Η αλλαγή του κλίματος έχει πλέον εμφανείς επιπτώσεις στη ζωή μας. Επιπτώσεις στην ασφάλεια της ζωής και των περιουσιών, εξαιτίας της αύξησης των φαινομένων φυσικών καταστροφών κι εκδήλωσης ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλά και σε κρίσιμης σημασίας τομείς της οικονομικής και κοινωνικής μας ζωής, όπως ο τουρισμός, η αγροτική παραγωγή, η δημόσια υγεία, κλπ.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η Αττική θα είναι από τις περιοχές όπου θα πλήξει τα επερχόμενα χρόνια η κλιματική αλλαγή. Ενώ η δημόσια παραδοχή πριν μερικές εβδομάδες του Υπουργού Πολιτικής Προστασίας Χ. Στυλιανίδη, με αφορμή τις πλημμύρες στην Αττική και τον Κηφισό, ότι “η χώρα μας δεν έχει τις υποδομές να αντέξει τέτοια ακραία φαινόμενα” , καθιστά επιτακτική την ανάγκη αναβάθμισης των πολιτικών Πολιτικής Προστασίας.
Στόχος της σημερινής Διοίκησης της Περιφέρειας Αττικής, είναι να καταστεί η Αττική πρώτη Περιφέρεια σε ασφάλεια. Στο πλαίσιο αυτό και αξιοποιώντας την εμπειρία που αποκτήθηκε από τα τραγικά περιστατικά σε Μάνδρα και Μάτι, στις πρόσφατες πυρκαγιές του καλοκαιριού, αλλά και τα τελευταία πλημμυρικά φαινόμενα, προκρίνουμε το μοντέλο της Περιφερειακής Διαχείρισης, αφού κάθε περιοχή έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες, που τις γνωρίζει καλύτερα το εκάστοτε τοπικό κέντρο. Άλλωστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση και ειδικότερα η Περιφέρεια Αττικής έχει δείξει σαφή δείγματα γραφής για τη βούληση, αλλά και την ικανότητα να λειτουργεί αποτελεσματικά στο επίπεδο της Πολιτικής Προστασίας.
Η αποτελεσματικότητά μας αποδεικνύεται από συγκεκριμένα περιστατικά:
• Οι τελευταίες πλημμύρες δεν μας βρήκαν απροετοίμαστους. Η Περιφέρεια είχε έγκαιρα προχωρήσει στον καθαρισμό όλων των ρεμάτων, γι αυτό η Αττική άντεξε. Δεν υπήρξε πουθενά πλημμύρα από υπερ-χείλιση ρέματος, δεν κινδύνεψε ανθρώπινη ζωή και οι όποιες υλικές ζημιές, ήταν αντιμετωπίσιμες.
• Έχουμε πλήρη εικόνα της κατάστασης των ρεμάτων μας. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουμε δημιουργήσει το Ηλεκτρονικό Παρατηρητήριο Ρεμάτων, το οποίο είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας Αττικής. Είμαστε η μόνη Περιφέρεια της χώρας, όπου σε καθημερινή φάση καταγράφεται με απόλυτη διαφάνεια, η κατάσταση των ρεμάτων της Αττικής και οι παρεμβάσεις που γίνονται σε αυτά.
• Από το 2014 ως σήμερα έχουν εκτελεστεί, εκτελούνται ή βρίσκονται σε φάση δημοπράτησης συνολικά 150 έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και το ΠΕΠ Αττικής.
• Η αλήθεια επίσης είναι ότι τα αντιπλημμυρικά έργα που έχουν ήδη εκτελεστεί ή πρόκειται στο επόμενο διάστημα να ολοκληρωθούν , έχουν σχεδιαστεί με βάση τα δεδομένα που ίσχυαν το 2000 ως το 2010 και δεν έχει ληφθεί υπόψη ούτε η κλιματική αλλαγή, αλλά ούτε και η αποψίλωση των δασών της Αττικής, ιδίως μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων ετών.
Η εκτέλεση ενός αντιπλημμυρικού έργου είναι υπόθεση ετών, όχι μηνών
Πρέπει να επισημανθεί πως για να εκτελεστεί σήμερα ένα αντιπλημμυρικό έργο, από την εκπόνηση της μελέτης, την προκήρυξη του διαγωνισμού και τις ενστάσεις, έως και την εκτέλεση και ολοκλήρωση του έργου χρειάζονται, τουλάχιστον, δύο με τρία χρόνια.
Αυτή την αλήθεια, δεν μπορούμε να την αποκρύπτουμε από τους πολίτες. Ούτε φυσικά να επιρρίπτουμε διαρκώς ευθύνες στην Αυτοδιοίκηση, γιατί κάτι τέτοιο είναι άδικο, εξοργίζει τους πολίτες και δεν συμβάλλει στην επίλυση των προβλημάτων.
