Ένα πολυσυλλεκτικό καλλιτεχνικό project που μιλά (σε πολλές γλώσσες) για την εικαστική Αθήνα του σήμερα γεννιέται στην οδό Ασκληπιού. Οι δημιουργοί του μας το συστήνουν με αφορμή την πρώτη του δράση, ένα εργαστήρι κεραμικής για μικρούς και μεγάλους το Σαββατοκύριακο 21-22/1 που θα καταλήξει σε ένα εικαστικό έργο.
Πώς προέκυψε η ιδέα για το A-DASH και πώς φτάσαμε στην υλοποίησή του;
Οι Eva Isleifsdottir και Noemi Niederhauser είχαν προσκληθεί για ένα residency τέχνης (Snehta) στην Κυψέλη, στις αρχές του 2015. Όσο ήταν εκεί, έκαναν πολλές βόλτες γύρω από τη γειτονιά και την πόλη για να την ανακαλύψουν και να κατανοήσουν την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα της. Γρήγορα συνειδητοποίησαν ότι, λόγω της οικονομικής κρίσης, πολλά κτίρια και σπίτια έμειναν κενά. Σιγά-σιγά γνώρισαν τοπικούς καλλιτέχνες που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα, μεταξύ των οποίων η Catriona Gallagher (που επίσης είχε συνεργαστεί με το Snehta ) και σταδιακά ανέπτυξαν την ιδέα της συνεργασίας τους.
Το «Α-DASH» προέκυψε κυρίως μέσα από τον συνδυασμό ενός τόπου, των αχρησιμοποίητων δυνατοτήτων του, μαζί με τη ζωντάνια της τοπικής αθηναϊκής καλλιτεχνικής σκηνής. Οι καλλιτέχνες με τις διάφορες πρωτοβουλίες τους θα μπορούσαν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο για να δημιουργηθεί ένα δίκτυο υποστήριξης, και ελπίζω να επιτρέπουν ο ένας στον άλλο να παραμείνουν δυνατοί και να αναπτυχθούν σε αυτή την ανασφαλή εποχή.
Σε αναζήτηση ενός χώρου που θα μπορούσε να φιλοξενήσει όλα τα παραπάνω, η Ζωή Χατζηγιαννάκη πρότεινε ένα διατηρητέο νεοκλασικό κτίριο που ήταν κενό για τα τελευταία 6 χρόνια. Προφανώς έπρεπε να ανακαινιστεί σε μεγάλο βαθμό με έναν πολύ σφιχτό προϋπολογισμό, πράγμα το οποίο μας οδήγησε στο crowdfunding. Παραδόξως καταφέραμε να συγκεντρώσουμε το ποσό που ελπίζαμε και το οποίο θα μας επιτρέψει να κάνουμε τις βασικές επισκευές.
Η ανακαίνιση διήρκεσε 3 μήνες και περιελάμβανε όχι μόνο εργασίες για τις υδραυλικές εγκαταστάσεις, την ηλεκτροδότηση και την οροφή, αλλά και πολλά DIY. Το αποτέλεσμα που προέκυψε είναι ένας συνδυασμός της αλληλεπίδρασης και της δημιουργικής συνεργασίας των διαφορετικών χαρακτηριστικών που ο καθένας από εμάς κατέχει, και τις ιδιαιτερότητες του χρόνου και του τόπου που μας έφεραν μαζί.
Με ποιόν τρόπο θα λειτουργεί;
Το project space A-DASH αποσκοπεί στο να δουλέψει με έναν πολύ οργανικό τρόπο συμπεριλαμβάνοντας εργαστήρια, εκθέσεις, προβολές, σεμινάρια κ.λπ. Μερικά από αυτά διαρκούν λίγες ώρες, λίγες μέρες ή ένα μήνα. Μερικά έρχονται τακτικά, ενώ άλλα είναι απλώς one shot και δεν χρησιμοποιούν πάντα τον πραγματικό χώρο, αλλά κάποια άλλη τοποθεσία. Δεχόμαστε επίσης, προτάσεις από άλλες αμάδες για να αναπτύξουν τις ιδέες τους μαζί μας ή να έρθουν και να τις δείξουν στον χώρο μας.
