Η προηγούμενη δεκαετία βρήκε το χώρο της μόδας να βιώνει πολλαπλές αλλαγές. Η ανάδυση και καθιέρωση του ηλεκτρονικού εμπορίου και των νέων διαμορφωτών γνώμης στα social media, η κουλτούρα της επίδειξης του (αληθινού ή μη) πλούτου, το fomo (fear of missing out) και οι νέες δυνατότητες εύκολης και αρκετά οικονομικής υπερκατανάλωσης (online παραγγελίες, πληρωμή με κάρτα, marketing τεχνικές με προσφορές-αστραπή) έβαλε σε προτεραιότητα την ποσότητα έναντι της ποιότητας - και ό,τι γλίτωσαν οι καταναλωτές σε κόστος, άλλοι το πλήρωσαν ενδυόμενοι φθηνά, κακοραμμένα υφάσματα και άλλοι ράβοντάς τα με πενιχρά ημερομίσθια.
Δεδομένου ότι η βιομηχανία της μόδας είναι υπεύθυνη για το 10% των εκπομπών άνθρακα παγκοσμίως, δεν βρέθηκε άδικα στο στόχαστρο του περιβαλλοντικού κινήματος. Η υπερπαραγωγή αγαθών, με ένα μεγάλο μέρος αυτών να καταλήγουν σε καύση ή χωματερές, σε συνδυασμό με τη σπατάλη νερού στις καλλιέργειες βαμβακιού και τις επιβλαβείς συνέπειες της βαφής των υφασμάτων, έφεραν τους κολοσσούς της μόδας απέναντι σε ένα νέο, συνειδητοποιημένο και απαιτητικό κοινό, που στρέφεται σε νέες αγορές προκειμένου να διατηρήσει καθαρή την οικολογική του συνείδηση.
Η ετήσια έρευνα του μεγαλύτερου online thrift shop, thredUP, ισχυρίζεται ότι η μεταπώληση προϊόντων θα υπερδιπλασιαστεί έναντι της fast fashion αγοράς μέχρι το 2030. Οι αγοραστές πλέον αναζητούν ηθική κατανάλωση, χωρίς να χάσουν την κοινωνική και αισθητική διάσταση της μόδας, και το upcycling έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στα δύο.
Η ετήσια έρευνα του μεγαλύτερου online thrift shop, thredUP, ισχυρίζεται ότι η μεταπώληση προϊόντων θα υπερδιπλασιαστεί έναντι της fast fashion αγοράς μέχρι το 2030.
«Η διαφορά του upcycling με την αγορά σε δεύτερο χέρι είναι ότι εντάσσει το κομμάτι της μεταμόρφωσης κάθε κομματιού», εξηγεί η δημιουργός του House of Refashion, Maria Juliana Byck, ευαισθητοποιημένη καλλιτέχνις και σχεδιάστρια. Μετακόμισε από το Σαν Φρανσίσκο, την πατρίδα του second hand, στην Αθήνα, γοητευμένη από τις νέες δυναμικές που διαμορφώνονταν στη χώρα με την αύξηση των προσφυγικών ροών και αποφάσισε να συνδυάσει τη δουλειά της με τον ακτιβισμό.
Κάνοντας τη θητεία της σε free shops της πόλης, μαγαζιά όπου μπορεί να προμηθευτεί δωρεάν ρούχα όποιος βρίσκεται σε ανάγκη ή επιλέγει να απέχει από την αγορά ρούχων στο πλαίσιο της αντικαπιταλιστικής και αντικαταναλωτικής φιλοσοφίας, διαπίστωσε αφενός την ανάγκη να διατηρήσουν οι εκάστοτε «αγοραστές» τη shopping εμπειρία και αφετέρου είδε κάποια κομμάτια να συσσωρεύονται στα αζήτητα.
«Υπήρχε ένα αντικείμενο που κανείς δεν ήθελε, κι αυτό ήταν το κοστούμι. Παρά την υψηλή ποιότητα των υλικών –τα περισσότερα φτιάχνονται από καθαρό μαλλί ή μετάξι– και το καλοδουλεμένο πατρόν, έμενε στα ράφια. Έτσι αποφάσισα να κάνω μια πρώτη πασαρέλα και να το χρησιμοποιήσω με νέους τρόπους». Τα σακάκια γύρισαν μέσα έξω, σουρώθηκαν στα μανίκια και στη μέση και μεταμορφώθηκαν σε μοντέρνα σατέν bomber jackets, ενώ τα πουκάμισα κουμπώθηκαν ανάποδα, τα μανίκια ράφτηκαν σε σχήμα τσέπης και ο γιακάς φινιρίστηκε, ώστε το τελικό σχέδιο να φοριέται σαν midi, βαμβακερή φούστα με κουμπιά.
