Η ώρα έδειχνε λίγο μετά από τις έξι. Πίσω από την πόρτα με τον αριθμό «204» στα άλλοτε γραφεία του περιοδικού «Ρομάντσο» της οδού Αναξαγόρα τα φώτα είχαν ήδη χαμηλώσει, ο προτέζκτορας είχε ανάψει και οι τελευταίοι μαθητές έβρισκαν τις θέσεις τους στα κυκλικά τραπέζια για να ξεκινήσει η παράδοση. «Σήμερα, είμαστε στο δεύτερο μάθημα της γλώσσας javascript και θα μιλήσουμε για τις λούπες» λέει στα αγγλικά ο ένας από τους καθηγητές του τμήματος, «ή αλλιώς τον απλούστερο τρόπο που χρησιμοποιούμε καθημερινά για να περιγράψουμε σε κάποιον το πώς θα φτάσει στον προορισμό του επαναλαμβάνοντας συγκεκριμένα βήματα και εντολές μέχρι το τέλος». Ο Λουάι από τη Συρία, ο Αρθούρος από τη Ρωσία, ο Αμπντούλ από το Αφγανιστάν και ο Χενόκ από την Αιθιοπία είναι μερικοί από τους μαθητευόμενους developers. Ανοίγουν την παρουσίαση στον προσωπικό τους υπολογιστή και ξεκινούν να κρατούν σημειώσεις.
«Με όραμα τη δημιουργία ενός αλληλέγγυου κόσμου, βλέπουμε πως η αγάπη που δείχνουμε στους μαθητές ανακυκλώνεται τελικά από τους ίδιους και επιστρέφει πάλι στην κοινωνία», μας λέει ο Δαμιανός Βαβανός.
Είναι ένα τυπικό απόγευμα Τετάρτης για το Social Hackers Academy –τον πρώτο εκπαιδευτικό οργανισμό στην χώρα για εκμάθηση προγραμματισμού σε κοινωνικά ευπαθείς ομάδες, που ξεκίνησε να λειτουργεί πριν από ένα εξάμηνο και νομικά καλύφθηκε πίσω από την κατηγορία ΜΚΟ ενώ πρακτικά το μοντέλο που λανσάρει ξανοίγεται περισσότερο στην κοινωνική επιχειρηματικότητα. «Προσπαθούμε να χακάρουμε την εκπαίδευση» μου εξηγεί ο Δαμιανός Βαβανός, συνιδρυτής του εγχειρήματος (μαζί με τον Βρετανό Κρις Όουεν και τον Αμερικανό Μάικλ Τόμας), «να βρούμε δηλαδή διαφορετικές λύσεις στην διαδικασία μάθησης με έμφαση στο problem solving», εισάγοντας μάλιστα ένα εναλλακτικό επιχειρηματικό μοντέλο στην Ελλάδα που έχει εφαρμοστεί ήδη επιτυχώς με αντίστοιχες πρακτικές σε χώρες του εξωτερικού, όπως στην Ολλανδία («Hack Your Future») και την Παλαιστίνη («Gaza Sky Geeks»).
Πώς το πετυχαίνουν αυτό; Προσφέρουν ένα εξάμηνο πρόγραμμα με δωρεάν σεμιναριακά μαθήματα προγραμματισμού, υποστηρικτικά σεμινάρια για career και life coaching (στήσιμο προφίλ στο LinkedIn, portfolio κοκ) σε πρόσφυγες που έχουν κάνει αίτηση ή έχουν ήδη άσυλο καθώς και σε Έλληνες που είναι μακροχρόνια άνεργοι (περισσότερο από 12 μήνες). Μετά από ένα boarding process για να διαβεβαιωθεί η αναγκαία συνέπεια των συμμετεχόντων και η επαρκής γνώση αγγλικών, οι εγκεκριμένοι λαμβάνουν από την ομάδα όλα τα απαραίτητα υλικοτεχνικά μέσα (υπολογιστή, εξαρτήματα κοκ) αλλά και εξειδικευμένη στήριξη (ψυχολογική, κάλυψη βασικών αναγκών κοκ), εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο.