Κύριο μέλημά μας είναι να κρατήσουμε το Α-DASH όσο το δυνατόν πιο διαφορετικό, λειτουργώντας με διαφορετικούς τρόπους δραστηριοποίησης και να περιλαμβάνει ανθρώπους με διαφορετικό υπόβαθρο και δεξιότητες και να μην συνδεθεί με ένα συγκεκριμένο καλλιτεχνικό κοινό. Ως εκ τούτου, αναπτύσσουμε συνεργασίες με τοπικούς τεχνίτες με τους οποίους σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε έργα πειραματιζόμενοι με τις ικανότητές τους, αλλά και με απροσδόκητους τρόπους. Υπάρχει ένα κέντρο προσφύγων ακριβώς πάνω στο δρόμο με το οποίο θα αρχίσουμε να συνεργαζόμαστε.
Σκοπός μας είναι να γίνουμε ένας πειραματικός χώρος όπου ο διάλογος και η επικοινωνία μπορούν να ανθίσουν. Ερευνούμε το τι σημαίνει να εργάζεται κανείς από κοινού και να μοιράζεται τις γνώσεις του με τους άλλους. Με την ελπίδα να χτίσουμε γέφυρες με τη χρήση των συμπληρωματικών αλλά και διαφορετικών δεξιοτήτων που διαθέτει κάθε ένα από τα άτομα που εμπλέκονται στα έργα μας. Όλα αυτά χρησιμοποιούνται ως εργαλεία για την ανταλλαγή των ατομικών δεξιοτήτων μας, προκειμένου να ανοίξουμε έναν χώρο για μια ενιαία και κοινή κατανόηση του εαυτού μας και του περιβάλλοντός μας.
Τι ετοιμάζετε για το άμεσο μέλλον;
Μερικές δραστηριότητες στο άμεσο μέλλον περιλαμβάνουν:
1.Εργαστήριο κεραμικής, όπου οι φίλοι, γείτονες, καλλιτέχνες και παιδιά θα πρέπει να δημιουργήσουν λαβές για κύπελλα που θα γίνουν μέρος μιας εγκατάστασης σε μια έκθεση / εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στο τέλος Φεβρουαρίου. Θα συνδυάζει την τέχνη, το σχεδιασμό και performances σε ένα one-off όπου οι εναλλακτικές αφηγήσεις, τα τελετουργικά και οι επιρροές διαταράσσεται και θολώνουν και όπου τα διαφορετικά στρώματα του χρόνου συγκλίνουν το ένα στο άλλο.
2.Καλούμε έναν καλλιτέχνη ανά μήνα να διαχειριστεί ένα συγκεκριμένο παράθυρο στο Project Space A-DASH. Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα σχέδιο μιας αφίσας που θα λαμβάνει υπόψη και θα παίζει με το σχεδιασμό του μεταλλικού πλέγματος που προστατεύει το παράθυρο. Η αφίσα θα φαίνεται μέσα από το παράθυρο, και θα κοιτάζει προς τα έξω. Θα φωτίζεται από ένα φως LED και θα είναι ορατή από το δρόμο, τη νύχτα, για ένα μήνα.
3. Ένα άλλο έργο που στην πραγματικότητα θα γίνει σε άλλη τοποθεσία και δεν περιλαμβάνει το κτίριο είναι μια ανοικτή πρόσκληση για ταινίες μικρού μήκους μέχρι την 4η Φεβρουαρίου. Δεχόμαστε έργα που διερευνούν τη σχέση μεταξύ χρονικότητας και αρχιτεκτονικής: παίρνοντας το Περίπτερο ως σημείο αφετηρίας. Οι επιλεγμένες ταινίες θα παρουσιαστούν τέσσερις φορές σε όλο το 2017 σε μια μετακινούμενη δομή, in situ σε εγκαταλελειμμένα περίπτερα σε διάφορες περιοχές της Αθήνας.
