Κρατάτε έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στις «Μάγισσες του Σάλεμ», την παράσταση που θα συνεχίσει να παίζεται στο Εμπορικόν μετά τη λήξη της καρατίνας. Ο Άρθουρ Μίλερ αναφέρεται σε μια πραγματική ιστορία που συνέβη στο χωριό Σάλεμ της Μασαχουσέτης το 1692. Είναι ένα έργο που ταιριάζει στην εποχή μας;
Η δοκιμασία («Δοκιμασία είναι ο αρχικός τίτλος του έργου) της ατομικής συνείδησης, η δίωξη του ατόμου ή μιας μειοψηφίας από ένα σύστημα εξουσίας, η μισαλλοδοξία και ο φανατισμός είναι θέματα που ακουμπούν κάθε πολιτισμό, κάθε εποχή και κάθε γενιά, ο τρόπος μόνο αλλάζει. Άλλωστε και ο ίδιος ο Μίλερ χρησιμοποίησε την εξωφρενική αυτή, πραγματική όμως, ιστορία του Σάλεμ για να κάνει έναν παραλληλισμό με τις διώξεις του μακαρθισμού στην εποχή του.
Η σκηνοθετική ανάγνωση του Νικορέστη Χανιωτάκη ποιες πτυχές του έργου φωτίζει;
Ο Νικορέστης ερωτεύτηκε το κείμενο του Μίλερ και επέλεξε να συντονιστεί απολύτως με την αφήγηση του. Με άξονα την βαθιά πολιτική διάσταση του τόνισε την ασφυκτική θρησκευτικότητα, τη διαπλοκή στις ανθρώπινες σχέσεις και τη βία που ασκείται στην κοινωνία τόσο από τους φορείς της εξουσίας, όσο και από τα μέλη της αναμεταξύ τους.
Τι θέλετε να «δηλώσετε» μέσω αυτού του έργου;
Οι δηλώσεις ταιριάζουν περισσότερο στην πολιτική, όχι στην τέχνη. Το θέατρο είναι ένας ανοιχτός ζωντανός οργανισμός, μια αφορμή να μαζευτούν κάποιοι άνθρωποι για να μοιραστούν μια κοινή εμπειρία ο καθένας με τις δικές του προσλαμβάνουσες. Να αφηγηθούμε μια ιστορία με τέτοιο τρόπο που ιδανικά να προκαλέσει σκέψη, συναίσθημα, μια ελαφριά έστω μετακίνηση μέσα μας.
Η διακύβευση των προσωπικών ελευθεριών είναι ένα από τα αγαπημένα θέματα του Άρθουρ Μίλερ. Πάνω σε αυτό το θέμα ποια είναι τα προσωπικά σας βιώματα;
Ειρωνικό δεν ακούγεται να ανοίγουμε αυτή τη συζήτηση στην παρούσα χρονική συγκυρία που λόγω covid, καραντίνας και όλης της συνθήκης που έχουν διαμορφώσει, οι προσωπικές μας ελευθερίες βρίσκονται σε αναγκαστική προσωρινή αναστολή; Όσον αφορά τα προσωπικά μου βιώματα, ανήκω σε μια τυχερή και σχετικά προστατευμένη γενιά που δεν χρειάστηκε να πολεμήσει για τις προσωπικές ελευθερίες, βρήκαμε το πλαίσιο, αν μη τι άλλο, θεσμοθετημένο και συνταγματικά κατοχυρωμένο. Από τη διατύπωση όμως μέχρι την εφαρμογή στην καθημερινότητα, στην εργασία, στις σχέσεις, στην κοινωνική ζωή, ο δρόμος είναι μεγάλος και έχουμε καλύψει ως τώρα ένα μικρό μόνο μέρος της διαδρομής και ο καθένας με βάση την ατομική του συνείδηση- το άλλο θέμα-μοτίβο που διαπερνά το έργο του Μίλερ.
Στην παράσταση συνεργάζεστε με αρκετούς νεότερους σε ηλικία ηθοποιούς και το ίδιο συμβαίνει και, στην τηλεόραση. Πώς βλέπετε τη στάση τους σήμερα;
Με ενεργοποιεί να δουλεύω με νεότερους ανθρώπους. Πέρα από τις νέες ιδέες και τη φρέσκια ματιά τους, δανείζομαι από τη φόρα, από το πάθος και την ορμή τους, αυτά δηλαδή που καταλαγιάζουν μέσα μας μεγαλώνοντας. Έχω μεγάλη πίστη στη νέα γενιά, είναι πολύ πιο ευαισθητοποιημένη, υποψιασμένη, συνειδητοποιημένη και πολύ λιγότερο συμπλεγματική από τη δική μου.
