Ο Μπαχ όπως δεν τον έχουμε ξανακούσει στο Μέγαρο

Ο Μάρτιος μας φέρνει κάτι πραγματικά ιδιαίτερο, καθώς για ένα πενθήμερο οι χώροι του Μεγάρου γεμίζουν με μουσικές Μπαχ, έτσι όπως μας αρέσουν ή όπως δεν τις έχουμε ξανακούσει. Μουσικές μπαρόκ και κλασικές, μουσικές που προσεγγίζουν τη σύγχρονη ή την jazz γραφή, μουσικές που μας αρέσουν και μας ταξιδεύουν. Μια πραγματική γιορτή.

Ένα πενθήμερο στο Μέγαρο Μουσικής έρχεται να μας αποκαλύψει κάποια από τα πολλά πρόσωπα της μουσικής του Μπαχ (του Ιωάννη Σεβαστιανού για να συνεννοούμεθα), που όλοι τον θεωρούν παμμεγίστη μορφή στη μουσική, ακόμη κι αν δεν έχουν ακούσει από το τεράστιο έργο του παρά μόνο ψήγματα. Αν κοιτάξουμε το τεράστιο έργο του Ιωάννη Σεβαστιανού Μπαχ (που έζησε από το 1685 μέχρι το 1750 στη Θουριγγία, τη Σαξονία και άλλες περιοχές της Γερμανίας), συνειδητοποιούμε πως δεν υπάρχει δομική πτυχή της δυτικής μουσικής που να μην την άγγιξε δημιουργικά και να μην τη βελτίωσε. Έτσι, με τη μουσική του εμπλούτισε την αρμονία, τις μετατροπίες, τα μελωδικά ποικίλματα, την ενοργάνωση/ενορχήστρωση, τη μορφή και το χαρακτήρα του σόλο και, φυσικά, τον κανόνα και την αντίστιξη – με λίγα λόγια οτιδήποτε είναι χρήσιμο στη σύγχρονη μουσική και όχι μόνο στην κλασική.

Η μουσική του Μπαχ έχει διαμορφώσει τη φύση και το χαρακτήρα όλης της έντεχνης δυτικής (aka ευρωπαϊκής) μουσικής παράδοσης, από το ύστερο μπαρόκ μέχρι το ρομαντισμό και τα σύγχρονα μουσικά­ ρεύματα και, φυσικά, έχει αγγίξει όψεις και σελίδες της pop με χαρακτηριστικούς τρόπους: έχει επηρεάσει σημαντικά τις αυτοσχεδιαστικές πρακτικές της jazz κι έχει αγκαλιάσει με τρόπο ευδιάκριτο ακόμη και μεταλλικές όψεις του rock, παρέχοντας ιδιαίτερες δημιουργικές λύσεις και συνθετικές δυνατότητες.

Και δεν είναι μόνο αυτό. Θα αναφερθώ σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που αφορά τον μεγάλο μετρ της σύγχρονης κινηματογραφικής μουσικής των ημερών μας, τον Ennio Morricone. Όταν το 1981 o Jean-Paul Belmondo ζήτησε από τον φίλο του μαέστρο να χρησιμοποιήσει στον «Επαγγελματία» το παλιότερο κομμάτι του «Chi mai», που είχε ήδη γίνει επιτυχία κι έμελλε να γίνει ακόμη μεγαλύτερη, ο Morricone κάθισε κι έγραψε το μεγαλύτερο μέρος του σάουντρακ της ταινίας σε στιλ Μπαχ, για να ταιριάζει με το «Chi mai».

Ας δούμε όμως αναλυτικά τα events που μας παρουσιάζει η Εβδομάδα Μπαχ στο Μέγαρο. Οι εκδηλώσεις γίνονται στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» και κορυφώνονται το σαββατοκύριακο σε όλους τους χώρους του Μεγάρου, οδηγώντας στην «Big Day Bach» την Κυριακή 5/3.

