Ο Βόλος υπήρξε η πόλη που υποδέχθηκε τον μεγαλύτερο αριθμό μικρασιατών προσφύγων στη Θεσσαλία και την Κεντρική Ελλάδα γενικότερα. Οι πρόσφυγες στέριωσαν στον Βόλο και αποτελώντας το ένα τέταρτο περίπου του πληθυσμού συντέλεσαν δραστικά στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του.
Η παρουσία τους υπήρξε καταλυτική σε όλους τους τομείς λειτουργίας της πόλης: οικονομία, εμπόριο, βιομηχανία, υποδομές, αθλητισμό, πολιτισμό, ακόμη και στον γαστρονομικό πλούτο της περιοχής, με την γνωστή πανελληνίως εικόνα των βολιώτικων τσιπουράδικων.
Η εν γένει συμβολή των προσφύγων στην ανάπτυξη και εξέλιξη της πόλης αποτέλεσε σταθερό σημείο αναφοράς για το Μουσείο της Πόλης του Βόλου, από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του με την έκθεση "Βόλος - Νέα Ιωνία: τόσο μακριά τόσο κοντά". Ακολούθησε η υλοποίηση μεγάλου αριθμού περιοδικών εκθέσεων και εκδηλώσεων μικρασιατικού περιεχομένου και η διαρκής συνεργασία με τους τοπικούς μικρασιατικούς συλλόγους. Σημαντικό μέρος από το υλικό που συγκεντρώθηκε από αυτές τις δράσεις και συνεργασίες, περιλαμβάνεται στην περσινή έκδοση "Μνήμες Προσφύγων: Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στον Βόλο", που επιχορηγήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Το 2022 και με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή το Μουσείο της Πόλης θα φιλοξενήσει δύο περιοδικές εκθέσεις με τη συνεργασία πολιτιστικών φορέων της πόλης και την επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με τίτλο: "Meta-κίνηση ΙΙ. Αναπαραστάσεις με αφορμή τους μικρασιάτες πρόσφυγες στον Βόλο" και "ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ: Τεκμήρια και μνήμες"
Η έκθεση "Meta-κίνηση ΙΙ. Αναπαραστάσεις με αφορμή τους μικρασιάτες πρόσφυγες στον Βόλο" αποτελεί μια εικαστικού τύπου προσέγγιση των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή και την εγκατάσταση χιλιάδων προσφύγων στην πόλη του Βόλου. Πραγματοποιείται με τη συνεργασία της Δ/νσης Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του ΔΟΕΠΑΠ – ΔΗΠΕΘΕ Δήμου Βόλου και του Εικαστικού Συλλόγου Βόλου και η λειτουργία της στο Μουσείο της Πόλης του Βόλου ξεκινάει την Παρασκευή 9 Σεπτεμβρίου και ώρα 8.00 μ.μ.
Στην έκθεση συμμετέχουν 21 εικαστικοί, που πραγματεύονται ζητήματα συνδεδεμένα με τη βιαιότητα που βίωσε ο ελληνισμός της Μ. Ασίας, με τον ρόλο των συμμάχων σε αυτή τη διένεξη, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις ψυχολογικές αναταράξεις που προκλήθηκαν, τις δυσκολίες της μετάβασης στη νέα πατρίδα, το αστικό περιβάλλον που τους υποδέχτηκε.
Ο τίτλος meta-κίνηση με τα δύο συνθετικά, το πρώτο στα λατινικά και το δεύτερο στα ελληνικά, θέλει να προσδιορίσει την κινητικότητα σε όλες τις εκφάνσεις της, αλλά και την ύστερη κίνηση του παρόντος, την έρευνα των εικαστικών, την αποτίμηση και την αλληλεπίδραση με αυτό που προηγήθηκε. Πηγές έρευνας και έμπνευσης αποτέλεσαν η ιστορία του τόπου, η οποία παρουσιάζεται στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου της Πόλης, οι προφορικές μαρτυρίες προγόνων και οι γλαφυρές φωτογραφικές απεικονίσεις γεγονότων και προσώπων.
Τα εικαστικά έργα ποικίλουν σε μορφή, τεχνικές και υλικά και συγκροτούν ένα πολιτισμικό "ταξίδι" μνήμης, που συνδέει το παρελθόν της πόλης με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Άλλωστε, το θέμα του πολέμου και της προσφυγιάς συνεχίζει να ταλανίζει την ανθρωπότητα με απίστευτη ένταση και ο κίνδυνος της εξοικείωσης με αυτό στις μέρες, φαντάζει μεγαλύτερος από ποτέ. Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο 48 σελίδων με φωτογραφίες των έργων, κείμενα των ίδιων των δημιουργών για το καθένα, καθώς και σύντομα βιογραφικά των συμμετεχόντων καλλιτεχνών.