Θα ήθελα να ρωτήσω εσάς τις καλλιτέχνιδες απ’ το εξωτερικό, πώς πήρατε την απόφαση να έρθετε και να ζήσετε στην Αθήνα;
Noemi Niederhauser: Είμαι από την Ελβετία. Σπούδασα εκεί και αργότερα μετακόμισα στο Λονδίνο για να ολοκληρώσω τις σπουδές μου με ένα Master στις Καλές Τέχνες (Central Saint Martins College of Art and Design). Ως εκ τούτου, έζησα σε πολύ μικρές πόλεις και στην μεγαλούπολη που λέγεται Λονδίνο. Η Αθήνα, μου δίνει την αίσθηση ότι συνδυάζει και τα δύο. Είναι τεράστια, αλλά διατηρεί την αίσθηση του χωριού, πράγμα το οποίο οφείλεται στην αρχιτεκτονική της, αλλά και στον τρόπο που οι άνθρωποι περνούν την ημέρα. Δεν αισθάνομαι ότι χρειάζεται να βιάζομαι για να προλάβω την καθημερινότητα. Μπορώ να ανασάνω και να πάρω τα πράγματα ένα-ένα, το οποίο ήταν αδύνατο για μένα κατά τη διάρκεια του χρόνου μου στο Λονδίνο. Η Αθήνα μου δίνει ένα μυαλό-χώρο για να σκεφτώ που είναι κάτι παραπάνω από σημαντικό για έναν καλλιτέχνη.
Eva Isleifsdottir: Βασικά, ένιωσα ότι είναι ώρα για αλλαγή. Μετά από μια παραμονή δύο μηνών στο Snehta 2015 και αφού γνώρισα τη Noemi, καλλιτέχνιδα και συνάδελφο αποφασίσαμε από κοινού να ανοίξουμε ένα χώρο που θα ήταν επίσης και στούντιο, γιατί και οι δύο ψάχναμε για μια νέα πόλη που θα μπορούσαμε να ζήσουμε και να εργαστούμε. και τότε συναντήσαμε την Catriona και τη Ζωή και τα υπόλοιπα είναι γνωστά.
Catriona Gallagher: Μετά την πρώτη μου επίσκεψη στην Αθήνα για 2 μήνες το 2013 για το Snehta Residency, επέστρεψα στην πόλη τον Μάιο του 2014 για μια έκθεση και αισθάνθηκα πως είμαι στο σπίτι μου και επηρεάστηκα και πάλι από την πόλη. Αποφάσισα να μείνω για να τελειώσω ένα καλλιτεχνικό έργο που ξεκίνησα στο residency που νόμιζα ότι θα μου πάρει έξι μήνες. Δυόμιση χρόνια αργότερα η δουλειά μου εδώ δεν έχει τελειώσει ακόμα. Όσο πιο πολύ ψάχνω τόσο πιο ενδιαφέροντα πράγματα βρίσκω. Ακόμα ισχύει μια σκέψη που μου ήρθε στο μυαλό στη δύσκολη αρχική περίοδο που προσπαθούσα να μείνω εδώ, αλλά δυσκολευόμουν να τα βγάλω πέρα: η Αθήνα είναι σαν μια σκηνή όπου κάθε ζήτημα της εποχής μας, κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό διατυπώνεται φωναχτά, εδώ είναι που βλέπουμε αχτίδες απαντήσεων τόσο στις πιο σκοτεινές όσο και στις ελαφριές μορφές τους.
Τι γνώμη έχετε για την καλλιτεχνική σκηνή της πόλης;
Noemi Niederhauser: Όντας ακόμα πολύ καινούρια στην πόλη, δεν θέλω να προσποιούμαι ότι γνωρίζω πάρα πολλά για αυτήν. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι είναι πολύ δραστήρια και ότι φαίνεται να αναπτύσσεται με έναν πολύ οργανικό τρόπο, με συνεχώς νέες πρωτοβουλίες και δοκιμασμένα πειράματα. Πάντα νιώθω εδώ ότι συμβαίνουν πολύ περισσότερα από ότι μπορεί κάποιος να αντιληφθεί. Αλλά, επίσης, ότι υπάρχουν θύλακες από μικρούς γαλαξίες εδώ και εκεί, κινούνται μόνοι τους, με το δικό τους κοινό και ότι η σύνδεση μεταξύ τους δεν είναι τόσο προφανής και θα μπορούσε να αναπτυχθεί καλύτερα.
