάιος). Μια παραληρηματική εξομολόγηση/εξιστόρηση για τον τόπο της Ελευσίνας, τα πλοία και τη θάλασσα προτείνει η παράσταση "Μικρά και μεγάλα πλοία" που θα φιλοξενηθεί στο νεκροταφείο πλοίων γνωστό ως Βλύχα. Πρόκειται για μια παράσταση στα όρια του θεάτρου και της μουσικής, σε σκηνοθεσία της Αργυρώς Χιώτη, κείμενο του Ευθύμη Φιλίππου και μουσική του The Boy (Αλέξανδρος Βούλγαρης). Σε λυρικό τόνο και με σαρκαστικό χιούμορ δημιουργείται μια αλληγορία με πρωταγωνιστές τους ανθρώπους και την πληγωμένη σχέση τους με τον υπόλοιπο κόσμο (Αύγουστος). Με την καλλιτεχνική επιμέλεια της Λένας Κιτσοπούλου, το δρώμενο "Στέλιος Καζαντζίδης: Να ’ταν η ζωή μου σαββατόβραδο" θα γεμίσει με τραγούδια και νταλκάδες το Νεκροταφείο Ελευσίνας και τον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό. Τα τραγούδια που ερμήνευσε ο λαϊκός τροβαδούρος συνθέτουν μια τοιχογραφία του λαού, των αγώνων και του συναισθήματός του και η επιλογή της Κιτσοπούλου προήλθε από τη διαπίστωση πως στην "Ελευσίνα γιορτάζεται κάθε χρόνο ο θάνατός του σαν να γιορτάζεται η ζωή του". Έτσι κι εκείνη μέσα από την παράστασή της δηλώνει μια επιθυμία: "Θέλουμε, τραγουδώντας τα τραγούδια του και ακολουθώντας τη μουσική του διαδρομή, να κάνουμε κι εμείς μια διαδρομή στην ιστορία του τόπου μας και σε όλα τα δικά μας σαββατόβραδα που ξημερώσανε με Στέλιο Καζαντζίδη" (Σεπτέμβριος). Η σκηνοθέτρια Έλλη Παπακωνσταντίνου, αντλώντας από τον ιδρυτικό μύθο της Ελευσίνας, που σχετίζεται με τη Δήμητρα, την κόρη της Περσεφόνη και την κάθοδό της στον Άδη, θα παρουσιάσει στο Σινέ Ελευσίς το πολυμεσικό δρώμενο "Persephone [I only died last night]", που διερευνά τη μετάβαση από τη ζωή στο θάνατο. Η πρωτότυπη μουσική του Δημήτρη Μαραγκόπουλου
Διαβάστε Επίσης
Τιμώντας τον Αισχύλου μέσα από συμμετοχικά πρότζεκτ
Ο Αισχύλος, ένας από τους τρεις κορυφαίους ποιητές της αρχαιότητας μαζί με τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη, κομίζει στο σήμερα, μέσα από την ποίησή του, ένα ιδιαίτερο κοινωνικό, πολιτικό, φιλοσοφικό, ηθικό, ψυχογραφικό "στίγμα". Η διοργάνωση 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης τιμά τον Ελευσίνιο ποιητή, διοργανώνοντας το "Μυστήριο 35 Αισχύλου Project", που αφορά την παρουσίαση πρωτότυπων παραστατικών έργων βασισμένων στα έργα του μεγάλου τραγωδού με στόχο να ανοίξει και να συνεχιστεί ένας διάλογος πάνω στο αισχύλειο δράμα. Σ’ αυτό το πλαίσιο, τον Ιούλιο, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών θα παρουσιάσει την "Ορέστεια" του Έλληνα μουσικού, αρχιτέκτονα, μαθηματικού, διανοητή και φιλοσόφου Ιάννη Ξενάκη, ένα έργο που θεωρείται από τα σημαντικότερα της μουσικής πρωτοπορίας του 20ού αιώνα αλλά και για την ευρύτερη αντίληψη για το αρχαίο δράµα, καθώς και δύο διαδραστικές σκηνικές συνθέσεις καταξιωμένων σκηνοθετών. Ποιες είναι αυτές; Η Άντζελα Μπρούσκου και το Θέατρο Δωματίου θα παρουσιάσουν τις "Eυμενίδες", την τραγωδία στην οποία ο Αισχύλος καταγράφει τη νέα ηθική τάξη πραγμάτων της εποχής του. Στην παράσταση, ένα φανταστικό δικαστήριο συνδέει την αρχαιότητα με το σήμερα. Κοινότητες, συλλογικότητες, κάτοικοι της Ελευσίνας με την ενεργό συμμετοχή τους προσκαλούνται να μπουν στον κόσμο μιας φανταστικής δίκης, παίρνοντας τη θέση του αθηναϊκού δικαστηρίου. Ο Νικίτα Μιλιβόγεβιτς, με συνοδοιπόρο τις συνθέσεις του Δημήτρη Καμαρωτού παρουσιάζει, εν πλω, το "Salamis Will Bring Death to Women& Sons" (βασισμένο στους "Πέρσες" του Αισχύλου). Η περφόρμανς θα παρουσιαστεί πάνω σε ένα πλοίο που θα ταξιδέψει από την Ελευσίνα στη Σαλαμίνα, όπου θα φτάσει την ώρα που ανατέλλει ο ήλιος. Το κοινό θα πλέει παράλληλα με τον Ξέρξη, τον ηττημένο βασιλέα των Περσών, μετά τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Θα έχει τον ρόλο του χορού και θα γίνει μάρτυρας της τραγωδίας ενός άντρα που έχει χάσει ολόκληρη την αυτοκρατορία του σε μία μέρα. Στο ταξίδι του προς τη Σαλαμίνα βλέπει τα φαντάσματα των νεκρών στρατιωτών, τη μητέρα του την Άτοσσα και το φάντασμα του νεκρού πατέρα του, του Δαρείου, ο οποίος οικοδόμησε την περσική αυτοκρατορία.
