Μικρή σημασία έχει το ότι η αρχική ιδέα πίσω από το φεστιβάλ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Κέντρο Πολιτισμού του ήθελε να ξεκινάει τη θερινή σεζόν τσιγκλώντας τις αναμνήσεις από τα ανέμελα παιδικά μας καλοκαίρια. Οι συνθήκες μπορεί να αναγκάζουν φέτος τη διοργάνωση να μεταφέρει τις δράσεις της στο σβήσιμο του Αυγούστου, αυτό όμως δεν επηρεάζει ούτε στο ελάχιστο την πολυσυλλεκτικότητα των δράσεων και των καλεσμένων που θα καταλάβουν όλους τους εντυπωσιακούς χώρους του ΚΠΙΣΝ για άλλη μια χρονιά, πάντα με ελεύθερη είσοδο. Συγκεντρώσαμε όσα events δεν θα λείψουν από την ατζέντα μας από τις 25 έως τις 29 του μήνα, η βασική μας συμβουλή όμως είναι να κατηφορίσετε στα νότια της Καλλιθέας, να περιπλανηθείτε και να ακολουθήσετε την καρδιά σας – όπως κάναμε όταν ήμασταν παιδιά!
Το SNF Run εις μνήμην των θυμάτων COVID
Φέτος το δημοφιλές SNF Run δε θα απονείμει όπως κάθε χρόνο χρηματικά έπαθλα και βραβεία στους νικητές του. ο αγώνας, που θα πραγματοποιηθεί στις 25 του μήνα, θα αποτελεί έναν φόρο τιμής σε όσους έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας, υπενθυμίζοντας έτσι στον κόσμο να μη σταματήσει να αγωνίζεται, ανεξάρτητα από τα εμπόδια που θα κληθεί να αντιμετωπίσει. Για έβδομη συνεχόμενη χρονιά, λοιπόν, το Παναθηναϊκό Στάδιο θα αποτελέσει το σημείο εκκίνησης του αγώνα, ο οποίος θα οδηγήσει τους δρομείς στο κέντρο της Αθήνας, με τη γραμμή τερματισμού να τους περιμένει στο ΚΠΙΣΝ.
Ξέφρενο afro-fusion στο Ξέφωτο
Από πέρσι περιμέναμε την πρώτη εμφάνιση του Burna Boy (aka Damini Ebunoluwa Ogulu) στην Ελλάδα, όμως η πανδημία μάς περιόρισε σε ένα δυναμικό μεν, ψηφιακό δε, σετ από το σαλόνι του στο Λάγος. Έχοντας πάρει μια πρώτη γεύση από τις δυνατότητες του Νιγηριανού καλλιτέχνη στο να ξεσηκώνει, νιώθουμε η ανυπομονησία μας να χτυπάει κόκκινο μέχρι να τον δούμε να ανεβαίνει στη σκηνή του Ξέφωτου, την Κυριακή 29 του μήνα (9.30 μ.μ.) και να φέρει το δυνατό afro-fusion (ποπ μουσική, ενδημική στη δυτική Αφρική) του μπροστά στο κοινό. Ο πολυβραβευμένος δημιουργός διακρίνεται για τον ομαλό τρόπο που γλιστρά ανάμεσα στα είδη, για τις πρωτοπόρες συνθέσεις του που διαμορφώνουν νέες τάσεις στη σύγχρονη αφρικανική μουσική (μια σκηνή που δικαίως ανατέλλει και αξίζει περισσότερης προσοχής εκ μέρους μας) και, φυσικά, για τα αβίαστα μελωδικά όσο και εθιστικά beats του, που με κάθε νέα κυκλοφορία επιβεβαιώνουν ακόμα περισσότερο πως είναι ένας πραγματικός πολίτης του κόσμου.
Το ανθρώπινο πάθος στην εποχή του A.I.