Eva Isleifsdottir: Προσπαθώ να μην σχηματίσω μια άποψη για την καλλιτεχνική σκηνή γενικότερα. Δεν ξέρω τι να πω. Κάπως προσπαθώ να μην το σκέφτομαι.
Catriona Gallagher: Η καλλιτεχνική σκηνή με τράβηξε αρχικά λόγω της επαναστατικής, ανεξάρτητης και αυτο-οργανωτικής φύσης της, όπου κανένας κανόνας δεν έχει καθοριστεί και οι νέοι καλλιτέχνες ήταν ελεύθεροι να δημιουργήσουν. Όσο προβληματικό και αν ήταν αυτό, ήταν αυτή η ενέργεια και αποφασιστικότητα για δημιουργία παρά τις αντιξοότητες που δίνει νόημα στο να είναι κανείς καλλιτέχνης. Λίγα χρόνια αργότερα και η ενέργεια συνέχισε να αναπτύσσεται σαν κύμα και παρά τα θεμελιώδη προβλήματα πολλοί από τους καλλιτέχνες που γνώρισα για πρώτη φορά εδώ τώρα αναγνωρίζονται για το έργο τους, παρουσιάζουν σε μεγαλύτερες γκαλερί της πόλης και ακόμη πιο μακριά. Ελπίζω ότι η ταχεία ανάπτυξη της σκηνής θα συνεχίσει να αποδίδει καρπούς για όλους τους νέους καλλιτέχνες, επιμελητές και γκαλερίστες της και ότι με τον καιρό θα αντιμετωπιστούν τα θεμελιώδη προβλήματα.
Τι σας αρέσει στην πόλη;
Noemi Niederhauser: Μου αρέσει η σταθερή συγχώνευση των παλαιών και νέων κτιρίων, που είναι υπό επισκευή ή στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Κρατά το μυαλό μου σε κίνηση, παρατηρώ ότι τα στρώματα δεν διαγράφονται, αλλά μείνουν γυμνά και ευδιάκριτα. Υπάρχει μια ισχυρή αντίληψη του χρόνου που περνά και επιστρέφει κάτι που σε εμπνέει. Δεν θέλω να το εξιδανικεύσω επειδή εξ’ όψεως αυτά τα μισό-εγκαταλελειμμένα μέρη κρύβουν δεινά και τις μαρτυρίες των ανθρώπων που αγωνίζονται. Αλλά σε καλλιτεχνικό επίπεδο και ως ανθρώπινο ον, κρατά συνεχώς το μυαλό μου ξύπνιο με την επίγνωση των συνεχών αλλαγών της ζωής και πώς όλα είναι εφήμερα. Ένα απόσπασμα ενός ποιήματος του TS Eliott (Τετάρτη των τεφρών) μου έρχεται στο μυαλό και με κάποιο τρόπο συνοψίζει το συναίσθημα μου σχετικά με αυτή την πόλη:
Επειδή ξέρω ότι ο χρόνος είναι πάντα χρόνος
Και το μέρος είναι πάντα μόνο μέρος
Και τι είναι πραγματικό είναι πραγματικό μόνο για μία φορά
Και μόνο για ένα μέρος
Eva Isleifsdottir: Μου αρέσουν οι άνθρωποι, το μικροκλίμα και το γεγονός ότι μπορεί κανείς να περπατήσει οπουδήποτε. Και ναι ακριβώς στη γωνία, μπορείτε να βρείτε εξειδικευμένους τεχνίτες και καταπληκτικό φαγητό.