Η διαρκής μετάθεση ευθυνών, εξοργίζει τους πολίτες
Οι αρμοδιότητες είναι ξεκάθαρες. Για παράδειγμα, είναι ξεκάθαρο, ότι για τα ρέματα υπεύθυνη είναι η Περιφέρεια, για τα φρεάτια οι Δήμοι, για τη διαχείριση των έκτακτων καταστάσεων το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας. Αυτήν την μετάθεση ευθυνών τη βιώσαμε ξανά το χειμώνα με την κακοκαιρία Μήδεια, όπου ο ΔΕΔΔΗΕ δεν έκανε τότε τη δουλειά του κι έπεσε στην Αυτοδιοίκηση η ευθύνη, για το γεγονός ότι διακόπηκε για πολλές ημέρες η ηλεκτροδότηση, από τα πεσμένα δέντρα.
Πολλοί βολεύτηκαν από την αδυναμία των Δήμων να καθαρίσουν γρήγορα τους δρόμους, αποκρύπτοντας ότι δεν διέθεταν ούτε χρήματα, ούτε προσωπικό για να το κάνουν. Ενώ λίγοι αναγνώρισαν ότι η Περιφέρεια Αττικής υπερβαίνοντας τις αρμοδιότητές της, συνέβαλε σε εκατοντάδες περιπτώσεις με δικά της μέσα και προσωπικό, στη διαχείριση έκτακτων καταστάσεων.
Μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, πόροι και μέσα στην Αυτοδιοίκηση
Αυτό που χρειάζεται για να μην επαναλαμβάνονται διαρκώς καταστάσεις που μας πληγώνουν όλους, είναι να δοθούν στην Αυτοδιοίκηση ευθύνες κι αρμοδιότητες, που να συνοδεύονται από τους αναγκαίους πόρους και το απαραίτητο προσωπικό.
Επιπλέον ένα πιο αποτελεσματικό πρόγραμμα Πολιτικής Προστασίας προϋποθέτει τη λειτουργία 13 Περιφερειακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας, που έχει ήδη εξαγγείλει η Κυβέρνηση, τη μεταφορά στο Υπουργείο Περιβάλλοντος της ευθύνης των Δασαρχείων, την ενίσχυση πολιτικών πρόληψης , την πρόσληψη του απαραίτητου προσωπικού και η ανάληψη πρωτοβουλιών για αύξηση του αριθμού των εθελοντών, την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων.
Η περίπτωση της Αττικής
Με βάση τα νέα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας, κρίνουμε απαραίτητη την εκπόνηση επειγόντως νέων μελετών και την υλοποίηση νέων έργων, που να αντιμετωπίζουν μακροπρόθεσμα το πρόβλημα. Για να καταστεί η Αττική ασφαλής Περιφέρεια απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές, απαιτούνται παρεμβάσεις και πόροι που υπερβαίνουν το 1,5 δις ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό και με στόχο την προστασία των ζωών και των περιουσιών των πολιτών, μελετητές της Περιφέρειας, σε συνεργασία με το Αστεροσκοπείο Αθηνών και το ΕΚΠΑ, συνέταξαν και έχει ήδη προωθηθεί προς τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας, ένα Γενικό Σχέδιο, με δράσεις για να αποτραπούν, πιθανές επιπτώσεις από πλημμυρικά φαινόμενα, λόγω των πυρκαγιών, που εκδηλώθηκαν στην Αττική το Καλοκαίρι του 2021. Συγκεκριμένα το master plan αφορά στις πληγείσες περιοχές Αλεποχωρίου, Βαρυμπόμπης και των Βιλίων (Γεράνια Όρη, Πάρνηθα και Όρος Πατέρα).
Το Σχέδιο περιλαμβάνει:
- Την καταγραφή και εκτίμηση του εύρους της καταστροφής.
- Την εκτίμηση των κινδύνων πλημμυρών ανά λεκάνη απορροής και κοίτη ρέματος.
- Ιεραρχημένες προτάσεις των απαραίτητων μελετών και έργων.
- Τις χρονικές διαδικασίες υλοποίησης και τις προτάσεις για την επιτάχυνση της υλοποίησης του σχεδιασμού.
- Παρεμβάσεις ελαχιστοποίησης πλημμυρικής διακινδύνευσης (με την έκδοση μελετών και έργα που χρειάζεται να υλοποιηθούν σε άμεσο χρονικό ορίζοντα καθώς και σε έργα, που βάση διαδικασιών και σταδίων θα πρέπει να υλοποιηθούν σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα.
- Το κόστος των απαιτούμενων παρεμβάσεων Α και Β Φάσης.
Ώρα για συνεργασίες και έργα ουσίας
Με δεδομένο ότι η Κυβέρνηση φέρεται αποφασισμένη να αντιμετωπίσει χρόνιες παθογένειες του παρελθόντος, είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε αυτή την προσπάθεια και να συνεργαστούμε με όρους ειλικρίνειας και συνεργασίας . Γιατί για μας αποτελεί προτεραιότητα η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών.
Η Αττική δικαιούται έργα και παρεμβάσεις που προστατεύουν τις ζωές και τις περιουσίες των κατοίκων της. Τα έργα αυτά θα τα διεκδικήσουμε, γιατί η Αττική αξίζει να είναι πρώτη σε ασφάλεια Περιφέρεια της Ελλάδος.