Η βραβευμένη Αμερικανίδα χορογράφος Μπεθ Κόρνινγκ, ύστερα από ανάθεση του φεστιβάλ, παρουσιάζει στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (27/8, 7.30 μ.μ.) το «Just Human», μια χοροθεατρική παράσταση που προτάσσει το ώριμο ανθρώπινο σώμα σε μια τριαντάλεπτη επί σκηνής διαδρομή γύρω από το ερώτημα της τεχνητής νοημοσύνης και τι μπορεί εκείνη να προσφέρει στη ζωή μας. Η χορογράφος και πέντε ακόμη αναγνωρισμένοι χορευτές, μέσα από τεχνικές χορού και θεάτρου και με οδηγό το χιούμορ και το πάθος για ζωή, αναζητούν απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα της σύγχρονης ψηφιακής εποχής και στο κατά πόσο εκείνη συμβάλλει στην ικανοποίηση ή την καταδυνάστευση των αναγκών μας. Καιρός να γνωρίσουμε από κοντά την πρωτοποριακή ματιά της δημιουργού που εξερευνά τις διαχρονικές αγωνίες της ανθρώπινης ύπαρξης –όπως το φύλο, η φυλή και η ηλικία–, μεταφέροντάς μας σε ανεξερεύνητα μονοπάτια.
Ένας θρύλος της περφόρμανς επιστρέφει
.jpg)
Είναι πραγματικά μοναδική η ικανότητά του να συνδυάζει με ευφάνταστο τρόπο πρόζα, βιντεοπροβολές, ήχο και animation στις παραστάσεις του. Ο βετεράνος εικαστικός και σκηνοθέτης Ουίλιαμ Κέντριτζ, που μας ξενάγησε διαδικτυακά στο στούντιό του κατά την περσινή διοργάνωση αποκαλύπτοντας τη δημιουργική διαδικασία που κρύβεται πίσω από το «Waiting for the Sibyl», έρχεται φέτος να μας το παρουσιάσει διά ζώσης στην Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, στις 25-26/8 (8.30 μ.μ.) Αποτελείται από δύο μέρη: την ομώνυμη όπερα δωματίου που μιλά για το πεπρωμένο, και την ταινία «The Moment Has Gone», όπου ενσωματώνεται το πιο πρόσφατο έργο του, «City Deep», αφορμώμενο από την ταινιοθήκη του Σόχο Εκστάιν.
Ένα πρότζεκτ για τη φυλετική ισότητα
Η βραζιλιάνικης καταγωγής φωτογράφος Αντζέλικα Ντας θα παρουσιάσει ένα ξεχωριστό έκθεμά της στην όχθη του Καναλιού του Κέντρου Πολιτισμού, για όλες τις μέρες του φεστιβάλ. Το «Humanae» αποτελείται από ένα σύνολο 4.000 φωτογραφιών από ανθρώπους διαφορετικού χρώματος, φυλής και φύλου. Μέσω αυτού του έργου, η Ντας προσπαθεί να περάσει ένα συγκινητικό μήνυμα που βλέπει πέρα από τη διαφορετικότητα στο χρώμα του δέρματος, αποδεικνύοντας τις βαθύτερες ομοιότητες μεταξύ των ανθρώπων και τον παράλογο χαρακτήρα των διακρίσεων. Το πρότζεκτ έχει ταξιδέψει σε περισσότερες από σαράντα χώρες, σε μια προσπάθεια να καταρριφθούν ρατσιστικά και φυλετικά στερεότυπα και να διαδοθεί ένα καθολικό μήνυμα ισότητας.
Ηχητικός περίπατος μέσα στο πράσινο
Οι καινοτόμες ιδέες της Καναδής συνθέτριας Έλεν Ριντ την οδήγησαν στη δημιουργία του «Soundwalk», μιας ιδιαίτερης ηχητικής εμπειρίας για τους λάτρεις της μουσικής και της φύσης. Το έργο ανήκει στην κατηγορία της δημόσιας τέχνης και ουσιαστικά συνθέτει μελωδίες και ήχους για υπαίθριες τοποθεσίες, όλα επιλεγμένα από τη Ριντ και προγραμματισμένα μέσω μιας εφαρμογής στο κινητό υπό τη λειτουργία GPS. Το «Soundwalk» θα είναι διαθέσιμο ολημερίς στο πανέμορφο και κατάφυτο Πάρκο που πλαισιώνει τις εγκαταστάσεις του ΚΠΙΣΝ, όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να απολαύσουν έναν περίπατο ή μια βόλτα με ποδήλατο, συνοδευόμενοι από τις μουσικές επιλογές της μουσικού, βιώνοντας έτσι μια πράσινη απόδραση από τον κόσμο των λοκντάουν και της κοινωνικής αποξένωσης.
