Τα 30 χρόνια από την είσοδό τους στη δισκογραφία συμπίπτουν με καινούριο άλμπουμ, αλλά και με επιστροφή στη συναυλιακή δράση (Παρασκευές 26/11 και 3, 10 & 17/12, στον Σταυρό του Νότου Plus). Βρήκαμε έτσι τον Δημήτρη Αποστολάκη, ώστε να ενώσουμε διάφορες τελείες αυτής της διαδρομής.
Ξαναπαίρνετε μπρος συναυλιακά ύστερα από όσα συνέβησαν, σε ένα τοπίο που συνεχίζει να δείχνει θολό. Τα υγειονομικώς δύσκολα πέρασαν, πιστεύετε; Ή ανησυχείτε;
Τίποτα δεν πέρασε. Η βιόσφαιρα είναι μολυσμένη. Οι ανθρώπινες σχέσεις –υποσύνολο, και καθρέφτης της ανισορροπίας της φύσης– είναι τοξικές. Αυτή η συνθήκη τοξικότητας είναι απείρως επικινδυνότερη για την υγεία, από κάθε κορονοϊό. Την έλευση του κορονοϊού τη γνώριζαν κρατικοί αξιωματούχοι και επιστήμονες ανά τον κόσμο. Δεν έλαβαν κανένα προληπτικό μέτρο, γιατί η υγεία αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα. Υπακούει στους νόμους της αγοράς: πρώτα η ζήτηση, μετά η προσφορά.
Στα επόμενα χρόνια, λόγω των ραγδαίων ανθρωπογενών κλιματικών αλλαγών, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με άλλους 1.700.000 κορονοϊούς. Η ανθρωπότητα έχει μολυνθεί από το μικρόβιο του φόβου και το ναρκωτικό της ατομικότητας. Αν δεν έρθουν τα πάνω-κάτω, ο πλανήτης δεν θα είναι βιώσιμος μετά από τρεις γενιές.
Το 2021 έφερε και τη νέα σας δουλειά Κοινώς Βάρδια Φουρνέλο, η οποία είναι και βιβλίο, είναι και (διπλό) CD και, αν εγγράφεται όντως κάπου, το κάνει σε ένα «μεταξύ» μουσικής, ποίησης, φιλοσοφίας, έως και κινηματογράφου. Είναι κάποιο είδος αντίστασης στα κουτάκια με τα οποία καθόμαστε και ορίζουμε την τέχνη; Ή μια ρευστότητα που σας κινητοποιεί δημιουργικά;
Η απροβλεψιμότητα της ουσίας της τέχνης (ενδογενές χαρακτηριστικό της), είναι νομοτελειακά και απροβλεψιμότητα στη φαινομενολογία της. Η αληθινή τέχνη, με την απελευθερωτική λειτουργικότητά της, κατακρημνίζει κάθε μορφή καθεστηκυίας τάξης. Δεν χρειάζεται καν πρόθεση ανατροπής. Η καλλιτεχνική δημιουργία είναι καθαρά μια αυθόρμητη αυτοοργάνωση του χάους.
Το έργο μας «Πόνημα Μετανεωτερικής Οντολογικής Προσέγγισης Αποκλινουσών Κατηγοριών κοινώς Βάρδα Φουρνέλο» είναι πολυμορφικό, πολυεπίπεδο, τίμιο συλλογικό εγχείρημα. Όπως θα ονειρευόμασταν να είναι κάποτε όλες οι ανθρώπινες σχέσεις.
Στον πρόλογο της έκδοσης σκιαγραφείτε τη νεωτερικότητα ως μια πορεία από την τομή του Διαφωτισμού στην ανάδυση καινούριων ταμπού και απολυτοτήτων. Πιστεύετε όμως ότι όποιος αμφισβητεί μοντέρνες «θεότητες» σαν λ.χ. την αστική δημοκρατία ή την πρόοδο, είναι ντε και καλά κάποιος που ονειρεύεται το "Παραπέρα" ενός καλύτερου κόσμου –όπως το θέτει ένα από τα φρέσκα σας τραγούδια; Δεν μπορεί να ονειρεύεται και κάτι χειρότερο;
Τα μόνα όνειρα που είναι αληθινά είναι αυτά που δεν αποκλείουν κανέναν. Οι πόρτες της κιβωτού για τον καινούριο κόσμο πρέπει να είναι ανοιχτές για όλο το οικοσύστημα.
