Μιλήσαμε με τους δύο εικαστικούς, αλλά και με τους φιλοξενούμενους καλλιτέχνες, για το νέο εγχείρημα, τον καλλιτεχνικό πειραματισμό στο σημερινό κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο από την Αθήνα ως το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη και τη γενναιοδωρία ως ριζοσπαστική πράξη.
«Το Daedalus Street βασίζεται στη γενναιοδωρία και την εμπιστοσύνη» θα μου επαναλάβουν πολλές φορές ο Αθανάσιος Αργιανάς και η Rowena Hughes καθώς με υποδέχονται στο στούντιό τους στην οδό Δαιδαλίδων 3 σε μια πάροδο της οδού Θεσσαλονίκης στα Πετράλωνα, το οποίο ετοιμάζεται να ανοίξει στο κοινό στις 16 Ιουνίου με μια ιδιαίτερη έκθεση - ιεροτελεστία του Βρετανού καλλιτέχνη Mark Aerial Waller. Μοιράζοντας τις δραστηριότητές τους ανάμεσα στο Λονδίνο και την Αθήνα, οι δύο αναγνωρισμένοι εικαστικοί, κάνουν ένα νέο βήμα θέλοντας να δουλέψουν με καλλιτέχνες αλλά και γενικότερα δημιουργούς που εκτιμούν σε συνθήκες ελευθερίας και δημιουργικού διαλόγου. Συνθήκες οι οποίες, αν και στην Αθήνα φαίνεται να ανθίζουν μες στο τρέχον πλαίσιο, στις παραδοσιακές μητροπόλεις της τέχνης γίνονται όλο και σπανιότερες, όπως μας επιβεβαιώνουν και οι φιλοξενούμενοι καλλιτέχνες από το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη.
«Δεν είμαστε curators ούτε θέλουμε να επιμεληθούμε εκθέσεις. Νιώθουμε περισσότερο οικοδεσπότες, σαν κάποιους που διευκολύνουν τους φιλοξενούμενους καλλιτέχνες να δουλέψουν ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς. Έχοντας δουλέψει σε αντίστοιχα περιβάλλοντα, εκτός γκαλερί, στο Λονδίνο εκτιμάμε την ελευθερία που σου παρέχουν. Πλέον σε πόλεις σαν το Λονδίνο είναι δύσκολο να υπάρξουν αντίστοιχοι χώροι, ενώ η Αθήνα είναι ένα ιδανικό μέρος. Υπάρχει μια γενναιοδωρία και μια ευελιξία στον τρόπο που γίνονται τα πράγματα συνυφασμένη με την τοπική ηθική σε αντίθεση με κουλτούρες όπου κάθε διάδραση πρέπει να έχει οπωσδήποτε ένα κερδοφόρο αποτέλεσμα.»
Με ποιόν τρόπο όμως χρηματοδοτείται το εγχείρημα; Ο Αθανάσιος και η Rowena ζήτησαν την υποστήριξη ιδιωτών καταλήγοντας ότι αυτό το μοντέλο τους προσφέρει περισσότερη ελευθερία, και ήδη ορισμένοι διεθνείς και Έλληνες συλλέκτες στηρίζουν το project. Παράλληλα, τo Daedalus Street θα λειτουργεί και ως hub σε διασύνδεση με ιδρύματα του εξωτερικού για συγκεκριμένα projects.
Luis Camnitzer | ένας πρωτοπόρος της εννοιολογικής τέχνης
Η αρχή θα γίνει αυτήν την Παρασκευή 1η Ιουνίου με ένα off-site project του διεθνούς φήμης βετεράνου conceptual artist, συγγραφέα και επιδραστικού πρώην εκπαιδευτικού Luis Camnitzer, το οποίο φιλοξενείται στον άδειο ισόγειο χώρο ενός πρώην καταστήματος στη συμβολή των οδών Κυδαντιδών και Καλλισθένους στα Άνω Πετράλωνα και είναι ορατό από τη βιτρίνα, καλύτερα τα βράδια.
O 81χρονος Ουρουγουανός καλλιτέχνης που ζει στην Νέα Υόρκη από το 1964 θεωρείται από τους πρωτοπόρους της εννοιολογικής τέχνης, διερευνώντας θέματα όπως η καταστολή που εφαρμόζουν τα συστήματα εξουσίας και τα παιδαγωγικά πρότυπα. Η γλώσσα και το κείμενο έχουν κεντρικό ρόλο στη δουλειά του, κάτι το οποίο συμβαίνει και στο έργο που θα δούμε στην Αθήνα.