Η μουσική σύμπραξη του καλοκαιριού
Tο ελληνικό σύνολο σύγχρονης μουσικής Ergon Ensemble προσκαλεί την Ιρανοβρετανίδα πειραματική συνθέτρια Shiva Feshareki για μια διαφορετική μουσική συνάντηση στις 28 Αυγούστου. Η άξια εκπρόσωπος του μουσικού πειραματικού είδους turntablism, που παραποιεί ήχους για να δημιουργήσει νέα μουσική, πρωτάκουστα ηχητικά εφέ και μείξεις, συναντά το ευέλικτο σχήμα που απαρτίζεται από ταλαντούχους μουσικούς στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής (7.30 μ.μ.), με στόχο να αναμετρηθούν σε ένα παλμαρέ ειδών, από την ηλεκτρονική, club και συναυλιακή έως την ορχηστρική μουσική και τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Η βραβευμένη συνθέτρια κάνει ένα βήμα προς μια τρισδιάστατη ενορχήστρωση, η οποία θα καταλάβει περιμετρικά την αίθουσα της Λυρικής.
Η τεχνητή νοημοσύνη στο λόγο και την οθόνη
Η τεχνητή νοημοσύνη και η πολύπλοκη σχέση της με την ανθρωπότητα βρίσκονται στο κέντρο της φετινής διοργάνωσης και η σχετική συζήτηση ανοίγει με πολλαπλούς τρόπους. Δε θα μπορούσε να λείψει η συνεισφορά της λογοτεχνίας και του κινηματόγραφου: στις 25 Αυγούστου (8 μ.μ.), η Εναλλακτική σκηνή της Λυρικής θα φιλοξενήσει την ανάγνωση αποσπασμάτων από σημαντικά κείμενα της παγκόσμιας δημιουργίας, σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού διευθυντή του Theater of War Productions, Bryan Doerries. Μεταξύ των ηθοποιών που θα συμμετάσχουν εντοπίζουμε την Κατερίνα Λέχου (φωτό) και τη Rafika Chawishe. Επιπλέον, κάθε μέρα από τις 6.30 μ.μ. μέχρι τα μεσάνυχτα, μια οθόνη θα περιμένει τους επισκέπτες του Φάρου για προβολές που εξερευνούν τις διαφορετικές οπτικές στο φλέγον ζήτημα.
Ώρα να πέσουν οι μάσκες
Οι μάσκες επιστρέφουν στην παραδοσιακή, μη χειρουργική μορφή τους, στο «Masked Reality». Ο δημιουργός του εικαστικού δρώμενου, Χάρσιτ Αγκραβάλ, εμπνεύστηκε από τις ιεροτελεστίες βαφής προσώπων στη Νότια Ινδία και τις συνδυάζει με την τεχνολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης, κατασκευάζοντας ένα πρόγραμμα που μεταμορφώνει το κοινό σε ανδρικές ή γυναικείες μορφές καλλιτεχνών των τελετουργικών Kathakali και Theyyam. Το διαδραστικό αυτό έργο τιμάει τα όχι τόσο γνωστά έθιμα της ινδικής κουλτούρας και ταυτόχρονα προσφέρει στους επισκέπτες τη δυνατότητα να ανακαλύψουν τη σημασία της ρευστότητας των φύλων. Μπορείτε να το επισκεφτείτε καθημερινά στο φουαγιέ της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
Πώς θα ήθελες να αισθανθείς;
Αυτό το ερώτημα μας θέτει η Αμερικανίδα καλλιτέχνιδα Λόρεν Λι Μακάρθι, στο οπτικοακουστικό έργο που εκτίθεται για όλη τη διάρκεια του Nostos στον Πύργο Βιβλίων της Εθνικής Βιβλιοθήκης, καλώντας το κοινό να εξερευνήσει περισσότερο τον κόσμο των συναισθημάτων. Στο «Changing Room», μια οθόνη μάς δίνει τη δυνατότητα να επιλέξουμε ένα επιθυμητό συναίσθημα, το οποίο θα προβάλλεται στο χώρο με την εναλλαγή ήχων, φωτός, εικόνας και κειμένου που θα το αντιπροσωπεύουν. Στόχος είναι να περάσει από τη σκέψη στο επιτόπιο βίωμα τόσο εκείνου που το επέλεξε, όσο και των παρευρισκόμενων, ξυπνώντας ερωτήματα ως προς το κατά πόσο ελέγχουμε τελικά τα συναισθήματά μας, αλλά και το πώς αλλάζουν εξαιτίας της Τεχνητής Νοημοσύνης, και καταλήγοντας σε ζητήματα που αφορούν την εξέλιξη της τεχνολογίας και την εμφάνιση των «έξυπνων σπιτιών» και των σύγχρονων συστημάτων παρακολούθησης.