Πώς βλέπετε αλήθεια μετα-νεωτερικές προσπάθειες σαν π.χ. το Disrupt Texts; Θα μας κάνει καλύτερα ανθρώπινα όντα το να αναρωτιόμαστε αν ο Όμηρος ήταν σεξιστής;
Σίγουρα μας κάνει καλύτερους να αναρωτιόμαστε. Να ρωτούμε ακόμα και για το προφανές. Όμως η βάναυση πατριαρχία χιλιετιών –στυλοβάτης των εξουσιαστικών μοντέλων παγκοσμίως– έχει πυροδοτήσει τελευταία σωρεία αντιδράσεων και αμφισβητήσεων στον Δυτικό κόσμο. Λογικά, κάποιες απ’ αυτές φτάνουνε στα άκρα.
Δεν είμαι υπέρ της διατήρησης των αγαλμάτων, που αποκαλύφθηκε ότι αναπαριστούν εξουσιαστικά αφηγήματα. Όμως καλό θα ήταν να κρίνουμε πάντα με βάση το πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο της κάθε εποχής. Ειλικρινά, χρόνια πιστεύω και διατυμπανίζω ότι, αν υπάρχει μια αχτίδα φωτός να επιβιώσει το είδος μας, αυτή θα έρθει από το «θηλυκό» κομμάτι που έχουμε μέσα μας. Μερικά από αυτά τα yin στοιχεία είναι η ενδοσκόπηση, η βραδύτητα, η δεκτικότητα, η ανεκτικότητα, η ενσυναίσθηση, ο αντιδογματισμός.
«Μέσα στα χέρια μου κρατώ τον παιδικό μου το στρατό τον νικημένο / Καβαλαραίοι και πεζοί, πήρες το κάστρο τους μαζί το μαγεμένο» Μου άρεσαν πολύ αυτοί οι στίχοι από το καινούριο σας “Αλεξανδρινό”, έτσι ειδικά όπως τραγουδήθηκαν από τη Μαρία Κώτη. Τι μπορείτε να μας πείτε για τη «γέννηση» αυτού του κομματιού;
Το συντριπτικά μεγαλύτερο κομμάτι του εαυτού μου είναι μεταφυσικό. Δεν μπορώ και δεν έχω λόγια να εξηγήσω τίποτα. Επειδή όμως φαίνεται ότι το έχετε κι εσείς, για να με ρωτάτε, θα σας πω το εξής: δεν ξέρω αν θα μπορούσα να αντέξω να ξαναγράψω ένα τέτοιο κομμάτι. Δεν το εύχομαι σε κανέναν.
Φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια από την είσοδο των Χαΐνηδων στη δισκογραφία. Ξαναγυρνάτε ποτέ νοερά σε εκείνες τις πρώτες μέρες της μπάντας; Πώς τις αποτιμάτε, από το νυν μετερίζι της ζωής;
Στο δρόμο της τέχνης, η πορεία είναι ιλιγγιώδης και το ταξίδι βρίθει από πολύχρωμες φυσαλίδες αυτογνωσίας και εσωτερικής αποκάλυψης. Ως εκ τούτου δεν πρόλαβα να αποτιμήσω τίποτα, ούτε να κάμω κανενός είδους απολογισμό. Η τέχνη μιμείται τη ζωή και η ζωή την τέχνη. Και τα δύο είναι θυσίες στον Θεό του παρόντος.
