Ορισμένα από τα εξαιρετικά βιβλία αυτής της περιόδου τα οποία διεκδικούν επάξια μια θέση στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Μαθήματα Ζωής από τον Φρόυντ
Μπρετ Καρ
Μτφ: Γιώργος Λαμπράκος
Εκδ. Πατάκης
Τιμή: € 7,70
Ένα ναι που μπορεί να σημαίνει το αντίθετό του, η διάκριση μεταξύ της συμπεριφοράς μας και των όσων πραγματικά νοιώθουμε «μέσα μας», η ανακουφιστική λειτουργία του λόγου, η ιδέα του απωθημένου καθώς και πολλοί άλλοι τρόποι αναφοράς στον ψυχισμό έχουν πλέον ριζώσει στον καθημερινό λόγο αλλά οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στον πρώτο «χειρουργό της ψυχής» όπως αποκάλεσαν τον Σίγκμουντ Φρόυντ πριν ο ίδιος χρησιμοποιήσει τον όρο «ψυχανάλυση». Η αλλαγή παραδείγματος προς την ιδέα της θεραπείας μέσω του λόγου καθώς και η δυνατότητα αναφοράς στα ενδότερα της ψυχής, στα «καταπιεσμένα ψυχικά υλικά», χωρίς το φόβο κριτικής ή επίπληξης παραμένουν απολύτως κομβικά σημεία της ανθρώπινης σκέψης και ιατρικής. Ο Μπρετ Καρ, παραθέτοντας αποσπάσματα από κείμενα του Φρόυντ, περιγράφει με κατανοητό και συναρπαστικό τρόπο τους δαίδαλους και τα πολλά πρόσωπα του ψυχισμού.
Η Τζαζ του Δολοφόνου
Ray Celestin
Μτφ: Μαρία Τραϊκόγλου
Εκδ. Διόπτρα
Τιμή: €17,70
Ένα ατμοσφαιρικό μυθιστόρημα με αγωνιώδη πλοκή και με φόντο την τζαζ και τη Νέα Ορλεάνη των αρχών του 20ου. Το πρώτο μυθιστόρημα του γνωστού σεναριογράφου Ray Celestin έχει ήδη αποσπάσει βραβεία αστυνομικής λογοτεχνίας και βρίσκεται στις λίστες των καλύτερων βιβλίων του εξωτερικού. Βασισμένο στην πραγματική ιστορία ενός δολοφόνου «με μεγάλη αδυναμία στη τζαζ», το βιβλίο αρχίζει με μια επιστολή-προειδοποίησή του προς τους κάτοικους της Νέας Ορλεάνης: «ένα πράγμα είναι βέβαιο: ορισμένοι από εσάς, που δεν θα ακούνε τζαζ το βράδυ της Τρίτης, θα νιώσουν πάνω τους βαρύ τον πέλεκυ». Εκτός από τους λάτρεις του σασπένς, το βιβλίο θα κερδίσει και τους φίλους της τζαζ μέσα από τις αναφορές του σε γνωστά μουσικά κομμάτια και προσωπικότητες του χώρου.
Mr. Vertigo
Paul Auster
Μτφ: Ιωάννα Ηλιάδη
Εκδ. Μεταίχμιο
Τιμή: €15,50
Μια μαθητεία η οποία για να καταλήξει στο ακατόρθωτο, ενδεχομένως και ως αποτέλεσμα κάποιου «ασύλληπτου χαμόγελου της τύχης», πρέπει να περάσει μέσα από την ακύρωση της αμφιβολίας, των δισταγμών, της δυσπιστίας του μαθητή αλλά και του μελλοντικού κοινού του. Στην ιστορία του αδέσποτου ορφανού Γουόλτερ και του αινιγματικού Δάσκαλου Γεχούντι, ο Auster παραμένει πιστός στην παράδοση των παραμυθιών, «στους αγνούς ανθρώπους που επινόησαν τα παραμύθια που σήμερα ακόμα διηγούμαστε ο ένας στον άλλον». Πράγματι, ο Δάσκαλος Γεχούντι υπόσχεται το ακατόρθωτο, την τέχνη της ανύψωσης και της κίνησης στο κενό, μια τέχνη που θα φέρει ανείπωτο θαυμασμό και πλούτη: «Στα έξι μέτρα, θα είσαι εκεί πάνω ανάμεσα στους αγγέλους, Γουόλτ, κάτι αξιοθαύμαστο να αντικρίζει κανείς, μια οπτασία φωτός και ομορφιάς, που θα σκορπίζει χαρά στην καρδιά κάθε άντρα, γυναίκας ή παιδιού που θα σηκώνει το πρόσωπο του προς το μέρος σου».
