Οι 10 σκηνοθέτιδες που άλλαξαν το σινεμά και δεν τις ξέρετε

Διαχρονικά, οι αναφορές στους κορυφαίους ανθρώπους του κινηματογράφου ή στις σπουδαιότερες ταινίες όλων των εποχών, περιλαμβάνουν στη συντριπτική πλειοψηφία τους φιλμ φτιαγμένα από άντρες. Την παραπάνω διαπίστωση επαληθεύσαμε και πρόσφατα, όταν συλλέξαμε τις 100 καλύτερες σκηνές στην ιστορία του σινεμά. Η απουσία των σκηνοθέτιδων ήταν ενδεικτική ενός παγιωμένου και συνολικού ζητήματος στο κινηματογραφικό πεδίο. Εκείνου που θέλει τη συμμετοχή των γυναικών ως δημιουργούς στο σινεμά είτε να αποκλείεται είτε να υποβαθμίζεται ως προς τη σημασία του έργου τους κι ακολούθως της επιρροής του. Κάτι που, αντιθέτως, δε συμβαίνει όταν οι γυναίκες βρίσκονται μπροστά από την κάμερα, αποτελούν δηλαδή μέρος του θεάματος. Διότι, όπως έχει γράψει η Λόρα Μάλβι στο εμβληματικό «Visual pleasure and narrative cinema», αλλά και ο Τζον Μπέργκερ στους «Τρόπους του βλέπειν», έχουμε γαλουχηθεί στη νοοτροπία που θέλει τους άντρες να δρουν και τις γυναίκες απλώς να φαίνονται.

Σε μια απόπειρα, λοιπόν, να αλλάξει η κυρίαρχη αφήγηση, ανατρέξαμε και επιλέξαμε τις 10 σκηνοθέτιδες που άλλαξαν ριζικά το σινεμά. Τη στιγμή που οι γυναίκες εξακολουθούν να διεκδικούν δυναμικά το χώρο που δικαιωματικά τους αναλογεί στο διεθνές προσκήνιο, επιδιώκουμε το παρών αφιέρωμα να αποτελέσει αφορμή για μια σινεφιλική επιμόρφωση. Να εκπαιδευθούμε, δηλαδή, από την αρχή γύρω από την ιστορία του κινηματογράφου, αλλά και στους τρόπους που η γλώσσα της κινούμενης εικόνας απελευθερώνεται από το κατεστημένο, παραδοσιακά αντρικό, σινεμά.

Για τους λόγους αυτούς, το αφιέρωμα έχει χαρακτήρα σημείου εκκίνησης, θέλοντας να αναδείξει τις φιλμογραφίες δημιουργών οι οποίες εξακολουθούν να βρίσκονται στο παρασκήνιο. Παρότι, μάλιστα, πολλές υπήρξαν καθοριστικές στη διαμόρφωση της 7ης τέχνης από το ξεκίνημά της ακόμα. Η τελική λίστα των ονομάτων που συγκεντρώσαμε, αντικατοπτρίζει μια ευρεία γκάμα θεματικών, στιλ και αφηγηματικών προσεγγίσεων. Έτσι συνίσταται μια αισθητικά πολυπρισματική ομάδα σκηνοθέτιδων, οι οποίες δε στέκονται συμπληρωματικά αλλά διαλεκτικά με τους άντρες συναδέλφους τους, από το βωβό και πειραματικό σινεμά μέχρι τα ντοκιμαντέρ και τις arthouse παραγωγές.