Έχει βάλει τα τελευταία χρόνια την υπογραφή της σε σημαντικές παραστάσεις και πέρυσι μας εξέπληξε ευχάριστα σκηνοθετώντας ένα παιδικό έργο. Τώρα, η Σοφία Σπυράτου ετοιμάζεται να ανεβάσει στο Ακροπόλ τον «Τρελαντώνη» της Πηνελόπης Δέλτα και η Μαρία Κρύου μίλησε μαζί της –με αφορμή την πρεμιέρα– για την παιδική αθωότητα, αναμνήσεις, τούμπες και ροκ.
Καταπιάνεται με νεανική ορμή με κάθε νέο project, αλλά πάντα παραδίδει παραστάσεις με αίσθηση του μέτρου και ίσως αυτό είναι το μυστικό της επιτυχίας της. Την αλέγρα διάθεση με την οποία σκηνοθέτησε πριν από μερικά χρόνια την οπερέτα «Το μικρόβιο του έρωτα» και πέρυσι το μουσικοθεατρικό «Αναζητώντας τον Αττίκ», την είδαμε και στην πρώτη της παιδική παράσταση, τις «Βασιλοπούλες που λιώναν τα γοβάκια τους», στο Ακροπόλ. «Για μένα το θέατρο για παιδιά και το θέατρο για ενηλίκους δεν έχουν διαφορά», μας είπε η Σοφία Σπυράτου. «Μπορεί μεν το παιδικό θέατρο να μην αναπτύσσει “φιλοσοφικά” ζητήματα, όμως τα παιδιά, ακριβώς όπως και οι ενήλικοι, χρειάζονται ένα μύθο και συντονίζονται στο ρυθμό του. Ο σκηνοθέτης πρέπει να εγκαθιδρύσει από την αρχή έναν κώδικα επικοινωνίας, με πολλή κίνηση και δράση, καθώς και να κινητοποιήσει τα παιδιά “δι’ ελέου και φόβου” – γιατί στα παιδιά αρέσει να φοβούνται και να αγωνιούν. Είμαι εναντίον της απλοποίησης και της εκλαΐκευσης».
Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του θεάτρου για παιδιά;
Για μένα, το θέατρο για παιδιά και το θέατρο για ενήλικες δεν έχουν διαφορά. Το λέω αυτό υπό την έννοια ότι μπορεί μεν το θέατρο για παιδιά να μην αναπτύσσει «φιλοσοφικά» ζητήματα, όμως τα παιδιά, ακριβώς όπως και οι ενήλικες, χρειάζονται έναν μύθο και συντονίζονται στο ρυθμό του. Ο σκηνοθέτης πρέπει από την αρχή να εγκαθιδρύσει έναν κώδικα επικοινωνίας, με πολλή κίνηση και δράση, καθώς και να κινητοποιήσει τα παιδιά «δι’ ελέου και φόβου» -γιατί στα παιδιά αρέσει να φοβούνται και να αγωνιούν. Είμαι εναντίον της απλοποίησης και της εκλαΐκευσης στο θέατρο για παιδιά. Εμένα, λόγω επαγγέλματος, τα δικά μου παιδιά «μεγάλωσαν» στην Επίδαυρο ακούγοντας αρχαίες τραγωδίες και μαθαίνοντας χορικά.
Με ποιον τρόπο προσεγγίσατε το κείμενο;
Πλησιάζουμε τον «Τρελαντώνη» μέσα από τις πρώτες ενθυμήσεις της Πηνελόπης Δέλτα. Αποτελεί μια επιστροφή στην παιδική αθωότητα, σαν ένας μεγάλος να αναπολεί τα παιδικά του χρόνια. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι όλο το έργο στηρίζεται στο ρήμα «θυμάμαι». Τι; Ένα καλοκαίρι στην Καστέλα περί το 1890, με τους αγαπημένους θείους, θυμάται τέσσερα παιδιά ενωμένα, τα οποία ανακαλύπτουν –μακριά από τον μπαμπά και τη μαμά– το ένα το άλλο, συσφίγγουν τις σχέσεις τους και ανοίγουν τα μάτια τους, με την κρυφή και άσβεστη επιθυμία να περάσουν στο επόμενο στάδιο της ηλικίας τους.
Στην παράσταση που θα δούμε υπάρχει το τραγικό, το χιούμορ, το γκροτέσκο ή το λυρικό στοιχείο και πώς ενσωματώνονται σε αυτή;
Υπάρχουν όλα, ακριβώς γιατί όλα πρέπει να υπάρχουν σε μια παράσταση. Όμως το σημαντικότερο είναι το πώς όλ’ αυτά συγκεντρώνονται και «δένουν» στους χαρακτήρες, πώς συνθέτουν και σκιαγραφούν τον κάθε χαρακτήρα. Διότι το ζητούμενο είναι να είναι οι χαρακτήρες πολυεπίπεδοι, όχι μονοδιάστατοι. Μέσα σε κάθε άνθρωπο υπάρχει το τραγικό και το κωμικό, το γκροτέσκο και το λυρικό. Κι αυτό σχετίζεται με όσα ανέφερα πιο πάνω, ότι δηλαδή είμαι εναντίον της «απλοποίησης» για τα παιδιά.
