Θα μπορούσε να απαριθμήσει κάποιος τα οφέλη που αποκομίζουν τα παιδιά από την επαφή τους με το θέατρο, που έχουν άλλωστε αποτυπωθεί σε χιλιάδες σελίδες επιστημονικής και παιδαγωγικής βιβλιογραφίας. Δεν υπάρχει όμως πιο αφοπλιστική επιβεβαίωση από τις αντιδράσεις τους την ώρα που παρακολουθούν μια παράσταση ή από την επίδραση που έχει, ακόμη και για ώρες μετά, η συνάντησή τους με τον κόσμο της σκηνής. Μια συνάντηση «μαγική», καθώς αφορά δύο όμοιους κόσμους και μια κοινή αντίληψη της πραγματικότητας, δηλαδή την υπέρβαση του χειροπιαστού «εδώ και τώρα» και την επαναδιαπραγμάτευσή του μέσα από τα φαντασιακά υλικά του θεάτρου.
Δεν υπάρχει καταλληλότερος θεατής για να βιώσει ουσιαστικά και ολοκληρωτικά τη θεατρική εμπειρία, με έναν τρόπο πέρα από αυτόν της λογικής, απ’ ό,τι ένα παιδί που από τη φύση του αντιλαμβάνεται τον κόσμο ενστικτωδώς, με κύριο εφόδιο τη συναισθηματική νοημοσύνη. Θα τολμούσα, μάλιστα, να χαρακτηρίσω την παρακολούθηση παιδικών παραστάσεων «επιβεβλημένη», όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τους ενήλικους. Μια τέχνη που πολύ συχνά –και κάποιες φορές πολύ εύκολα– χαρακτηρίζουμε «εμπνευσμένη», «ευφάνταστη», «δημιουργική», βρίσκει στην «παιδική» εκδοχή την τέλεια ολοκλήρωση, καθώς αυτή χρησιμοποιεί στο έπακρον τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την έμπνευση. Κυρίως όμως έχουμε πάρα πολλά να διδαχτούμε από τα παιδιά για τον τρόπο με τον οποίο βιώνεται το θέατρο και μετά βεβαιότητας θα έλεγα πως η παρακολούθηση παιδικού θεάτρου είναι από τις συγκινητικότερες κι ενίοτε άκρως αποκαλυπτικές εμπειρίες που μπορεί να χαρίσει ένας ενήλικος στον εαυτό του.
Η παιδική ηλικία, βέβαια, δεν είναι σταθερή και αμετάβλητη, αντιθέτως αποτελεί την πιο ρευστή και ιδιαίτερα ευάλωτη στα εξωτερικά ερεθίσματα περίοδο της ζωής ενός ανθρώπου. Η ανάγκη του θεάτρου να φιλτράρει αυτά τα πολυποίκιλα ερεθίσματα και να τα μετουσιώσει σε τέχνη έχει οδηγήσει το παιδικό θέατρο σε μια σφαιρική πρακτική, που δεν περιορίζεται στη δημιουργία «ωραίων παραστάσεων», αλλά διαμορφώνεται λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά από παραμέτρους, όπως τα επιμέρους ηλικιακά γκρουπ και οι ιδιαίτερες ανάγκες τους, η κοινωνική πραγματικότητα κ.ά.
Αυτήν την πολυσύνθετη αποστολή, καλλιτεχνική, παιδαγωγική, αισθητική, εκπληρώνει το Μικρό Εθνικό, ένα όραμα του Στάθη Λιβαθινού που πήρε σάρκα και οστά κατά τη διάρκεια της διοίκησής του. Με δεκάδες εργαστήρια θεάτρου, καλλιτεχνικές δράσεις σε σχολεία και τη δημιουργία τεσσάρων ξεχωριστών παραστάσεων για κάθε ηλικία –όλα υπό τη διεύθυνση της Σοφίας Βγενοπούλου– επιβεβαιώνει πως η θεατρική εκπαίδευση των μελλοντικών ενήλικων θεατών βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα του Εθνικού.
