Διέξοδο από το βεβαρυμμένο συναίσθημα του «δεύτερου κύματος» προσέφεραν τα βιβλιοπωλεία ανά τη χώρα και την πρωτεύουσα κατά τη διάρκεια των γιορτών, αφού η προσέλευση του κόσμου αποδείχθηκε ιδιαίτερα ένθερμη, έως και πρωτοφανής, για όσες ημέρες έμειναν ανοιχτά τα καταστήματα. Μαζί με τις διαδικτυακές πωλήσεις, ο τζίρος που σημειώθηκε στην εκπνοή της χρονιάς απέβη σωτήριος για αρκετές επιχειρήσεις.
«Ανάσα που βοήθησε πολλούς συναδέλφους βιβλιοπώλες να σταθούν στα πόδια τους για λίγο ακόμη καιρό», χαρακτηρίζει την αύξηση που σημειώθηκε η Αρετή Γεωργιλή, ιδιοκτήτρια του ακτιβιστικού βιβλιοπωλείου Free Thinking Zone. «Ήταν εντυπωσιακή η διαφορά σε σχέση με την πρώτη καραντίνα», συνεχίζει, «ο κόσμος αγκάλιασε περισσότερο τα μικρά βιβλιοπωλεία, τα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς, έβαλε περισσότερο το βιβλίο στην καθημερινότητά του και αυτό που ευχόμαστε τώρα είναι ένα ποσοστό αυτού του κόσμου να παραμείνει στα βιβλιοπωλεία και μετά την άρση της καραντίνας».
Παραδοσιακά, η περίοδος των Χριστουγέννων αποτελεί την πλέον προσοδοφόρα για τα ταμεία των βιβλιοπωλείων, πόσο μάλλον τώρα που ήταν τα μόνα καταστήματα όπου μπορούσες να επισκεφθείς για να χαζέψεις με την ησυχία σου και να αγοράσεις κάτι, χωρίς να παρεμβάλλονται ψηφία και ραντεβού. «Ιδιαίτερα αυξημένη» ήταν και η κίνηση στα βιβλιοπωλεία Ευριπίδης απ’ όταν επέτρεψε η κυβέρνηση την επαναλειτουργία, όπως μεταφέρει η υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων και εκδηλώσεων της αλυσίδας, Αγγελική Καρακωνσταντή.
«Φέτος, λόγω των ειδικών συνθηκών που βιώνουμε, φαίνεται πως εκτιμήθηκε ακόμη περισσότερο η αξία του βιβλίου ως δώρου γενικότερα, αλλά περισσότερο στα παιδιά που επιλέχθηκε αντί παιχνιδιού», αναφέρει. Όσον αφορά τις επιλογές των καταναλωτών παρατηρήθηκε πως «σε σχέση με το προηγούμενο lockdown, δεν υπήρξε ιδιαίτερη ζήτηση για βιβλία σχετικά με την πανδημία και τον εγκλεισμό, ωστόσο ιδιαίτερο ήταν το ενδιαφέρον για βιβλία αυτοβοήθειας και εκλαϊκευμένης επιστήμης, ενώ η λογοτεχνία και τα παιδικά παρέμειναν πρώτα στην προτίμηση των αναγνωστών, όπως κάθε χρονιά».
Αντίστοιχη εικόνα μεταφέρουν τα βιβλιοπωλεία Ιανός. «Η συγκεκριμένη περίοδος είναι αφιερωμένη στα παιδιά συνεπώς τα best seller ήταν κυρίως χριστουγεννιάτικα παραμύθια, αλλά την έκπληξη έκαναν βιβλία αυτοβελτίωσης καθώς κι όσα αναφέρονταν σε πανδημίες», αναφέρει η εμπορική διευθύντρια, Μαρία Λιαποπούλου. Το ηλεκτρονικό κατάστημα της αλυσίδας κατέγραψε πάνω από χίλιες παραγγελίες την ημέρα (200% αύξηση σε σύγκριση με τα περσινά στοιχεία), ενώ τα φυσικά καταστήματα παρέμεναν σταθερά γεμάτα, σύμφωνα με το προβλεπόμενο όριο επισκεπτών ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα.