Catriona Gallagher: Η αρχιτεκτονική εξακολουθεί να διεγείρει τις σκέψεις μου εδώ, το πώς ο χρόνος είναι πολύ ορατός στο «πρόσωπο» της πόλης. Μου αρέσει ο ρυθμός της πόλης, τόσο οι πολυσύχναστοι δρόμοι όσο και τα γεμάτα λεωφορεία στο δρόμο για την δουλειά, παράλληλα με τη βραδύτητα των ανθρώπων που εκτιμούν τον χρόνο που περνούν μαζί. Οι συζητήσεις, οι αντιπαραθέσεις, οι ιστορίες και τα γέλια απολαμβάνονται με διάρκεια, φαγητό και ποτό μοιράζονται αργά και με τρυφερότητα.
Εσύ Ζωή πώς βλέπεις την εικαστική σκηνή αυτή τη χρονική στιγμή και τη συνδιαλλαγή με ανθρώπους από το εξωτερικό που έρχονται να ζήσουν εδώ;
Είναι πραγματικά έντονο, πολύ ενδιαφέρον αλλά και πρωτόγνωρο αυτό που βιώνει η εικαστική σκηνή της Αθήνας τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Σε ένα πρώτο επίπεδο πιστεύω οτι είναι πολύ θετικό και για την ώρα δεν είναι απαραίτητη η κριτική γύρω απο το τι απο όλα αυτά έχει νόημα, τι αξίζει, τι θα αφήσει πίσω του κλπ. και άρα θεωρώ,τουλάχιστον απο μέρους μου, οποιαδήποτε εκτίμηση επιπόλαιη. Αυτό που χρειάζεται άμεσα είναι οργάνωση και συνεργασία. Το τοπίο θα ξεκαθαρίσει απο μόνο του κάποια στιγμή. Παρ’ολα αυτά σίγουρα όλος αυτός ο αναβρασμός δημιουργεί αναπόφευκτα και ένα μπερδεμα, ένα χάσιμο, και μία αμφιβολία για την όλη συγκυρία που όμως ελπίζω οτι δεν θα κυριαρχήσει.
Πάντα έβλεπα με θετική ματιά τη συνύπαρξη και τη συνεργασία με ανθρώπους από το εξωτερικό. Τολμώ να πω οτι δεν μπορώ να φανταστώ καλύτερο σενάριο από το να έρχονται ξένοι καλλιτέχνες εδώ, πόσο μάλλον σε εποχές που οι περισσότεροι απο μας δεν έχουν (πια) την ευκαιρία να ζήσουν εκτός ή έστω να ταξιδεύουν. Πιστεύω πως η ανταλλαγή και η συνεργασία μαζί τους προσφέρει σίγουρα μία διαφορετική και πολύπλευρη ματιά στα πράγματα, κάτι που τόσο έχουμε και οι ίδιοι ανάγκη αλλά και ο τόπος. Η Αθήνα είναι μία πόλη τρομερά σύνθετη και πολυεπίπεδη και παρ’ολα αυτα ‘καλλιτεχνικά’ ανεξερεύνητη, μ’ενδιαφέρει πολύ το πως τη βλέπουν οι ξένοι. Επίσης νομίζω οτι η παρουσία τους εδώ βοηθάει πολύ το θέμα της συνεργασίας γενικότερα –κάτι το οποίο υστερούμε– αλλά και πολλά άλλα.
Ομολογώ οτι αδυνατώ να καταλάβω πως μπορεί το ενδιαφέρον των ξένων καλλιτεχνών προς την Ελλάδα να αντιμετωπίζεται με καχυποψία. Για μενα το σπουδαιότερο ζήτημα είναι τι κάνουμε εμείς γι’αυτο και αν και πως θα μείνουν εδώ κάποιοι όταν θα έχει τελειώσει όλο αυτό, όταν φύγει η Ντοκουμέντα. Εύχομαι πραγματικά να αναδυθούν νέες συνθήκες με γερές βάσεις και να βρεθούν τρόποι να συνεχιστει ένας δημιουργικός διάλογος.