Αγνή
Τζόναθαν Φράνζεν
Μτφ: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Εκδ. Ψυχογιός
Τιμή: € 14,99
Ο ιδιοφυής Τζόναθαν Φράνζεν μας έχει μάθει στις λεπτές αποχρώσεις των σχέσεων τις οποίες παρακολουθούμε με κάθε λεπτομέρεια και σε κάθε εσωτερική ή εξωτερικευμένη τους διακύμανση. Ωστόσο, οι εναλλαγές της πλοκής προκύπτουν «από τα μέσα», καθορίζονται από προθέσεις που φανερώνουν το πραγματικό τους πρόσωπο όταν γίνονται πράξη. Αφετηρία της ιστορίας της Πιπ, η οποία ζει σε ένα απομονωμένο σημείο της αμερικανικής υπαίθρου, είναι ένα φοιτητικό δάνειο 130.000 δολαρίων αλλά και η σχέση με την εκκεντρική μητέρα της, μια υποχόνδρια γυναίκα που διαβάζει την τοπική εφημερίδα «μόνο και μόνο για τη μικρή καθημερινή ηδονή να φρικιά με τον κόσμο». Ο πατέρας της Πιπ, για τον οποίο η μητέρα της αρνείται να μιλήσει, αποτελεί την μοναδική της ελπίδα για αποπληρωμή του δανείου. Μέσα από την αναζήτησή της η Πιπ θα διασταυρωθεί με την ιστορία του Αντρέας Βόλφ, ενός χαρακτήρα που φέρνει αναπόδραστα στον νου την υπόθεση Ασάνζ. Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα που διανοίγεται σε απρόσμενες και σκοτεινές διαδρομές πλοκής, με έντονες αιχμές κοινωνικής σάτιρας που αντανακλώνται στους χαρακτήρες , ειδικά όταν πρόκειται για επιλογές που γίνονται στο όνομα προοδευτικών συνειδήσεων. Σε ένα επίπεδο που υπερβαίνει τις επιμέρους τύχες των χαρακτήρων, ο Φράνζεν καταπιάνεται με τα θέματα της ιδιωτικότητας, της διαδικτυακής πληροφόρησης αλλά και της παράνοιας της εποχής των κοινωνικών δικτύων.
Ασκήσεις Περιέργειας
Κώστας Βρεττάκος
Εκδ. Ποταμός
Τιμή: € 13,00
Στα στιγμιότυπα και τις αφηγήσεις του βίου κοντινών του ανθρώπων, συγγενών και επιστήθιων φίλων, αλλά κυρίως της μητέρας του συγγραφέα, αντανακλάται η ιστορία του τόπου και οι πολιτικές συνθήκες μιας μεγάλης και πολυτάραχης περιόδου. Μέσα σε όλα αυτά, η αρχικά διστακτική αφηγηματική φωνή ενός «αμερόληπτου περαστικού παρατηρητή» περιγράφει με συγκινητικό τρόπο «γεγονότα αληθινά, αλλά ελαφρώς παραλλαγμένα». Οι ανθρώπινες σχέσεις που διακόπτονται για καιρό «ατονούν όπως οι αχρησιμοποίητες λέξεις», γράφει ο Βρεττάκος στο κεφάλαιο για τον Σέργιο, ο οποίος αποκαλεί το όλο εγχείρημα της καταγραφής του κύκλου ανθρώπων και πραγμάτων «ασκήσεις περιέργειας». Κάτι ανάλογο θα μπορούσαμε να πούμε και για αυτό που εύστοχα αποκαλεί ο Βρεττάκος «χόβολη της μνήμης», την οποία σκαλίζουμε για να μην παρασύρει τις χειρονομίες μιας ζωής στην αφάνεια.