Η «Τραμπάλα» του Στιούαρτ Μέλτον είναι ένα ευαίσθητο έργο για την πρώτη φιλία, το μοίρασμα και τη γνωριμία με τον άλλον, που έχει μεταμορφωθεί από τη Σοφία Πάσχου σε μια σωματική παράσταση για δύο η οποία διεισδύει με ευφάνταστη διορατικότητα στον κόσμο της πρώτης παιδικής ηλικίας (για θεατές από 2 ετών).
Στο «Πρίγκιπας και φτωχός» ερχόμαστε σε επαφή με ένα έργο για την αδικία, τις κοινωνικές ανισότητες αλλά και την αλληλεγγύη, την ελπίδα και τη δύναμη της φαντασίας. Η διασκευή της Τζέμα Κένεντι επανασυστήνει το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν ως μιούζικαλ και η Σοφία Βγενοπούλου καθοδηγεί τον δεκαπενταμελή θίασο σε μια παράσταση πλημμυρισμένη από ζωντανή μουσική, περιπετειώδη δράση και σκηνική φαντασμαγορία (για θεατές από 6 ετών).
Η παράσταση για εφήβους που σκηνοθετεί η Μαρία Σαββίδου (από 10/2), «Μικρές ιστορίες για αγρίους» βασίζεται στις ιστορίες του Μπερνάρ Φριό, τις οποίες ο Γάλλος σπουδαίος παιδαγωγός εμπνεύστηκε από αληθινές εξομολογήσεις παιδιών. Από τα παιδιά εμπνεύστηκε επίσης το στιλ γραφής του, που καταφέρνει να θίγει τα σημαντικότερα θέματα που αφορούν την εφηβεία με έναν ανάλαφρο και μαζί βαθύ τρόπο.
Τέλος, με το «Ταξίδι» το Μικρό Εθνικό κάνει κάτι αληθινά σπουδαίο, καθώς η παράσταση προέκυψε από τα θεατρικά εργαστήρια στα οποία συμμετείχαν ανήλικοι πρόσφυγες μαζί με ηθοποιούς του Εθνικού κι Έλληνες εφήβους. Το κείμενο του Βαγγέλη Κυριακού και της Άρτεμης Μάνου στηρίζεται στη βιωματική εμπειρία των προσφύγων –όπως και στο σπουδαίο έργο του Μάικ Κένι «Το αγόρι με τη βαλίτσα»– και παρουσιάζεται σε μια βαθιά ανθρώπινη, συγκινητική παράσταση της Σοφίας Βγενοπούλου, που αποδεικνύει ότι το θέατρο μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά και να αλλάξει ζωές.
Περισσότερες πληροφορίες
Το ταξίδι
Πρόσφυγες κι Έλληνες έφηβοι μαζί με ηθοποιούς του Εθνικού Θεάτρου δημιουργούν μια παράσταση, σε συνεργασία με τη UNICEF, εμπνευσμένη από τις ιστορίες παιδιών και νέων ανθρώπων που ξορκίζουν το φόβο μέσα από το θέατρο.
Το αγόρι με τη βαλίτσα
Το θέατρο σκιών συναντά το θέατρο και τη μουσική σε ένα βαθιά συγκινητικό έργο του Μάικ Κένι, σε μετάφραση Ξ. Καλογεροπούλου, με θέμα την αναγκαστική και βίαιη μετανάστευση.
Η τραμπάλα
Ένα έργο για την πρώτη φιλία, το παιχνίδι μέσα από τη συνεργασία, το θυμό, την υποχώρηση αλλά και τη συγχώρεση, διότι όλα είναι πιο εύκολα όταν έχεις έναν φίλο.
Ο πρίγκιπας και ο φτωχός
Ένα έργο για το τι συμβαίνει όταν ένας πρίγκιπας κι ένας φτωχός, που μοιάζουν σαν δύο σταγόνες νερό, αποφασίζουν να αλλάξουν θέσεις;