Ποιος φοβάται την τεχνητή νοημοσύνη;
Το φετινό SNF Nostos Conference, στοχεύοντας πάντα στην εμβάθυνση σε επίκαιρα κοινωνικά θέματα και στην ανάπτυξη απόψεων γύρω από αυτά, θα έχει ως καλεσμένους άτομα από το χώρο της επιστήμης και της τέχνης, Έλληνες και ξένους οραματιστές και ειδικούς, οι οποίοι θα μιλήσουν για τη θεματική του φεστιβάλ «Ανθρωπότητα και Τεχνητή Νοημοσύνη», στις 25 και 26 Αυγούστου. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ένας τομέας που έχει ενσωματωθεί στην ανθρώπινη καθημερινότητα, αγγίζοντας πολλές από τις πτυχές της ζωής μας. Στόχος των συζητήσεων είναι η ανάπτυξη ιδεών για το πώς αυτή η τεχνολογία θα μπορέσει να διευρύνει και να βελτιώσει τον ανθρώπινο νου αντί να λειτουργήσει βλαπτικά προς αυτόν, καθώς και η διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους θα μπορέσουν να περιοριστούν οι πιθανοί κίνδυνοι από την εξέλιξή της στην οικονομία, την εργασία αλλά και το φυσικό περιβάλλον.
Κρυστάλλινες πιανιστικές συνθέσεις στη Λυρική
«Η μουσική μου είναι ένας τόπος σαν τη Νέα Υόρκη, ας πούμε. Δεν σκέφτομαι για τη μουσική, σκέφτομαι μουσική», έγραφε ο Philip Glass στην αυτοβιογραφία του «Λόγια χωρίς μουσική». Ένα ξεφύλλισμα του πολυεπίπεδου έργου του, του γεμάτου υφές, ρυθμούς και τεχνικές, μας επιφυλάσσει το πρόγραμμα του φεστιβάλ. Στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής, την Κυριακή 29 του μήνα στις 7.30 μ.μ., ο σπουδαίος πιανίστας και διευθυντής ορχήστρας Νίκος Λαάρης θα ερμηνεύσει επί σκηνής το πρώτο από τα δύο τεύχη σπουδών για πιάνο του επιδραστικού Αμερικανού συνθέτη. Στην παράσταση «Θραύσματα, Philip Glass: Σπουδές για Πιάνο, Τεύχος Ι - Μια οπτικoακουστική ερμηνεία», η ευρύτητα του έργου του Glass, από το μινιμαλισμό στον κλασικισμό και πάντα στο ρομαντισμό, συναντά την αψεγάδιαστη πιανιστική δεινότητα του Λαάρη, ενώ επενδύεται από την προβολή ψηφιακού animation σε πραγματικό χρόνο. Το οπτικό υλικό που σχεδιάζει και εκτελεί ο Γιώργος Χερουβείμ έχει παραχθεί ειδικά για την παράσταση, την καλλιτεχνική διεύθυνση του σκηνικού επιμελείται ο Γιώργος Γεωργίου, ενώ η σκηνοθεσία και η παραγωγή είναι του Δημήτρη Δεληνικόλα.
