Θέμελης Γλυνάτσης: «Στην όπερα η σκηνοθεσία οφείλει να διαλέγεται συνεχώς με τη μουσική»

Με αφορμή τη σύγχρονη όπερα «Λευκό ρόδο» του Γερμανού Ούντο Τσίμερμαν που παρουσιάζει, σε πανελλήνια πρώτη και για 8 παραστάσεις (μεταξύ 3 και 18/11), η Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής, συνομιλήσαμε με τον σκηνοθέτη της παράστασης για ένα έργο εξαιρετικής αμεσότητας.

Πού παραπέμπει ο τίτλος της όπερας;
Το «Λευκό ρόδο» ήταν μια ομάδα γενναίων ιδεαλιστών φοιτητών στο Μόναχο, που αντιστάθηκε μέσω προκηρύξεων και συνθημάτων στο ναζισμό. Πρωτεργάτες της ήταν δύο αδέρφια, των οποίων η τυχαία σύλληψη το 1943 οδήγησε στην αυθημερόν πολύωρη ανάκρισή τους από την Γκεστάπο και τελικά στην εκτέλεσή τους στην γκιλοτίνα. Η μνήμη τους είναι ακόμη ζωντανή στη Γερμανία.

Με αυτά τα δεδομένα και το γεγονός ότι γράφτηκε από έναν από τους σημαντικότερους Ανατολικογερμανούς συνθέτες, πόσο πολιτικό είναι το έργο;
Πολιτική και άκρως επίκαιρη είναι η αφετηρία του, ιδίως στην αρχική εκδοχή του (1967), που εστίαζε περισσότερο στα ιστορικά γεγονότα. Όμως στην Εναλλακτική ανεβάζουμε τη δεύτερη εκδοχή του (1986), που συνιστά μια σπαρακτική, βαθιά προσωπική ανίχνευση της ηθικής, της πολιτικής ευθύνης, του θανάτου, ακόμη και της θρησκείας.

Μπορείτε να μας το αναλύσετε;
Το «Λευκό ρόδο» δεν έμοιαζε με τις άλλες –πρωτίστως πολιτικές– αντιστασιακές οργανώσεις. Τα μέλη του ήταν βαθιά θρησκευόμενα άτομα και το θρησκευτικό στοιχείο αναδεικνύεται έντονα και στην όπερα.

Πόσο σας δυσκόλεψε αυτό;
Αρκετά, κυρίως επειδή η παράμετρος αυτή συνυπάρχει με μια τρυφερότητα, μια συγκινητική διά­σταση, που πρέπει εξίσου να αναδειχτεί. Προσπάθησα έτσι να αναπαραστήσω την φυλακή ως τόπο όχι μόνο ζόφου/εγκλεισμού αλλά και οράματος/φαντασίας. Με απασχόλησε επίσης το διαχρονικά καίριο ζήτημα της κοινωνικής ευθύνης και συνενοχής απέναντι στις κάθε μορφής φρικαλεότητες.

Μιλήστε μας και για το μουσικό στίγμα του έργου.
Πυκνή και άμεση όπως και το λιμπρέτο, η άλλοτε μελωδική και άλλοτε ελεύθερα δωδεκαφθογγική μουσική γλώσσα είναι αντιπροσωπευτική του μεταπολεμικού μοντερνισμού. Θα την αποδώσουν 15 επίλεκτοι μουσικοί υπό τη διεύθυνση του Νίκου Βασιλείου, ο οποίος δια­θέτει μεγάλη εμπειρία στο ρεπερτόριο του 20ού αιώνα. Σε φωνητικό επίπεδο η γραφή περιλαμβάνει από δραματική απαγγελία μέχρι αριόζι, από σιωπές μέχρι εκρήξεις! Ξαφνιάζει το πόσο δοκιμάζονται η χαμηλή περιοχή του τενόρου (του εξαιρετικού Χρήστου Κεχρή) και η υψηλή της σοπράνο (της εκπληκτικά ταλαντούχας Αφροδίτης Πατουλίδου).

Οι μέχρι τώρα δουλειές σας στο χώρο του λυρικού θεάτρου, έστω και σε έργα «μικρής» κλίμακας, χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης. Πώς το εξηγείτε;
Πιθανότατα λόγω της αγάπης μου για όλες τις εκφάνσεις της κλασικής μουσικής και της πεποίθησής μου ότι στην όπερα η σκηνοθεσία οφείλει να διαλέγεται συνεχώς με τη μουσική.