Το έργο του Camnitzer, ο οποίος εκθέτει για πρώτη φορά στην Αθήνα λίγο πριν την μεγάλη αναδρομική του έκθεση στο μουσείο Reina Sofia στη Μαδρίτη, είναι ένα αναμορφικό κείμενο ζωγραφισμένο στο πάτωμα έτσι ώστε να φαίνεται απέξω σαν να στέκεται μες στο χώρο. Ένα είδος οφθαλμαπάτης ορατό μόνο από ένα συγκεκριμένο σημείο.
Όπως μας είπε ο ίδιος ο καλλιτέχνης η ιδέα για τη συγκεκριμένη τεχνική που χρησιμοποιείται για τη διαφήμιση στα γήπεδα ήταν του, επίσης καλλιτέχνη, γιου του. Η αρχική ιδέα ήταν να τυπωθεί το κείμενο σε βινύλιο, επειδή όμως στην Ελλάδα δεν υπάρχει εταιρεία που να αναλαμβάνει αντίστοιχα project, αφού έκαναν μια προβολή του κειμένου και το σχεδίασαν στο χώρο, η Rowena ζωγράφισε το αναμορφικό κείμενο στο χέρι δουλεύοντάς το σιγά σιγά επί δύο εβδομάδες για να πετύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
«Η Νέα Υόρκη είναι πολύ δύσκολη. Πολλές μεσαίου μεγέθους γκαλερί κλείνουν, οι δουλειές για τους καλλιτέχνες είναι λίγες, το να εργαστείς στην εκπαίδευση είναι αδύνατο. Οι ολιγάρχες τα πάνε πολύ καλά και είναι αυτοί που αγοράζουν έργα, αλλά η τέχνη δεν μοιάζει να είναι πραγματικό συστατικό της ευρύτερης κουλτούρας παρά μόνο να υπηρετεί την τιμολόγηση της αγοράς.» Luis Camnitzer
Φωτογραφίες του project δεν θα κυκλοφορήσουν μέχρι την ολοκλήρωσή του, θα υπάρχει όμως επί τόπου μια αναμνηστική κάρτα που θα μπορεί να πάρει ο επισκέπτης. Η φράση που θα διαβάζει ο θεατής, την οποία δεν αποκαλύπτουμε για να κρατήσουμε την έκπληξη, έχει πολλαπλές αναφορές, «από το gentrification της γειτονιάς στις μεθόδους που χρησιμοποιούν οι πολιτικοί για να θολώνουν τα νερά, αλλά και τις δημόσιες σχέσεις και την προσωπική προβολή». Μιλώντας για gentrification του ζητήσαμε να μας μιλήσει για το πώς είναι να ζεις στη Νέα Υόρκη σήμερα. «Η Νέα Υόρκη είναι πολύ δύσκολη. Πολλές μεσαίου μεγέθους γκαλερί κλείνουν, οι δουλειές για τους καλλιτέχνες είναι λίγες, το να εργαστείς στην εκπαίδευση είναι αδύνατο γιατί οι τέχνες κόβονται από τα πανεπιστήμια προς όφελος της επιστήμης και της τεχνολογίας. Οι ολιγάρχες τα πάνε πολύ καλά και είναι αυτοί που αγοράζουν έργα, αλλά η τέχνη δεν μοιάζει να είναι πραγματικό συστατικό της ευρύτερης κουλτούρας παρά μόνο να υπηρετεί την τιμολόγηση της αγοράς. Είμαι τυχερός που έχω αποσυρθεί από την εκπαίδευση, και που έχω σύνταξη και λειτουργική γκαλερί.»
Mark Aerial Waller | επεκτείνοντας την κινηματογραφική εμπειρία
Ο χώρος του Daedalus Street θα εγκαινιαστεί όμως επίσημα το Σάββατο 16 Ιουνίου με την έκθεση του Mark Aerial Waller, ενός διεθνούς αναγνωρισμένου σύγχρονου καλλιτέχνη που έχει στενούς δεσμούς με την πόλη μας και έχει παρουσιάσει το έργο του στη 2η Μπιενάλε της Αθήνας. Ο Mark Aerial Waller δουλεύει με βίντεο, γλυπτική, ζωγραφική και εγκαταστάσεις, δημιουργώντας συχνά events που που προκαλούν τις συμβατικές μορφές της προβολής μιας ταινίας, ενσωματώνοντας γλυπτά και live performances με στόχο μια εμπειρία θέασης που επηρεάζεται από τις χωρικές και σχεσιακές συνθήκες.