DJ sets που κάνουν το «Νιάρχος» να τρίζει
Όπως κάθε χρόνο, οι βραδιές μας ξεκινούν και ολοκληρώνονται με εκρηκτικά DJ sets. Στις 25, 27 και 29 Αυγούστου, πίσω από τα decks του Καναλιού (11.30 μ.μ.) βρίσκουμε επιλεγμένους καλλιτέχνες από τον μουσικό θεσμό ηλεκτρονικής μουσικής της Ουγκάντα, Nyege Nyege. Ξεκινάμε με την DJ Decay (φωτό), μια multimedia artist που αποθεώνει την ελευθερία του γυναικείου σώματος και πνεύματος. Συνεχίζουμε με τον DJ Diaki, που βάζει στον κλαμπίστικο ήχο παραδοσιακά αφρικανικά είδη, με έμφαση στο balani, και κλείνουμε με τον Don Zilla, που μας συστήνει τις πολυεπίπεδες γκρούβες του. Στις ενάρξεις, ξεκινάμε με την Sofia Kourtesis (25/8, 8 μ.μ.) που θα τραντάξει τη σκηνή του Καναλιού με house δημιουργίες που αντλούν από τις περουβιανές της ρίζες. Από την άλλη, στις 28/8, στην ίδια ώρα και στον ίδιο χώρο, συναντάμε τους Dan Donovan και George Vjestica του The Casbah Club (φωτό), γνωστούς από τις θητείες τους στους Sisters of Mercy και Nick Cave & The Bad Seeds, αντίστοιχα.
Ένα μυστικό αποκαλύπτεται
Ο Jamie Irrepressible και το art-pop σύνολό του επιπλέουν στη σκηνή του Καναλιού στις 25 Αυγούστου (8 μ.μ.), έχοντας για σωσίβιο τον φρέσκο τους δίσκο «Superheroes». Μέσα από ένα οπτικοακουστικό σόου και με τη συνοδεία οχτώ multi-instrumentalists που χρησιμοποιούν αναλογικά συνθεσάιζερ, ηλεκτρικά τύμπανα, κρουστά, έγχορδα και χάλκινα όργανα, αλλά και τη συνεργασία σκηνοθετών και συνεργατών AV, οι Irrepressibles δημιουργούν ένα συναρπαστικό σκηνικό που μας καλεί να πλεύσουμε χωρίς αναστολές στη γερμανική Prog και Kraut-Rock σκηνή. Ανυπομονούμε να δούμε από κοντά τι τους καθιστά «ένα από τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά της Βρετανίας», όπως τους χαρακτήρισε η Independent.
Έχετε ξαναδεί θέατρο με ρομπότ;
Στο πλαίσιο της θεματικής του SNF Nostos «Ανθρωπότητα και Τεχνητή Νοημοσύνη», η βραβευμένη σκηνοθέτις Άνι Ντόρσεν φέρνει στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής το «Hello Hi There» (26/8, 7.30 μ.μ.). Στο έργο της, που ισορροπεί μεταξύ αλγοριθμικού θεάτρου και ζωντανής περφόρμανς, η δημιουργός εμπνέεται από τη διάσημη τηλεοπτική συζήτηση μεταξύ του φιλόσοφου Μισέλ Φουκώ και του γλωσσολόγου/ακτιβιστή Νόαμ Τσόμσκι και ανεβάζει στη σκηνή δύο chatbots ειδικά σχεδιασμένα έτσι ώστε να μιμούνται ανθρώπινες συνομιλίες. Μια κάθε άλλο παρά συνηθισμένη περφόρμανς που εγείρει ερωτήματα σχετικά με την υποκατάσταση του ανθρώπου από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Ay, la Bomba (Estreo)
Οι παραδοσιακοί ρυθμοί της Κολομβίας και της Καραϊβικής μπολιάζονται με ηλεκτρονικά στοιχεία και αποκτούν ψυχεδελική διάσταση στα δεκαπέντε χρόνια πορείας που μετρούν οι Simón Mejía και οι Li Saumet, υπό τη μαρκίζα των Bomba Estéreo. Εν αναμονή του νέου τους άλμπουμ «Deja», του πρώτου που θα κυκλοφορήσουν μετά από μία τετραετία και που εμπνέεται από τη φύση και τις εκφάνσεις της, φτάνουν στο Ξέφωτο την Τετάρτη 25 του μήνα (9.30 μ.μ.), για να μας παρασύρουν στις ζωντανές δονήσεις της κούμπια και να δώσουν τροπική διάσταση στο καταπράσινο πάρκο της Καλλιθέας.
