«Κρυφές» συναυλίες στο σαλόνι ενός διαμερίσματος, πολύ κοντά μας ή και δίπλα μας. Με ωραία μουσική, γνωστούς καλλιτέχνες και διαλεχτό κοινό, και την επαφή που προσφέρει ένα ζεστό, σπιτικό περιβάλλον. Μια ιδέα που γίνεται πράξη – και μια πολύ καλή εμπειρία.
Όλοι μας έχουμε βρεθεί σε μεγάλα στάδια και σε γήπεδα μπάσκετ, σε πολυτελείς συναυλιακές αίθουσες, σε μπαρουτοκαπνισμένα άβολα νυχτερινά κέντρα, σε rock clubs και cafes, σε μουσικές σκηνές και πολυποίκιλα joints, όπου η ζωντανή μουσική performance είναι το κίνητρο. Και σε κάθε περίπτωση, όλα τα μουσικά genres βρίσκουν τη βολική τους θέση μέσα σε ένα ευρύτατο φάσμα χώρων και χρόνων, όπου η επικοινωνία ανάμεσα στον καλλιτέχνη και στο κοινό του είναι το ποθούμενο.
Η ιδέα να γίνεται μια κανονική συναυλία, με γνωστούς μουσικούς και μια μικρή ηχητική εγκατάσταση, σε ένα –ευρύχωρο– σαλόνι ενός –μέσου– σπιτιού είναι κάτι που γίνεται πράξη τελευταία στην Αθήνα από την ομάδα Sofar Athens (Αλέξανδρος, Ανθή, Ηλίας και Μαρία-Χριστίνα), που οργανώνει τα events και βρίσκει τους μουσικούς και τα σπίτια που προθυμοποιούνται να τα φιλοξενήσουν.
Ήδη έχουν γίνει με επιτυχία οκτώ συναυλιακά δρώμενα –ένα κάθε μήνα– σε διάφορα σπίτια της πόλης και έχει δημιουργηθεί ένα κοινό που «ακολουθεί» αυτές τις μουσικές δράσεις. Βρεθήκαμε σε ένα από αυτά, σε κάποιο άνετο flat της Κυψέλης, και απολαύσαμε πολύ καλή world jazz από το γκρουπ της Νάνας Σιμοπούλου και του Δημήτρη Βασιλάκη, εξαιρετική ατμοσφαιρική european ηχόδραση από τους Σταύρο Παργινό (τσέλο) και Γιώργο Ταμπάκη (κιθάρα) και ξεσηκωτικό acoustic blues-soul από τον Hrach Altunyan – με μια μικρή συνδρομή της Αγγελικής Τουμπανάκη.
Είναι σχήματα που μπορούμε να συναντήσουμε γύρω μας, όμως εδώ η αίσθηση και η επαφή είναι πιο ζεστή, με το κοινό σε απόσταση αναπνοής να κάθεται σταυροπόδι στο πάτωμα και κανέναν ήχο να μην ξεφεύγει.
Όσο καινοτόμα κι αν ακούγεται μια τέτοια ιδέα/πράξη, τα house concerts δεν είναι κάτι καινούργιο. Πρακτικά (για να μην ανατρέξουμε σε αρχαιολογίες) από τον 16ο-17ο αιώνα, την περίοδο της Αναγέννησης και του μπαρόκ, η κοσμική μουσική παιζόταν σε σαλόνια ευγενών – εξ ου και ο όρος «μουσική δωματίου». Οι αίθουσες συναυλιών εμφανίστηκαν αργότερα, από την εποχή του Μπετόβεν και μετά, για να καλυφθούν οι ανάγκες που προέκυπταν από τη συμφωνική μουσική και την όπερα – κι έτσι η μουσική μπορούσε να πάρει ευρύτερες κοινωνικές διαστάσεις. Όμως, ακόμα και μέχρι τον 20ό αιώνα, η μουσική δωματίου λειτουργούσε σε κλειστούς οικιακούς χώρους.
Φυσικά, διάφορες θεμελιακές όψεις της σύγχρονης pop, όπως το blues, η folk ή η country, αναπτύχθηκαν πάνω σε καθαρά «σπιτικούς» όρους και προϋποθέσεις και μόνο αργότερα, με την ανάπτυξη της ραδιοφωνίας και της δισκογραφίας, πέρασαν στην ευρύτερη show business και αγορά. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπως τα rent parties που γίνονταν στις μεγαλουπόλεις των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του μεγάλου κραχ (1929 και μετά): κάποιος που δυσκολευόταν να πληρώσει το ενοίκιό του διοργάνωνε στο σπίτι του μια συναυλία, στην οποία έπαιζαν μεγάλα ονόματα της jazz, του blues, του boogie-woogie κ.ά.
Όμως και αργότερα, σε περιόδους «αισθητικής κρίσης», όπως ήταν για την jazz τα early και mid-seventies, πολλοί avant-jazz μουσικοί που δεν είχαν «μεταναστεύσει» στην Ευρώπη ή δεν είχαν στραφεί σε πιο εμπορικούς μουσικούς δρόμους χρησιμοποιούσαν αποθήκες ή σοφίτες για τη διοργάνωση συναυλιών, καθώς τα jazz clubs είχαν μειωθεί ή είχαν κλείσει.
Μέσα από αυτή τη λογική όμως, αναπτύχθηκε μια ολόκληρη μουσική κίνηση/τάση που πήρε το όνομα loft jazz. Με επίκεντρο το θρυλικό Studio RivBea του σαξοφωνίστα Σαμ Ρίβερς, είχαμε μια ολόκληρη σειρά νέων ταλέντων που σήμερα ξεχωρίζουν ως μεγάλοι μετρ (όπως ο σαξοφωνίστας Ντέιβιντ Μάρεϊ, ο μπασίστας Ντέιβ Χόλαντ κ.ά.). Τα τελευταία 15 χρόνια τα house concerts έχουν επανακάμψει ως «θεσμός» σχεδόν σε κάθε χώρα του (δυτικού) κόσμου, και αυτό το βλέπει κανείς αν ρίξει μια ματιά στο διαδίκτυο.
Οι λόγοι μπορεί να ποικίλλουν· μπορεί να είναι οικονομικοί, αλλά και αισθητικοί. Το γεγονός πάντως είναι ότι πλέον υπάρχουν πολλοί καλοί μουσικοί –και πολλή καλή μουσική– που πρέπει να ακουστούν. Αυτό ισχύει και για τη χώρα μας, και η ομάδα Sofar Athens κινείται σ’ αυτή την κατεύθυνση.
Φυσικά, ένα house concert διαθέτει κατά κανόνα χώρο πολύ μικρότερο από ένα κλαμπ, περιορισμός που επιβάλλει η επαφή να είναι προσωπική και αμφίδρομη. Εν προκειμένω, το link με το οποίο πρέπει να επικοινωνήσει κανείς είναι www.sofarsounds.com Τα υπόλοιπα έρχονται μόνα τους. Επίσης, οι προσκλήσεις είναι διπλές, ο καθένας φέρνει, αν θέλει, το ποτό του και υπάρχει μια εθελοντική συνεισφορά (που δεν υπερβαίνει τα € 3) για κάποια πάγια έξοδα (ήχου, μαγνητοσκόπησης κ.λπ.).