Πως είναι να κάνεις θέατρο στην covid εποχή;
Παράξενο. Δύσκολο. Αποκαρδιωτικό μερικές φορές. Οι μάσκες, οι αποστάσεις είναι σαφές ότι λειτουργούν ανασταλτικά σε μια διαδικασία που από τη φύση της στηρίζεται στη σημαντικότητα ,την εγγύτητα και την επαφή. Ακόμα προσαρμοζόμαστε στη νέα συνθήκη. Και μερικές φορές προκύπτει κι ένας πρωτόγνωρος ηλεκτρισμός. Στις λίγες παραστάσεις που, κατάφεραν να ανέβουν στην covid19 εποχή, κοινό και ηθοποιοί βίωσαν μια διαφορετική συναισθηματική φόρτιση, μια άλλου τύπου συγκίνηση, ίσως ακριβώς γιατί αισθάνθηκαν την ίδια τη διαδικασία να κινδυνεύει. Νομίζω ή καλύτερα ελπίζω ότι όταν περάσουν όλα αυτά θα έχουμε όλοι αγαπήσει το θέατρο λιγάκι παραπάνω.
Ποια κείμενα σας γοητεύουν, υπάρχει κάποιος ρόλος απωθημένο;
Στα 30 και χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά, έχω παίξει πολλά και διάφορα, κάποια που είχα φανταστεί εγώ και άλλα που φαντάστηκαν άλλοι για μένα. Ήμουν και είμαι πάντα ανοιχτή στις ιδέες των άλλων και στη ροή των πραγμάτων. Η πράξη μου έδειξε ότι αυτό κάνει τη διαδικασία πολύ πιο ενδιαφέρουσα και δημιουργική. Δεν έχω το απωθημένο κανενός ρόλου. Σε αυτή τη δουλειά πολύ γρήγορα καταλαβαίνεις ότι το παν είναι οι συνεργασίες, οι άνθρωποι που συναντάς, οι ρόλοι είναι αφορμές.
Το τηλεοπτικό κοινό σας έχει συνδέσει αρκετά με την κωμωδία. Το γέλιο είναι ένα όπλο στη ζωή σας;
Χαίρομαι που το τηλεοπτικό κοινό με συνδέει, όπως λέτε, κυρίως με τη κωμωδία. Παλιότερα ίσως να το θεωρούσα δεσμευτικό, σήμερα πια καθόλου. Και αγωνίστηκα να βρω ένα τρόπο έκφρασης στην κωμωδία, είναι τόσο δύσκολη και εγώ δεν γεννήθηκα με το χάρισμα του φύσει κωμικού ηθοποιού. Το γέλιο είναι ο πιο ασφαλής τρόπος να αντέξεις στη ζωή, με συγκινεί η περήφανη απελπισία που κρύβει από πίσω και βέβαια, όπως λένε, το γέλιο είναι η πιο κοντινή απόσταση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους.
Πόσο έχει αλλάξει ο κόσμος της τηλεόρασης από τότε που ξεκινήσατε;
Πολύ! Όταν ξεκίνησε η ιδιωτική τηλεόραση στις αρχές του ‘90 είχαμε όλοι πλήρη άγνοια. Της δύναμης, της επιδραστικότητας, της ίδιας της διαδικασίας ακόμα. Μάθαμε δοκιμάζοντας σε ένα τοπίο αχαρτογράφητο, άγνωστο, αθώο, ανέμελο αλλά και πολύ πιο τολμηρό. Στην πορεία τα νούμερα τηλεθέασης, τα διαφημιστικά έσοδα και το οποίο star system προέκυψε διαμόρφωσαν ένα πλαίσιο πολύ πιο επαγγελματικό αλλά ταυτόχρονα πιο στεγνό και πολύ πιο συντηρητικό.
Ποια παράσταση έχει γράψει βαθιά μέσα σας;
Δυσκολεύομαι πολύ να απομονώσω μια. Θα διαλέξω όχι μια παράσταση που έπαιζα αλλά μια παράσταση που είδα στα χρόνια της δραματικής, τότε που όντως «έγραφαν» καθοριστικά τα πράματα μέσα μας. Τις «Τρωάδες» του ΚΘΒΕ σε σκηνοθεσία του Ανδρέα Βουτσινά, το 1987, αν δεν κάνω λάθος, με τις υπέροχες Αλέκα Παΐζη, Φιλαρέτη Κομνηνού, Λυδία Φωτοπούλου μεταξύ άλλων.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Τα μελλοντικά σχέδια όλων μας αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο έλεος της πανδημίας. Ανυπομονώ να βρει το δρόμο της προς το κοινό η παράσταση των «Μαγισσών του Σάλεμ», που βρίσκεται σε αναμονή και από την πορεία της θα εξαρτηθούν όλα τα παρακάτω. Και βέβαια, συνεχίζω τα γυρίσματα του δεύτερου κύκλου του «Καφέ της χαράς».
Περισσότερες πληροφορίες
Οι μάγισσες του Σάλεμ
Βασισμένο στην πραγματική ιστορία της καταδίκης ως μαγισσών 20 γυναικών στο χωριό Σάλεμ της Μασαχουσέτης το 1692, το αριστούργημα του Μίλερ είναι μια διαχρονική καταγγελία των δεισιδαιμονιών, των προκαταλήψεων και του φανατισμού.