Ποιους κανόνες θέτετε στους ηθοποιούς;
Ο κανόνας είναι ένας: ολοκληρωτικό δόσιμο και μάλιστα σε ένα θέαμα πολύ απαιτητικό. Ο λόγος πρέπει να γίνεται απόλυτα κατανοητός, την ίδια στιγμή που «τα παιδία παίζει». Εννοώ ότι οι ηθοποιοί καλούνται να εκφέρουν το σημαίνοντα ποιητικό λόγο του Στρατή Πασχάλη κάνοντας ένα σωρό απαιτητικά χορευτικά και παιχνίδια – από μακριά γαϊδούρα μέχρι τούμπες. Είμαι υπερήφανη για τους ηθοποιούς μου, για το πάθος που δίνουν στην παράσταση.
Θα δούμε μια εντυπωσιακή παράσταση-θέαμα;
Ναι, η παραγωγή του Θεάτρου «Ακροπόλ» στάθηκε και συνεχίζει να στέκεται σύμμαχός μας. Το θέαμα, από κάθε άποψη, είναι εντυπωσιακό. Είναι τύχη. Όπως μεγάλη τύχη είναι το γεγονός ότι έχουμε μαζί μας τον υπέροχο Γιάννη Μετζικώφ, ο οποίος έδωσε σάρκα και οστά με το ταλέντο και τη δουλειά του σε όλες τις απαιτήσεις του έργου. Και τι απαιτήσεις –όλη η παιδική μυθολογία επί σκηνής: βάρκες, στέρνες γεμάτες νερό, ο Μπαρμπα-Γιάννης Κανατάς με το γαϊδουράκι του και τόσα άλλα. Ελάτε στην παράσταση και σας υποσχόμαστε ότι σας περιμένουν πολλές εκπλήξεις.
Τι συνθέσεις προτείνει αυτήν τη φορά ο συνθέτης Απόλλων Ρέτσος; Θα ροκάρουμε ή θα νοσταλγήσουμε;
Νομίζω και τα δύο! Η παράσταση απευθύνεται σε σημερινά παιδιά, με σημερινά ακούσματα. Σημερινό παιδί είναι και ο Απόλλων –22 έγινε φέτος–, με ακούσματα της γενιάς του. Ακούσματα όμως που φιλτράρονται από το ταλέντο και την ευαισθησία του και μετασχηματίζονται, ώστε να αφουγκράζονται μια ολόκληρη εποχή και την αθωότητά της.
Σκηνοθετώντας μια παιδική παράσταση νιώθετε με κάποιο τρόπο σαν να ξαναγίνεστε κι εσύ παιδί;
Ναι, σε ό,τι κι αν κάνω στο θέατρο ή το χορό, πάντα επιδιώκω να ταυτίζομαι με τον θεατή. Και ειδικά στο παιδικό θέατρο, να ταυτίζομαι μ’ έναν απαιτητικό, ανυπόμονο θεατή. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι το θέατρο –είτε για παιδιά είτε για μεγάλους– είναι μαζί μια τελετή κι ένα παιχνίδι. Ένα παιχνίδι που σε καλεί να μηδενίσεις την απόσταση από τη σκηνή ως την πλατεία, που θέλει να σε ξανακάνει κι εσένα παιδί.
Τη θεατρική-χορευτική σεζόν που μόλις ξεκίνησε να περιμένουμε και κάποια νέα χορογραφία σου, στο θέατρο σου, στις Ροές;
Το Θέατρο «Ροές» φέτος φιλοξενεί τις παραγωγές του Φάνη Κιρκινέζου και του «Ακροπόλ» –τις «Καρέκλες» του Ιονέσκο σε σκηνοθεσία Ευριπίδη Λασκαρίδη με τον Αντώνη Καφετζόπουλο και την Όλια Λαζαρίδου, και τη «Ρώσικη ρουλέτα», τρία μονόπρακτα του Τσέχοφ σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ, ενώ στο δεύτερο μισό της σεζόν θα υποδεχτούμε το «Με δύναμη από την Κηφισιά» σε σκηνοθεσία Έρσης Βασιλικιώτη, με τη Γιώτα Φέστα και τη Νίκη Παλληκαράκη. Είμαι πολύ ευτυχής για το ότι φιλοξενούμε όλ’ αυτά τα εκλεκτά κι ενδιαφέροντα έργα, με τους σημαντικούς σκηνοθέτες, κι αποτελούμε κι εμείς μέρος αυτού του «Sturm und Drang», της «Θύελλας και Ορμής», που ονομάζεται Φάνης Κιρκινέζος. Όσο για το Χοροθέατρο Ροές, επανέρχεται φέτος μ ένα workshop με τίτλο «Επτά», πάνω στους «Επτά επί Θήβας», σ’ ένα μη θεατρικό χώρο.
Η παράσταση θα παιχτεί σε avant premiere για τους αναγνώστες του «α» στις 13/10. Αναζητήστε το σχετικό κουπόνι στο έντυπο Αθηνόραμα της Πέμπτης 11/10