Έργα τους εκθέτουν οι εικαστικοί: Αγραφιώτη Λίλα, Ανανιάδης Γιώργος, Αρκουδογιάννη Ευρυδίκη, Γκουτενσβάγκερ Έρρικα, Γιακμογλίδου Νεκταρία, Όλγα - Mαρία, Καμόσου Ελπινίκη, Κασσαβέτη Κατερίνα, Καφίδα Ιωάννα, Κρατίδης Αναστάσιος, Μαυροειδή Βάντα, Νικολού Βιβή, Παπαϊωάννου Κλειώ, Πιάτου Άννα, Ποδιάς Νίκος, Πριοβόλου Βούλα, Τέκα Aντιγόνη, Τερλίδου Ιωάννα, Σαμαρά Κατερίνα, Χατζηθεοδώρου Έλενα και Χατζηνικολάου Μαρία Ανδρομάχη.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 6 Νοεμβρίου, επιτρέποντας εκτός από την παρουσίασή της στο δυνατό περισσότερων επισκεπτών, τη διεύρυνση των εκπαιδευτικών δράσεων του Μουσείου πάνω σε θεματικές της πόλης και της μετανάστευσης.
Η έκθεση "ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ: Τεκμήρια και μνήμες", που παρουσιάζει αυθεντικά τεκμήρια από τη ζωή στη Μικρά Ασία και προφορικές μαρτυρίες προσφύγων πρώτης και δεύτερης γενιάς, θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο της Πόλης του Βόλου το διάστημα 9 Δεκεμβρίου 2022 έως 26 Μαρτίου 2023.
Αποτελεί ένα ακόμη παράγωγο της πολυετούς και στενής συνεργασίας της Δ/νσης Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του ΔΟΕΠΑΠ - ΔΗΠΕΘΕ Δήμου Βόλου με τους τοπικούς συλλόγους μικρασιατών Πολιτιστική Εστία Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας "ΙΩΝΕΣ", Πολιτιστικό Σύλλογο Μικρασιατών Ν. Ιωνίας Μαγνησίας "Το Εγγλεζονήσι" και τον Σύλλογο Καππαδοκών Μαγνησίας.
Ο Βόλος λειτούργησε ως τόπος αστικής αποκατάστασης προσφύγων, καθώς σε τρεις βασικούς οικιστικούς πυρήνες στις παρυφές της πόλης, στους συνοικισμούς Ιωλκού, Παλιού Λιμεναρχείου και Νέας Ιωνίας. εγκαταστάθηκαν περίπου 14.000 πρόσφυγες, αυξάνοντας αναπάντεχα τον πληθυσμό της πόλης κατά 30%. Πάνω από το 80% των προσφύγων ήταν μικρασιάτες, πολλοί από τους οποίους προωθήθηκαν εκεί μετά από μικρή ενδιάμεση παραμονή στα νησιά του βορείου Αιγαίου, στον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη.
Βίαια ξεριζωμένοι από τον τόπο τους, όσοι μπόρεσαν, έφεραν ελάχιστα πράγματα μαζί τους έχοντας για χρόνια μετά την ελπίδα ότι κάποτε θα επέστρεφαν, κάτι που δεν έγινε. Όμως, παραδόθηκαν στην οικογενειακή και τη συλλογική τους μνήμη οι προφορικές μαρτυρίες των παππούδων της πρώτης γενιάς προσφύγων, οι οποίοι ακούραστα μιλούσαν για την πατρίδα και τη ζωή εκεί. Η επέτειος των 100 χρόνων από τη μικρασιατική καταστροφή είναι αφορμή, αλλά και ευκαιρία να συλλεχθεί ό,τι έχει ακόμη διασωθεί από την άυλη και υλική πολιτιστική κληρονομιά της πρώτης γενιάς προσφύγων.
Με αυτό το σκοπό πραγματοποιούνται στοχευμένες επαφές για τη συγκέντρωση τεκμηρίων που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από την πατρίδα, όπως φωτογραφίες πρωτότυπες, ρούχα, αξεσουάρ, στρωσίδια, κεντήματα, εικόνες, ευαγγέλια, κοσμήματα, φυλαχτά, τάματα, είδη καθημερινής χρήσης, πιστοποιητικά ταυτοπροσωπίας, επαγγελματικά εργαλεία, παιχνίδια, διακοσμητικά αντικείμενα, νομίσματα - χαρτονομίσματα, μικροέπιπλα.
Παράλληλα γίνεται συγκέντρωση προφορικών μαρτυριών από τους πρόσφυγες των επόμενων γενιών σχετικές με την οικογένειά τους, τις μνήμες που έχουν παραδοθεί από γενιά σε γενιά για την ιστορία της οικογένειας, την καθημερινή ζωή στον τόπο καταγωγής τους, καθώς και το ταξίδι προς τον Βόλο, τη νέα πατρίδα.
Info: Μουσείο της Πόλης του Βόλου (Φερών 17, Παλιά, 2421029878) | Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Κυριακή 10.30 - 1.30 και απογεύματα Τετάρτη & Παρασκευή 6-9 μ.μ.
Διαβάστε Επίσης