Αρχής γενομένης από την Τετάρτη (1/3), ο πιανίστας Αχιλλέας Γουάστωρ, μουσικός με πλατιές γνώσεις, παρουσιάζει μια ανθολογία από το έργο του συνθέτη, την Παρτίτα αρ. 4 για σόλο πιάνο σε D και τη «Chaconne» από την Παρτίτα για βιολί αρ. 2 σε Dm (σε μεταγραφή για πιάνο από τον Κλαούντιο Μπουζόνι), ενώ στο δεύτερο μέρος θα αυτοσχεδιάσει πάνω σε θέματα και δομές από το «Καλώς Συγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο».

Την Πέμπτη (2/3) έχουμε κάτι πραγματικά σπουδαίο. Ο τσελίστας Γιώρ­γος Καλούδης (τον ξέρουμε από την out jazz σκηνή αλλά και τη σταθερή συνεργασία του με τον Αλκίνοο Ιωαννίδη) έχει μεταγράψει και ηχογραφήσει τις σουίτες για τσέλο του Μπαχ για τετράχορδη κρητική λύρα! Με αυτόν τον τρόπο το προχωρημένο μπαρόκ του μεγάλου μουσουργού έρχεται και συναντά ακόμη πιο αρχέγονες μουσικές πηγές. Αν αυτό δεν είναι η πραγματική μαγεία της μουσικής, τότε τι είναι;

Την Παρασκευή (3/3) έχουμε κάτι­ πραγματικά κλασικό. Οι «Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ» είναι κάτι που ο Μπαχ έγραψε για να καλμάρει τα τσαταλιασμένα νεύρα και τις αϋπνίες ενός κόμη, όμως προέκυψε ένα πανέμορφο πιανιστικό αριστούργημα που έχουμε ακούσει σε απειράριθμες εκδοχές, από τον Glenn Gould στον Keith Jarrett, και πάντα το θεωρούμε απόλαυση! Εδώ θα το παίξει η Λίλια Μπογιατζίεβα. Το Σάββατο (4/3) ο Μπαχ έρχεται στην πραγματική του χωροχρονική σφαίρα, καθώς τη σκυτάλη παίρνει το γκρουπ La Stravaganza Greca. Είναι ο Σίμος Παπάνας (μπαρόκ βιο­λί), ο Δήμος Γκουνταρούλης (μπαρόκ και τετράχορδο βιολοντσέλο­ πίκολο) και ο Γεράσιμος Χοΐδάς (τσέμπαλο). Μουσικοί ειδικευμένοι στην ιστορική εκτέλεση της παλαιάς μουσικής –κυρίως στο μπαρόκ–, παίζουν Μπαχ με όργανα εποχής και με ένα τετράχορδο βιο­λοντσέλο πίκολο, εξωτικό «υβρίδιο» της προκλασικής εποχής. Την ίδια ημέρα, από τις 5 το απόγευμα, νέα ταλέντα και μαθητές ωδείων παίζουν Μπαχ στα φουαγιέ αλλά και σε όλο το Μέγαρο.

Η Κυριακή είναι μια ολοήμερη γιορ­τή για μικρούς και μεγάλους, με ποικίλες εκδηλώσεις από τους μαθητές ωδείων, τη μουσικοθεατρική παράσταση «Ποιος έβαλε φυλακή τον κ. Μπαχ» καθώς και ιδιαίτερα συναυλιακά events με τη διακεκριμένη αρπίστρια Μαρία Μπιλντέα, την Ουρανία Γκάσιου στο μεγάλο εκκλησιαστικό όργανο και τον Γιώρ­γο Κοντραφούρη στο τζαζικό και soul-machine-ίστικο hammond και στο πιάνο. Και όλα αυτά όπως πρέπει πραγματικά να γίνονται για να ­πιάνουν το ευρύ κοινό: με προσιτές τιμές ή κι ελεύθερη είσοδο.