Η Σόνια Λίζα Κέντερμαν μάς συστήνει τον «Ράφτη» της

Το ντεμπούτο της ταλαντούχας δημιουργού, όπου πρωταγωνιστεί ο Δημήτρης Ήμελλος στο ρόλο ενός εκλεπτυσμένου ράφτη που πασχίζει να κρατήσει ζωντανή την επιχείρησή του, κυκλοφορεί στις αίθουσες και το «α» συνομιλεί με τη σκηνοθέτιδα.

Η ταινία σου καταφέρνει να κυκλοφορήσει κανονικά στα σινεμά ούσα κιόλας μία από τις ελάχιστες που έκαναν δια ζώσης φεστιβαλική πρεμιέρα στο Ταλίν. Πώς ήταν η εμπειρία εκεί;
Υπέροχα! Φύγαμε από την Ελλάδα λίγο αφού ξεκίνησε το τελευταίο lockdown και στην Εσθονία μας περίμενε μια μικρή όαση. Μας φαινόταν παράξενο που ο κόσμος δε φορούσε μάσκες. Όσο για την προβολή, ήταν πραγματικά ενδιαφέρον να παρακολουθείς τις αντιδράσεις ενός ξένου κοινού στην ταινία σου. Οι Εσθονοί, βέβαια, κατά τη διάρκεια της θέασης ήταν εξαιρετικά σιωπηλοί, κάτι που αρχικά μας ανησύχησε, αλλά ευτυχώς όλα άλλαξαν αμέσως μετά, όταν κάναμε συζήτηση με τους θεατές. Πάντως, θα ήθελα πολύ να είχα βρεθεί και σε προβολές σε άλλες χώρες όπου δεν μπόρεσα να ταξιδέψω λόγω της πανδημίας, όπως η Κορέα, για να δω τι εντυπώσεις δημιουργεί η ταινία σε ανθρώπους με εντελώς διαφορετική κουλτούρα.

Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία του «Ράφτη» είναι πως απευθύνεται στο ευρύ κοινό, συνδυάζοντας αρετές του καλλιτεχνικού και του εμπορικού σινεμά.
Από την πρώτη στιγμή, μαζί με την Αμερικάνα συν-σεναριογράφο Τρέισι Σάντερλαντ, θέλαμε η ταινία να πλησιάσει το κοινό. Μας αφορούσε να υπάρχει σαφήνεια στις κινήσεις, τις προθέσεις, στο ύφος του «Ράφτη» για να γίνει προσιτός. Παράλληλα, ήμουν πολύ τυχερή γιατί είχα στα χέρια μου μια εξαιρετική παραγωγή, από την οποία δε χρειάστηκε να κάνω υποχωρήσεις για να βγει αυτό που ήθελα. Από τους ηθοποιούς και τις τοποθεσίες μέχρι τον εξοπλισμό, δούλεψα με ότι ακριβώς χρειαζόμουν. Φυσικά, χρειάστηκε ανά στιγμές να επιστρατευθεί όλη η εφευρετικότητά μας, αλλά δεν μπορώ να πω ότι έχω παράπονο από τη συνολική δουλειά.

Οι μικρού μήκους σου («Λευκό Σεντόνι», «Νικολέτα») διαδραματίζονται έξω από τον αστικό ιστό, εδώ όμως μεταφερόμαστε στην καρδιά της Αθήνας. Πώς ενσωμάτωσες την πόλη στην αφήγησή σου;
Από μόνη της η Αθήνα συνιστά μια αφήγηση. Είναι τόσο πολυδιάστατη, ώστε μόνο στην Αιόλου, για παράδειγμα, θα βρεις δύο ραφτάδικα αναλλοίωτα από τη δεκαετία του '60 και ακριβώς δίπλα θα βρίσκεται ένα εντελώς μοντέρνο καφέ. Μου φαίνεται επίσης γοητευτικό το γεγονός ότι μπορεί τα πάντα να αλλάζουν γύρω από την πόλη, αλλά κάποια πράγματα στο κέντρο θα παραμείνουν ως έχουν. Αυτό είναι κάτι που ανέκαθεν μου έκανε εντύπωση και το ένιωσα εντονότερα την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Τα πρώτα χρόνια της δεν ήμουν στην Ελλάδα, γιατί σπούδαζα στην Αγγλία, αλλά όταν επέστρεψα έμεινα άναυδη από τη ραγδαία μεταβολή σε πολλές γωνιές του κέντρου. Κάπως έτσι μπήκαν οι πρώτες σκέψεις του «Ράφτη» στο μυαλό μου.