Για το project στο Daedalus Street, θα κάνει μια προβολή της πειραματικής ταινίας Duelle του Jacques Rivette, ένα δράμα φαντασίας του 1976, που συνδυάζει τη μυθολογία και τον χορό.
«Με ενδιαφέρει να επεκτείνω την ταινία μέσω της μνήμης και άλλων ιδεών. Να τραβήξω χρονικά τη διάρκειά της και μετά το πέρας της συμβατικής προβολής. Ο καθένας να μπορεί να κάνει το δικό του μοντάζ.» Mark Aerial Waller
Κατά την προβολή της θα ενσωματωθούν στοιχεία της avant-garde ταινίας μικρού μήκους, του Rabbit's Moon του Kenneth Anger που γυρίστηκε το 1950 αλλά κυκλοφόρησε σε δυο διαφορετικές βερσιόν το 1972 και το 1979, όπου όπως και στο Duelle, το φεγγάρι και ο χαρακτήρας του αρλεκίνου παίζει σημαντικό ρόλο. Επίσης, στην προβολή θα παρεμβληθεί live μουσική από οργανοπαίχτες του δρόμου, στους οποίους ανατέθηκαν συγκεκριμένες τζαζ μελωδίες. Ο ίδιος ο Mark περιγράφει τη μουσική της ταινίας, η οποία έχει στοιχεία rock n’ roll του ‘50, σαν τον ήχο μιας καταιγίδας που έρχεται, ενώ όπως συμβαίνει συχνά στα έργα του η όλη τελετουργία θα περιλαμβάνει και ένα μπαρ που θα σερβίρει ένα απόσταγμα νερατζιού από τα δέντρα της γειτονιάς. Τον πετύχαμε στο σπίτι του στο Λονδίνο και μας έδειξε μερικές από τις ζωόμορφες κεραμικές κούπες που έχει φτιάξει ειδικά για το σερβίρισμα, βγαλμένες από κάρτες ταρό που συνδέονται με το φεγγάρι.
«Με ενδιαφέρει να επεκτείνω την ταινία μέσω της μνήμης και άλλων ιδεών. Να τραβήξω χρονικά τη διάρκειά της και μετά το πέρας της συμβατικής προβολής. Ο καθένας να μπορεί να κάνει το δικό του μοντάζ. Η δουλειά μου έχει ένα στοιχείο πένθους για το σινεμά, αλλά και γιορτής. Έχει να κάνει με το στοιχείο του κρυφού. Όχι τόσο με την ιστορία μιας ταινίας, αλλά με την αίσθηση του να είσαι εκεί και να τη βλέπεις μαζί με τους υπόλοιπους θεατές.»
Στην ερώτηση αν το έργο του συνδέεται με το τοπικό πλαίσιο της Αθήνας ο Mark μας μίλησε για τις επισκέψεις του στο μουσείο του Κεραμικού και τις τελετουργίες των χοηφόρων, για τους πλανόδιους μουσικούς που αλλού θα ήταν δύσκολο να βρεθούν, αλλά και για το γεγονός ότι στην Αθήνα βλέπεις το φεγγάρι πολύ πιο συχνά απ’ ότι στο Λονδίνο. Επιμένοντας στην έννοια της γιορτής τονίζει ότι στο Λονδίνο, σε αντίθεση με την Αθήνα, οι άνθρωποι δεν γιορτάζουν πια, έχουν μανία με την παραγωγικότητα και ορίζονται μόνο μέσω της εργασίας τους.
«Στο σημερινό πολιτιστικό και κοινωνικο-οικονομικό κλίμα, η γενναιοδωρία έχει γίνει ριζοσπαστική πράξη.» επισημαίνει η Rowena μιλώντας για την έλλειψη γενναιοδωρίας στις κουλτούρες που είναι πλήρως εστιασμένες στη μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας.
«Παλιότερα με ενοχλούσε που δεν υπήρχε ακριβής μετάφραση για τη λέξη efficiency στα ελληνικά. Τώρα σκέφτομαι ότι αυτό ίσως έχει και τα θετικά του.» συμπληρώνει ο Αθανάσιος.
Το Daedalus Street θα συνεχίσει να είναι βασικά το στούντιό τους, αλλά θα φιλοξενεί σε τακτά διαστήματα εκθέσεις, συζητήσεις, συναυλίες, προβολές, δείπνα. Ένα από τα επόμενα events θα είναι μια μουσική performance της εικαστικού και μουσικού Aine O’Dwyer.