«Τώρα που η προσοχή του κόσμου είναι στραμμένη επάνω μας, χρειάζεται να ενωθούμε και να εκσυγχρονιστούμε, να κάνουμε το βιβλίο περισσότερο “σέξι”, όπως συνηθίζω να λέω», σχολιάζει η Αρετή Γεωργιλή, ιδιοκτήτρια του ακτιβιστικού βιβλιοπωλείου Free Thinking Zone
Μερικοί τίτλοι που ξεχώρισαν στα ταμεία των βιβλιοπωλείων ήταν το μυθιστόρημα του Γιάννη Ξανθούλη «Ζωή μέχρι το χθες» (εκδ. Διόπτρα), το βιβλίο της Αγγελικής Νικολούλη «Θα γίνω η σκιά σου» καθώς και το «Θα μ’ αγαπάς όταν δε θα σε θυμάμαι;» της Ρένας Κουβελιώτη από τα βιβλιοπωλεία Ιανός, «Το πικρό ποτήρι: ο Καποδίστριας, η Ρωξάνδρα και η Ελλάδα» της Λένας Διβάνη και το νέο βιβλίο της σειράς «Ημερολόγιο ενός Σπασίκλα» ως πρώτα σε πωλήσεις για τα βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, ενώ το Free Thinking Zone παρατήρησε αισιόδοξη ανοιχτότητα στις επιλογές των αναγνωστών.
«Με μεγάλη μας χαρά είδαμε απρόσμενους τίτλους να σπάνε τα ταμεία, όπως το “Γυναίκα, Κορίτσι, Άλλο” της Μπερναρντίν Εβαρίστο και ο “Μεσάζοντας” του Λ.Π. Χάρτλει στη λογοτεχνία ή ο “Φεμινισμός” της Ντέμπορα Κάμερον και το νέο μας βιβλίο για την ιστορία των λαθροχειριών με αφορμή την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, “Σε ποιον ανήκει η ιστορία;” από τον νομικό Τζέφρι Ρόμπερτσον, όσον αφορά τo δοκίμιo», λέει η Αρετή Γεωργιλή.
Ωστόσο, αρκεί μία μόνον ανάσα για να ισοφαρίσει τη χασούρα της πολύμηνης αναστολής; «Γενικά ο κόσμος του βιβλίου έχει υποστεί μεγάλο πλήγμα», εξηγεί η Αγγελική Καρακωνσταντή από τα βιβλιοπωλεία Ευριπίδης, «ακόμη και τα βιβλιοπωλεία που διαθέτουν ηλεκτρονικό κατάστημα υπέστησαν μεγάλη ζημιά, καθώς ήταν αδύνατο να καλύψουν την πολλή αυξημένη ζήτηση σε συνδυασμό με τη δυσλειτουργία των μεταφορικών εταιρειών – παράλληλα, πολλοί εκδοτικοί οίκοι ακύρωσαν την έκδοση νέων τίτλων, ενώ οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και οι παρουσιάσεις έχουν παγώσει».
«Ήταν μια τεχνητή παράταση χρόνου η αύξηση των Χριστουγέννων αλλά πολλά βιβλιοπωλεία βρίσκονται σε οριακή κατάσταση και δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν την επόμενη μέρα», σχολιάζει η Αρετή Γεωργιλή από το FTZ. «Δυστυχώς ο Έλληνας ακόμη δεν διαβάζει· διαβάζει ίσως λίγο περισσότερο τώρα, αλλά γενικά ο μέσος όρος ανάγνωσης είναι πολύ χαμηλότερος από τον αντίστοιχο πανευρωπαϊκό ή τον βαλκανικό. Σε αυτό φέρουμε ευθύνη όλοι οι άνθρωποι του βιβλίου, όχι μόνο η Πολιτεία και τα μεγάλα ψάρια της αγοράς».
«Γι’ αυτό, τώρα που η προσοχή του κόσμου είναι στραμμένη επάνω μας, χρειάζεται να ενωθούμε και να εκσυγχρονιστούμε, να κάνουμε το βιβλίο περισσότερο “σέξι”, όπως συνηθίζω να λέω», συνεχίζει η Αρετή. «Χρειάζεται να βάλουμε περισσότερο κόσμο στα μαγαζιά μας και να περνούν περισσότερο χρόνο εκεί, κάνοντας πράγματα που θα έκαναν στην καθημερινότητά τους. Να αρχίσουμε να μιλάμε στη γλώσσα των millennials και της επόμενης γενιάς, της generation Z, ώστε να χτίσουμε νέο κοινό που να έχει πολλούς λόγους, εκείνους που εκείνο θα επιλέγει, να έρθει στα καταστήματά μας. Όσο επιλέγουμε να προσφέρουμε μία πρόταση που αφορά το χθες και όχι το αύριο, οι προβλέψεις για το μέλλον δεν μπορεί να είναι καλές».