Όλα για τα παιδιά!
Το πρόγραμμα γεμίζει με εκπαιδευτικές και αθλητικές δραστηριότητες για όλη την οικογένεια, από τη φύση και τη ρομποτική μέχρι παιχνίδια και εντυπωσιακό τσιρκολάνικο θέαμα. Πιο συγκεκριμένα, το Circus Abyssinia, το πρώτο τσίρκο που αποτελείται αποκλειστικά από Αιθίοπες καλλιτέχνες, ταξιδεύει στην Αθήνα με τα έργα «Ethiopian dreams» (26-27/8, 7 μ.μ.) και «Tulu» (28-29/8, 7 μ.μ.) για να μοιραστεί τον πλούσιο πολιτισμό της Αιθιοπίας μέσα από τολμηρά ακροβατικά και αξιοθαύμαστες συστροφές που υπογραμμίζουν την πανανθρώπινη δύναμη της θέλησης.
Η εγχώρια σκηνή κατεβαίνει στην Καλλιθέα
Η ντόπια μουσική σκηνή έχει πάντα την τιμητική της στη θερινή γιορτή, με όλα τα είδη να εκπροσωπούνται επάξια από καταξιωμένους ή φρέσκους καλλιτέχνες. Οι ΜΕΛΙSSES επιστρέφουν για μια απολαυστική συναυλία στις 26 Αυγούστου (9.30 μ.μ.), έτοιμοι να φέρουν ξανά τη διάθεσή τους για πάρτι στο Ξέφωτο, ενώ φυσικά δε θα λείπουν όλα τα κομμάτια τους που αποθεώνουν το καλοκαίρι. Η επόμενη μέρα ξεκινά με ένα αφιέρωμα στις γυναίκες δημιουργούς της τζαζ μουσικής, σε ένα πολυπρόσωπο μουσικό ταξίδι μέσα από τη φωνή της Αλέξιας (8 μ.μ., Κανάλι). Μετά από την πολύχρονη απουσία της από τα πράγματα, η σημαντική ερμηνεύτρια θα μας παρασύρει τόσο στους ήχους όσο και στις κοινωνικοπολιτικές πλευρές των τραγουδιών που έγραψαν ιστορία από τη Νέα Ορλεάνη έως τον Αμερικανικό Νότο. Το ίδιο βράδυ, ο Good Job Nicky θα ανέβει για πρώτη φορά στη σκηνή του Nostos (9.30 μ.μ., Ξέφωτο). Ο μουσικός που έγινε θέμα συζήτησης ήδη από το πρώτο single του, το αγγλόφωνο «January 8th», επιχειρεί να αποδείξει πως τα κομμάτια που δημιουργεί μόνος του, σχεδόν στο σύνολό τους, απολαμβάνονται ακόμα καλύτερα live. Το Σάββατο 28 του μήνα (9.30 μ.μ., Ξέφωτο) είναι ώρα για τις σαρωτικές ερμηνείες της Φωτεινής Βελεσιώτου. Με τον Βασίλη Προδρόμου στο πλάι της, θα διατρέξει την πολύχρονη πορεία της, συνταιριάζοντας το λαϊκό και ρεμπέτικο τραγούδι με μια φωνή που δεν παύει να μας σαγηνεύει. Το φεστιβάλ κλείνει με ένα πέρασμα «Από το Εγώ στο Εμείς», με την καθοδήγηση της ταλαντούχας και ασταμάτητης Παυλίνας Βουλγαράκη (29/8, 8 μ.μ. Κανάλι), που θα ολοκληρώσει τις καλοκαιρινές της εμφανίσεις πλημμυρίζοντάς μας με ενέργεια και συναισθήματα.