«Τις ίδιες αρχές ακολούθησα και στο επόμενο project μου με πρώτη ύλη το σεμεδάκι, ένα αντικείμενο από κλωστές υψηλής ποιότητας, σε μοναδικά, χειροποίητα σχέδια, που έμενε αχρησιμοποίητο. Τα σεμεδάκια είναι σύμβολα της γυναικείας δημιουργίας και κάποτε υπήρξαν το μέτρο που δήλωνε την αξία και το ρόλο τους. Ήθελα να τιμήσω αυτές τις γυναίκες, αλλά και να αποδείξω ότι μπορούν να φορεθούν, να γίνουν άκρως θηλυκά και να αποκτήσουν μια νέα ζωή».
Ανέσυρε, λοιπόν, τα κοπανέλια που κρύβονταν στα ντουλάπια και δωρίζονταν μαζικά στα free shops και, ράβε-ξήλωνε, τα μεταμόρφωσε σε αμάνικα τοπάκια, μακριά φορέματα με σκισίματα και τσάντες όλων των ειδών, που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τα ακριβά crochet που κατέκλυσαν τις μεγαλύτερες αλυσίδες την προηγούμενη χρονιά. Άκρως φορέσιμα, ξεχωριστά και εύκολα μεταποιήσιμα στα μέτρα κάθε σωματότυπου, τα αναγεννημένα σεμεδάκια ράφτηκαν πάνω στους πρόσφυγες-μοντέλα του Victoria Square Project και περπατήθηκαν σε δύο diy, ακτιβιστικές πασαρέλες, συνδυασμένα με μηνύματα υπέρ της βιωσιμότητας.
«Η επανανοηματοδότηση των ρούχων ή των υφασμάτων είναι απολαυστική, εύκολη και προσιτή σε όλους. Είναι μια εντελώς καινούργια πλευρά της μόδας που μπορούμε να εξερευνήσουμε, αφήνοντας στην άκρη τις προβληματικές πτυχές της βιομηχανίας και απολαμβάνοντας το διασκεδαστικό της κομμάτι».
Τα κομμάτια που προέκυψαν προς το παρόν δεν είναι προς πώληση, «θα ήθελα πολύ όμως κάποια στιγμή ο κόσμος να φέρνει τα σεμεδάκια της γιαγιάς και να τα προσαρμόζουμε πάνω του, φτιάχνοντας ρούχα με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και μεγάλη συναισθηματική αξία», μας εξομολογείται η Byck. «Η επανανοηματοδότηση των ρούχων ή των υφασμάτων είναι απολαυστική, εύκολη και προσιτή σε όλους. Είναι μια εντελώς καινούργια πλευρά της μόδας που μπορούμε να εξερευνήσουμε, αφήνοντας στην άκρη τις προβληματικές πτυχές της βιομηχανίας και απολαμβάνοντας το διασκεδαστικό της κομμάτι».
Κάν’ το μόνος σου
Δεν χρειάζονται μεγάλες δεξιότητες στην κοπτοραπτική για να φτιαχτεί μια ολοκαίνουργια ντουλάπα, αρκεί να υπάρχει μεράκι και έμπνευση. Ένα αντρικό, oversized σακάκι μπορεί να γίνει ένα θηλυκό, μεσάτο τζάκετ, απλώς αφαιρώντας τις βάτες και φορώντας το αναποδογυρισμένο, δημιουργώντας έναν αναδιπλούμενο γιακά και κρατώντας διαθέσιμες τις τσέπες. Αντίστοιχα μια φοδραρισμένη πένσιλ φούστα από ταγέρ μπορεί να μεταμορφωθεί σε μίντι φόρεμα, τραβώντας τη φόδρα προς τα πάνω και ράβοντας ένα απλό τιραντάκι ή μία σούρα για όσες προτιμούν τη στράπλες εκδοχή.
Άννα Φαρδή - [email protected]