Site specific performances και αφηγήσεις
Οι site specific δράσεις στην πόλη της Ελευσίνας έχουν ήδη ξεκινήσει και η συμμετοχή ήταν συγκινητική. Μία από αυτές που θα συνεχίσει είναι το "Ε_φυγα" της Γιολάντας Μαρκοπούλου, το οποίο βασίζεται σε έρευνά της για τις ιστορίες φυγής. Προσωπικές αφηγήσεις ενσαρκώνουν την ιστορία με μοναδικό κι αυθόρμητο τρόπο και επανα-νοηματοδοτούν το χώρο μέσα από τη βιωματική εμπειρία. Μια πολυπρόσωπη περφόρμανς που απλώνεται σε ολόκληρη την πόλη της Ελευσίνας ετοιμάζει ο Θοδωρής Οικονόμου. Στο "Μια άλλη Οδύσσεια", συνθέτες, ηθοποιοί, εικαστικοί, παιδικές ορχήστρες, χορωδίες μεταναστών και προσφύγων, σχήματα μουσικών σχολείων, αλλά και μαθητές της περιοχής αφηγούνται τις 24 ραψωδίες της "Οδύσσειας" σε ισάριθμα σημεία της πόλης: σε πλατείες, στον σιδηροδρομικό σταθμό, σε καφενεία, σε παλιά εργοστάσια, στην αγορά, σε αλάνες, στο μουσείο, στο λιμάνι, σε αυλές σπιτιών και σε σχολεία. Η προφορικότητα και η αφήγηση πρωταγωνιστούν σε ακόμα μία δράση, τους "Απόντες" του συγγραφέα Βασίλη Κατσικονούρη. Στο Σινέ Ελευσίς θα ακούσουμε μια συλλογή από προφορικές αφηγήσεις ανθρώπων την ώρα που θυμούνται άλλους ανθρώπους, με λόγο που παράγεται εκείνη τη στιγμή. Οι αφηγήσειςηχογραφήθηκαν και, έπειτα από διαλογή, οι αφηγητές, άνθρωποι της διπλανής πόρτας, καλούνται να τις παρουσιάσουν ενώπιον του κοινού όπως τις θυμούνται· κάθε βράδυ, η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται με τα λόγια εκείνης της στιγμής, αδιαμεσολάβητα και απροβάριστα, χωρίς να υπάρχει ούτε μία λέξη γραπτή. Στο ρόλο του ντοκιμαντερίστα εμφανίζεται ο Μάνος Καρατζογιάννης.
Η εύκολη πρόσβαση στην Ελευσίνα
Αν θέλετε να παρακολουθήσετε τις δράσεις της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, μη σας αποθαρρύνει η απόσταση. Μόνο 21 χιλιόμετρα τη χωρίζουν από το κέντρο της Αθήνας και ο πιο άνετος τρόπος για να πάτε είναι με ιδιωτικό όχημα μέσω της Αττικής Οδού ή από τη Λεωφόρο Αθηνών (25 λεπτά από το κέντρο). Αν επιλέξετε το λεωφορείο, ενημερωθείτε για τα δρομολόγια των γραμμών 845 και 871 από Πειραιά, 876 από το σταθμό "Αγ. Μαρίνα" του μετρό και 878 από Αχαρνές. Αν σας βολεύει ο προαστιακός, κατεβείτε στη στάση "Μαγούλα" και στη συνέχεια πάρτε το λεωφορείο 863. Υπάρχει πάντα και η επιλογή του ΚΤΕΛ, γραμμή Μέγαρα - Νέα Πέραμος - Ελευσίνα, με αφετηρία την πλατεία Ασωμάτων στο Θησείο.