«Με όραμα τη δημιουργία ενός αλληλέγγυου κόσμου, βλέπουμε πως η αγάπη που δείχνουμε στους μαθητές ανακυκλώνεται τελικά από τους ίδιους και επιστρέφει πάλι στην κοινωνία» συμπληρώνει στη συνέχεια ο Δαμιανός Βαβανός, φέρνοντας σαν παράδειγμα τον Σύριο Αχμέντ που στο τέλος ενός web application session πρότεινε να φτιάξει μια εφαρμογή με interactive χάρτη, που θα περιελάμβανε τα σημαντικότερα σημεία της Αθήνας για την κάλυψη προσφυγικών αναγκών (στέγαση, φαγητό, κέντρα φιλοξενίας κοκ).
«Ό,τι προβλήματα κι αν έχεις, είναι δυνατό να πετύχεις τους στόχους σου. Δεν υπάρχει λόγος να παρατάς τα όνειρα σου» είναι η συμβουλή του Αρθούρου από τη Ρωσία.
«Το μάθημα βασίζεται πρωτίστως στην προσωπική δουλειά των μαθητών» μου εξηγούν με τη σειρά τους ο Κοσμάς Πουιάνου και ο Κώστας Μηναϊδης –δύο από τους καθηγητές/senior developers της ομάδας. Πέρα από την εβδομαδιαία τετράωρη συνάντηση δηλαδή και τις βοηθητικές ατομικές συνεδρίες, καθηγητές, CEO και μαθητές επικοινωνούν διαρκώς μέσω Slack (εφαρμογή για εσωτερική διασύνδεση εταιριών και ομάδων), αναθέτοντας projects και παρεμβαίνοντας για συμβουλές και επίλυση προβλημάτων. «Το ζήτημα με αυτό είναι πως έχεις να αντιμετωπίσεις ζητήματα πειθαρχίας. Βλέπουμε πως μαθητές από χώρες με αυστηρό σύστημα εκπαίδευσης δυσκολεύονται να ακολουθήσουν την εκπαιδευτική διαδικασία και να αυτορυθμιστούν ενώ άτομα που έχουν μια προηγούμενη εμπειρία σε ελευθεριακά μοντέλα εκπαίδευσης είναι πολύ πιο self motivated» συνεχίζουν.
«Μερικοί από τους μαθητές μας δεν έχουν τελειώσει καν το σχολείο, σκέψου» μου λέει στο τέλος ο Δαμιανός Βαβανός «ενώ παράλληλα λόγω της ευαίσθητης θέσης που βρίσκονται καθημερινά, μία τυχαία αλλαγή μπορεί να αλλάξει τις προτεραιότητές τους» –κάτι που αναμφίβολα είναι αρκετό για να οδηγήσει σε υψηλό dropout rate. Παρά τις έμφυτες δυσκολίες, όμως, το εγχείρημά τους έχει φτάσει επιτυχώς τα τρία τμήματα μέσα σε λίγους μόλις μήνες (η Class Gama ανακοινώθηκε για αρχές Μαρτίου) με μοναδική χρηματοδότηση από venture funds και crowdfunding καμπάνιες ενώ έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία για την επέκτασή του S.H.A. στο Ηράκλειο Κρήτης, γεγονότα που δικαιολογούν την αισιοδοξία των ιδρυτών πως τελικά «με μικρά καθημερινά βήματα γίνεται να αλλάξει η νοοτροπία αμέτρητων χρόνων».
Κάτι που αποπνέει τόσο πολύ αισιοδοξία όσο και η διαπίστωση του Αρθούρου, ενός μετανάστη από το μακρινό Καζάν που λόγω οικογενειακών προβλημάτων και οικονομικών εμποδίων βρέθηκε να μοιράζει τη παιδική του ζωή μεταξύ Ελλάδας-Ρωσίας αλλά κατάφερε να εξοπλιστεί με μία αξιοζήλευτη επιμονή για τους επαγγελματικούς του στόχους: «ό,τι προβλήματα κι αν έχεις, είναι δυνατό τα πετύχεις τους στόχους σου. Δεν υπάρχει λόγος να παρατάς τα όνειρα σου».