Γκαγκάριν
Πέτρος Τατσόπουλος
Εκδ. Οξύ
Τιμή: € 15,80
Από τον Ρώσο κοσμοναύτη Γκαγκάριν, ο οποίος όπως διαβάζουμε είχε ενεργό ρόλο σε μια κρίσιμη στιγμή της ψυχροπολεμικής παράνοιας δίνοντας τέλος σε φόβους περί βομβαρδισμού της Ακρόπολης, στο Gagarin 205 τέσσερις δεκαετίες αργότερα, στο Μάνο Χατζιδάκι και την εκπομπή του για τον Φλωρινιώτη, ο Τατσόπουλος αφηγείται μια ιστορία της μεταπολεμικής Ελλάδας με σημείο εστίασης μια εποχή που ο πολιτισμός ήταν ένα ετερόκλητο συνονθύλευμα τάσεων, ρευμάτων, χώρων και ανθρώπων. Από αυτήν την αφήγηση του «κόσμου από τα χαμηλά» δεν λείπουν ιστορικά στιγμιότυπα που σκιαγραφούν το γενικότερο πνεύμα της διεθνούς πολιτικής σκηνής, για παράδειγμα ο «πόλεμος» μεταξύ της Ελλάδας του Καραμανλή και της ΕΣΣΔ με όπλο αναμνηστικές σειρές γραμματοσήμων, καθώς και η αλλαγή στη φυσιογνωμία των γειτονιών της Αθήνας μέσα στα χρόνια.
Ο Τσάρος της Αγάπης και της Τέκνο
Anthony Marra
Μτφ: Αχιλλέας Κυριακίδης
Εκδ. Ίκαρος
Τιμή: € 15,90
Στις ιστορίες κατοικεί ένα μωσαϊκό χαρακτήρων που συνδέονται από αναπάντεχες βιογραφικές διαδρομές και εκ πρώτης όψεως ασύνδετα αντικείμενα (μια φωτογραφία, μια κασέτα, ένας ζωγραφικός πίνακας). Σε δεύτερο πλάνο, ο πόλεμος της Τσετσενίας, σημείο εστίασης και δραματικής πύκνωσης στο εξίσου αριστουργηματικό προηγούμενο βιβλίο του Μάρα, «Αστερισμός ζωτικών φαινομένων». Η ιστορική διάσταση των σχέσεων Τσετσένων και Ρώσων, τα οδυνηρά ηθικά διλήμματα που γεννά η ιδεολογία, η μετασοβιετική Ρωσία και οι άνθρωποι που πασχίζουν να προσανατολιστούν και να επιβιώσουν σε ένα ξαφνικό και ανοίκειο παρόν, παραμένουν το κύριο καύσιμο της γραφής του Μάρα. Ο Μάρα απεικονίζει ανθρώπους και συνθήκες με περιγραφική οξυδέρκεια, συναισθηματική ακρίβεια και μαύρο χιούμορ. Ένα μεταξύ άλλων πολιτικό βιβλίο στο οποίο, όπως σωστά έχει ειπωθεί, η πολιτική πραγματικότητα μεταβολίζεται σε καθημερινό βίωμα. Το μότο του βιβλίου θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η διαπίστωση του ζωγράφου-λογοκριτή της ιστορίας «Η Λεοπάρδαλη»: «Καθένας παραμένει ήρωας της δικής του ιστορίας, ακόμα και όταν γίνεται ο κακός στην ιστορία ενός άλλου».