Υπάρχουν πράγματα που να λειτουργούν ως «σταθερές» για μια μπάντα η οποία πήρε το όνομά της από τη λέξη που αποδίδει αυτόν που γυρίζει στα βουνά ως αντάρτης; Ή είναι εκείνο το «τὰ πάντα ῥεῖ» που προσδιορίζει τους Χαΐνηδες;
Μέσα από την ενασχόλησή μου με τις πολεμικές τέχνες, ανακάλυψα ότι το σταθερό δεν είναι το σφιγμένο. Σταθερό είναι το ρευστό. Η ρευστότητα είναι η φυσική κατάσταση. Μην ξεχνάτε ότι ζούμε μέσα σε ένα ρευστό και το 70% του σώματός μας αποτελείται από ένα άλλο ρευστό. Στους Χαΐνηδες υπάρχουν μόνο φαινομενολογικές σταθερές: η διαρκής μαθητεία, η τιμιότητα της συναλλαγής, η μη συνδιαλλαγή με εξουσιαστικά κέντρα, η ισότητα αμοιβών.
Σε μέρες σαν τις δικές μας, με τις έντονα ατομικές τροχιές μπροστά στις οθόνες υπολογιστών και κινητών, θα μπορούσατε άραγε να στήσετε κάτι τόσο συλλογικό σαν τους Χαΐνηδες, αν ήσασταν ένα νέο παιδί;
Είμαι νέο παιδί. Συνεισφέρω στη δημιουργία κοινοτήτων κάθε στιγμή, σε κάθε δράση μου. Για παράδειγμα, μια κοινότητα ανθρώπων αυτο-οργανώθηκε εν μέσω πανδημίας και συνεχίζουμε να ασκούμαστε μαζί στους λόφους. Γίναμε οικογένεια. Δεν καταλάβαμε πανδημία. Όλοι για έναν, ένας για όλους.
Έρχομαι από κατά φύσιν κοινωνίες. Η συνείδησή μου είναι κοινοτική. Οι σημερινές κοινωνίες είναι αντικοινοτικές. Εν μέσω πανδημίας, γράψαμε όλοι μαζί στο στούντιο. Σαν να ήμασταν έφηβοι. Όταν ρωτήσαμε τον ηχολήπτη Νίκο Παππά, που μας έγραφε για πρώτη φορά, πώς του φαινόμαστε, η απάντηση ήταν «όπως θα ονειρευόταν ένας έφηβος ένα μουσικό συγκρότημα».
Η τέχνη δεν απευθύνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά από παρέες σε παρέες. Η σημερινή ζωή δεν ευνοεί τη συλλογικότητα. Οι άνθρωποι της τέχνης δεν μπαίνουν ο ένας στη ζωή του άλλου. Κάνουν projects. Όμως αυτό οδηγεί σε καλλιτεχνικό αυτισμό. Μέσα από τις οθόνες, τις εργαλειακές σχέσεις και τα home studios δεν καταφέρνουν να εκφράσουν κανέναν, παρά μόνον τον εαυτό τους.
Τι ρόλο παίζει η Κρήτη στον τρόπο με τον οποίον στέκεστε, τόσο ως άνθρωπος, όσο και ως δημιουργός;
Κρήτη είναι, όπως το λένε οι παλιοί, train (extremely) hard fight easy.
Καθώς ετοίμαζα αυτή τη συνέντευξη θυμήθηκα τον (μακαρίτη, πια) Βαγγέλη Βέκιο, ο οποίος μου είχε πει κάποτε πόσο σας θαυμάζει που δεν έχετε αυτοκίνητο και τηλεόραση. Μιας κι έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε αναρωτήθηκα αν αποκτήσατε τελικά κάτι από τα δύο, αλλά και ποια να είναι η σχέση σας με τα λεγόμενα «μέσα κοινωνικής δικτύωσης». Facebook, για παράδειγμα, έχετε;
Κι εγώ θαύμαζα τον Βαγγέλη τον Βέκιο. Αλλά νομίζω ότι το να μην έχω αμάξι και τηλεόραση, δεν αποτελεί λόγο να με θαυμάζει κανείς. Απλά δεν μου χρειάζονται. Δεν έχω Facebook. Δεν το χρειάζομαι. Η ζωή και η τέχνη είναι αφαίρεση. Όλο και λιγότερα. Όπως ο γλύπτης: πρέπει να πετάξει μεγάλα κομμάτια βράχου για να εμφανιστεί η μορφή. Το σφυρί πονεί την πέτρα και την καρδιά του τεχνίτη, αλλά αξίζει το όραμα.
