Η Αθήνα μετρά ήδη αντίστροφα για τα εγκαίνια της documenta 14. Οι προετοιμασίες για τη μεγάλη διεθνή έκθεση σύγχρονης τέχνης, που ξεκίνησαν από τα τέλη του 2013, βρίσκονται στην τελική τους ευθεία. Στην επίσημη συνέντευξη τύπου καθώς και στις εκδηλώσεις που θα σηματοδοτήσουν τα εγκαίνια της έκθεσης, από τις 6 έως τις 8 Απριλίου, αναμένονται περισσότεροι από 5.000 ξένοι δημοσιογράφοι, καλλιτέχνες, κριτικοί και επίσημες αντιπροσωπείες.
Μία πολύ σημαντική συνεργασία ανακοινώθηκε επισήμως σήμερα στο Κάσελ: η συνεργασία της documenta 14 με το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Στην Αθήνα, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ανοίγει τις πόρτες του και φιλοξενεί σημαντικό μέρος της documenta 14 και αντιστοίχως στο Κάσελ, θα φιλοξενηθεί σημαντικό τμήμα από τη συλλογή του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Παράλληλα, πέρα από το ΕΜΣΤ ανακοινώθηκαν κάποιοι από τους υπόλοιπους χώρους που θα φιλοξενήσουν τη documenta 14 στην Αθήνα, όπως παραρτήματα του Μουσείου Μπενάκη, πολλοί αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, αρχεία, η Σχολή Καλών Τεχνών, ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και χώροι που αντιπροσωπεύουν την εμπειρία της κουλτούρας του δρόμου.
Η documenta 14, για πρώτη φορά στην 60ετή ιστορία της, εκτός από τη γενέτειρά της, τη γερμανική πόλη του Κάσελ, θα συν-φιλοξενηθεί σε δεύτερη πόλη, την Αθήνα. Μια συμφωνία που φέρει την υπογραφή των δημάρχων των δύο πόλεων, της Αθήνας Γιώργου Καμίνη και του Κάσελ Bertram Hilgen. Στην Αθήνα η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 16 Ιουλίου, ενώ στο Κάσελ από τις 10 Ιουνίου έως τις 17 Σεπτεμβρίου.
Κατά τη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε στο Μουσείο Fridericianum του Κάσελ, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Ελλάδας (ΕΜΣΤ) και η documenta 14 παρουσίασαν τις πτυχές της συνεργασίας τους στις πόλεις όπου εδρεύουν τα δύο ιδρύματα. Η Κατερίνα Κοσκινά (Διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης) και ο Adam Szymczyk (Καλλιτεχνικός Διευθυντής της documenta 14) ανακοίνωσαν ότι η documenta 14 θα φιλοξενηθεί στο ΕΜΣΤ το οποίο και θα αποτελέσει τον μεγαλύτερο εκθεσιακό χώρο της διοργάνωσης. Με τη σειρά της, η documenta 14 θα φιλοξενήσει τμήμα της μουσειολογικής μελέτης της μόνιμης συλλογής του ΕΜΣΤ με έργα από την ελληνική και διεθνή σύγχρονη τέχνη στο Fridericianum του Κάσελ, πριν από τα επίσημα εγκαίνιά του στην Αθήνα, αργότερα μέσα στη χρονιά.
Στον πυρήνα αυτής της συνεργασίας βρίσκεται ένας κοινός προβληματισμός: Πώς μπορούν η τέχνη και οι θεσμοί της να επιτελέσουν το δημόσιο και κοινωφελές έργο τους; Η δυνατότητα διοργάνωσης από την documenta μιας έκθεσης που βρίσκεται στην αιχμή της σύγχρονης τέχνης και θεωρίας, συντηρείται από τις σταθερές συνεισφορές δημόσιων χορηγών όπως ο Δήμος του Κάσελ, το κρατίδιο της Έσσης και το Ομοσπονδιακό Ίδρυμα Πολιτισμού της Γερμανίας. Η ιστορία της έκθεσης όμως απεικονίζει την ιδεολογική εξέλιξη ενός Δυτικογερμανικού θεσμού ο οποίος μετά το 1989 μεταμορφώθηκε προκειμένου να συμπεριλάβει την παγκόσμια τέχνη, έως την παρούσα στιγμή κατά την οποία θα πρέπει να υπολογιστεί προσεκτικά η σχέση της έκθεσης με την διεθνή αγορά της τέχνης, ο οικονομικός αντίκτυπός της στην πόλη του Κάσελ και η προσβασιμότητά της στο ευρύ κοινό έναντι της αναγκαιότητας να υποστηριχθεί περαιτέρω ο προϋπολογισμός της έκθεσης μέσω των εσόδων από τα εισιτήρια.
Η documenta καλείται να απαντήσει στο κρίσιμο ερώτημα σχετικά με το τι σημαίνει δημόσιο προϊόν στις μέρες μας, σε όλα τα επίπεδα – καλλιτεχνικό, πολιτικό και οικονομικό. Η πρόταση του Adam Szymczyk να διοργανωθεί από κοινού η documenta 14 στην Αθήνα και στο Κάσελ, επανεξετάζει τη θέση αυτού του θεσμού αντιστρέφοντας τον συνηθισμένο μέχρι τώρα ρόλο του οικοδεσπότη, με τη διοργάνωση μιας έκθεσης στο πλαίσιο της οποίας θα αποτελεί τον φιλοξενούμενο με την προοπτική ενός αμοιβαίου «μαθήματος από την Αθήνα».
Η έκθεση του ΕΜΣΤ στο μουσείο Fridericianum, τον πιο εμβληματικό χώρο του Κάσελ (έδρα του Κοινοβουλίου του βραχύβιου Βασιλείου της Βεστφαλίας μεταξύ 1807-1813, της πρώτης εκδήλωσης κοινοβουλευτικής αντιπροσώπευσης στην ιστορία της Γερμανίας) – λειτουργεί ως κίνητρο δημοσιοποίησης της συλλογής του ΕΜΣΤ και ένταξής της στη δημόσια συζήτηση. Εμπνέεται από την επιθυμία κατοχύρωσης του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα της καλλιτεχνικής παραγωγής.
Η παρουσίαση των έργων της documenta 14 θα απλωθεί σ΄ όλο το μήκος και πλάτος του κτηρίου αποτελώντας ένα υπόδειγμα για τις υπόλοιπες συνεργασίες με δημόσια ιδρύματα της ελληνικής πρωτεύουσας όπως η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών ή το Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας, εκεί όπου τον Σεπτέμβριο του 2016 εγκαινιάστηκε η Βουλή των Σωμάτων –το Πρόγραμμα Δημόσιων Δράσεων της documenta 14– καθώς και εγκαταστάσεις του Μουσείου Μπενάκη, πολλοί αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, αρχεία, ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αλλά και χώροι που αντιπροσωπεύουν την εμπειρία της κουλτούρας του δρόμου.