Τα Δύο Βήτα
Αθηνά Κακούρη
Εκδ. Καπόν
Τιμή: € 17,50
Το βιβλίο συγκροτεί μια εικόνα των γεγονότων και της σύγκρουσης των προσωπικοτήτων από το 1912 έως το 1915 με σκοπό να εξηγήσει το «δηλητηριώδες χάσμα του οποίου οι αναθυμιάσεις μας πνίγουν ακόμη σήμερα». Η εικόνα αυτή, η οποία βασίζεται σε δημοσιευμένο υλικό και σε πηγές που παρατίθενται στο βιβλίο, «προσκρούει στην πεπατημένη» και στηρίζεται στην άποψη ότι ο δρόμος προς την καταστροφή ξεκινά τον Δεκέμβριο του 1912 στο Λονδίνο. Κύρια αναφορά του βιβλίου η φράση του Βενιζέλου «Εγώ καλώς ή κακώς, είμαι εκείνος ο οποίος επροκάλεσε τον διχασμόν αυτόν», ο οποίος, όπως διαβάζουμε στον Πρόλογο, απέδιδε την τραγικότητα των όσων ακολούθησαν στην «δυναστική» πολιτική της ουδετερότητα και την γερμανοφιλία του Βασιλιά Κωνσταντίνου. Η αφήγηση της Κακούρη ξεκινάει με την Βουλή τον Νοεμβρίου του 1918, μια Βουλή «νεκραναστημένη» και «παγκόσμιας πρωτοτυπίας», με παρόντες τους βενιζελικούς βουλευτές και τους υπόλοιπους στην φυλακή ή στην εξορία. Στην ίδια Βουλή, μετά το πέρας της Συνεδρίας, οι βουλευτές σκύβουν και φιλούν το χέρι του Βενιζέλου «με δάκρυα χαράς» την ίδια στιγμή που στην υπόλοιπη χώρα «χιλιάδες οικογενειών ερρίπτοντο στους δρόμους, μασιζόμενοι υπό πείνας βαθείας κατά το πλείστον, διότι δεν εσκέπτοντο βενιζελικά», σύμφωνα με μια από τις πηγές που αναφέρει η συγγραφέας.
Ιάκωβος
Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου
Εκδ. Αντίποδες
Τιμή: € 12,00
Ένας άντρας ξυπνάει μέσα στο αυτοκίνητό του σε μια άδεντρη και άδεια έκταση, «δίχως να ξέρει πώς είχε βρεθεί εκεί». Στο «σύθαμπο» του νου του προσπαθεί να βρει καταφύγιο από μια καταιγίδα μέσα από δρομάκια και σοκάκια, για να καταλήξει, μετά από μια περιπλάνηση στο όριο μεταξύ ονειρικού και πραγματικού, στο κατώφλι ενός σπιτιού. Η λιτή και ρέουσα αφήγηση αποδίδει έξοχα τις διαβαθμίσεις φωτός και σκιάς, καθώς ο άντρας, εξαντλημένος σωματικά και ψυχικά, αφήνεται στην περιποίηση των ανθρώπων που κατοικούν στο μισοσκότεινο και σιωπηλό σπίτι, ενώ το πρόσφατο παρελθόν εξαϋλώνεται μαζί με την ταυτοτική του μνήμη. Σε ένα χαρακτηριστικό δείγμα αφηγηματικής αποτύπωσης εκφράσεων, κινήσεων και φυσιογνωμιών, ο πατέρας της μυστηριώδους οικογένειας ρωτά τον αινιγματικό άντρα πώς λέγεται: «ο άντρας σήκωσε τους ώμους του σαν δυο φτερούγες που τις δοκίμαζε για πρώτη φορά, φανερά αμήχανος, γιατί δεν θυμόταν τ’όνομά του».