Ποιο είναι το βασικό ενδιαφέρον της καθεμιάς σας ως καλλιτέχνη;
Noemi: Χορογραφώντας και δημιουργώντας νοήματα με υβριδικούς τρόπους, τα έργα μου χαρακτηρίζονται από τη μεταγραφή και επανασυναρμολόγηση πολιτιστικών αντικειμένων, προκειμένου να δημιουργηθούν αντιπαραβαλλόμενες αφηγήσεις. Χρησιμοποιώντας πρακτικές της εθνογραφίας, της ιστορίας ή της αρχαιολογίας και αρχειακές μεθόδους με διαφορετικό τρόπο, η προσέγγισή μου οδηγεί στη δημιουργία site-specific εγκαταστάσεων που έχουν ως στόχο να αμφισβητήσουν τις ιστορικές και επιστημονικές αφηγήσεις προτείνοντας νέα συστήματα ανταλλαγής και ερμηνείας. Ως εκ τούτου, διερωτάται πώς η διάθεση και η θέληση να κατανοηθούν πολιτιστικά στοιχεία που δεν ανήκουν στην κοινωνία ή στην εποχή κάποιου οδηγεί αναγκαστικά σε ανακρίβεια, παρανόηση, κερδοσκοπία ή φαντασία. Αντί να βλέπω αυτές τις έννοιες ως πτυχές προς αποφυγή, έχουν τη δυνατότητα να γίνουν εγγενή θέματα των έργων μου.
Eva: Ενδιαφέρομαι για τις κοινωνικές συμβάσεις, τη γλώσσα και τα σύμβολα. Δημιουργώ γλυπτά και performances από ιδέες που προκύπτουν από την καθημερινή ζωή. Αυτή τη στιγμή ενδιαφέρομαι πολύ για το φορέσιμο, το χρήσιμο και το διαδραστικό, για την κίνηση γενικότερα.
Zoe: Στη δουλειά μου με απασχολει ο χώρος όχι ως μία έννοια στατική αλλά μεταβαλλόμενη μέσα απο την σχέση της με το χρόνο, την κοινωνία και τις εκάστοτε αντιλήψεις. Ενδιαφέρομαι για τις δυναμικές σχέσεις που σχηματίζονται μεταξύ του έξω και του μέσα, του ιδιωτικού και του δημόσιου, του μακριά και του κοντά, της φύσης και του πολιτισμού, του παλιού και του νέου. Μέσα απο την μελέτη αυτών των σχέσεων προσπαθώ να κατανοήσω τον χώρο ως ολότητα και ως ρευστό, δηλαδή ως συνεχή ροή παραγωγής συσχετισμών με σκοπό την απομάκρυνση από στατικές κατηγοριοποιήσεις και αποκλεισμούς. Χρησιμοποιώ κυρίως το φωτογραφικό μέσο αλλά μ'ενδιαφέρει να προχωρήσω σε διαδραστικές εγκαταστάσεις.
Catriona: Δουλεύω με βίντεο, εγκαταστάσεις, ζωγραφική και το γράψιμο ως μέρος μιας ερευνητικής προσέγγισης που αμφισβητεί τις θέσεις, στις όποιες βρίσκομαι. Ενδιαφέρομαι όλο και περισσότερο για τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνονται οι κοινωνικές επαναλήψεις σωματικά και οπτικά, και πώς θυμόμαστε τις ιστορίες συλλογικά. Έχω δουλέψει για μερικά χρόνια με συγκεκριμένα φυτά που αναπτύσσονται από την αρχιτεκτονική, συγκεκριμένα με το ζιζάνιο Περδικάκι που φυτρώνει πληθωρικά στην Αθήνα. Η συλλογή, χαρτογράφηση και καταγραφή των μικρών λεπτομερειών που παραβλέπονται είναι ένας τρόπος για μένα για να αναζητήσω μοτίβα, για να αναπτύξω μια κατανόηση για το τι συμβαίνει γύρω μου και τους παράγοντες που το επηρεάζουν.
Α-DASH, Ασκληπιού 74, Κέντρο.
https://www.facebook.com/pg/adashspace/about/?tab=page_info