Πώς και επέλεξες το συγκεκριμένο επάγγελμα;
Επειδή η κρίση ήταν το εφαλτήριο, ο εν λόγω κλάδος βρισκόταν μεταξύ εκείνων που επλήγησαν περισσότερο από την ύφεση. Άλλα πέρα από αυτό, βρήκαμε ενδιαφέρον ότι πρόκειται για μια δουλειά ντεμοντέ, η οποία λειτουργεί με τους δικούς της χρόνους και χώρους. Για να σας δώσω μια ιδέα, εάν κάποιος σήμερα θέλει να ράψει ένα κουστούμι, θα πρέπει: να υπολογίσει πως θα χρειαστεί ένα μήνα για να φτιαχτεί, να διαλέξει τα υφάσματα, να βρει το σωστό μαγαζί κ.ο.κ. Επομένως, εκτός από χρήματα επενδύεται και χρόνος στη διαδικασία. Έτσι, ο ράφτης κινείται έξω από την εποχή του, ζώντας όμως στο παρόν.

Ένα ρόλο που καλείται να «κουβαλήσει» εξ ολοκλήρου ο Δημήτρης Ήμελλος.
Ο Ήμελλος υπήρχε στο μυαλό μου από όταν έγραφα το σενάριο. Μάλιστα, είχα στείλει βίντεο και φωτογραφίες του στην Τρέισι ώστε να τον έχουμε σαν οδηγό σε όσα γράφουμε. Όλα αυτά πριν καν γνωριστούμε. Εάν δεν έπαιζε εκείνος, η ταινία θα ήταν εντελώς διαφορετική. Δεν εννοώ μόνο λόγω της φυσιογνωμίας και των ερμηνευτικών δυνατοτήτων του, αλλά γιατί κατάλαβα πως μοιράζεται κάποια κοινά με το χαρακτήρα που ενσαρκώνει. Διότι έχει μια ήσυχη καθημερινότητα, πάει από το θέατρο στο σπίτι, δεν κινείται αλλού. Κάτι ακόμα που μου είχε πει και με εντυπωσίασε, είναι πως όταν ήταν μικρός και για ένα διάστημα πήγαινε σε οικοτροφείο, εκείνο που ονειρευόταν όλη μέρα ήταν η στιγμή που θα πέσει στο κρεβάτι να κοιμηθεί. Το αγαπημένο του πράγμα ήταν ο ύπνος! Άρα, ήταν λογικό να καταλάβει βαθιά το ρόλο του.

Είχε όμως την ελευθερία να πειραματιστεί, να αυτοσχεδιάσει με αυτόν;
Εκείνο που κάναμε ήταν ενδελεχή ανάλυση του σεναρίου που κράτησε πάνω από ένα μήνα και ταυτόχρονα πολλές συζητήσεις. Μελετούσαμε κάθε ατάκα και δράση. Έπειτα, ο Δημήτρης πέρασε αρκετό καιρό δουλεύοντας σε ραφείο, ώστε να εξοικειωθεί με τους ρυθμούς και την ουσία του επαγγέλματος. Δε μελέτησε απλώς πώς να γίνει ράφτης, αλλά και όλες τις μικροκινήσεις των ανθρώπων που συναναστρεφόταν στο μαγαζί. Επιπλέον, είδαμε πάρα πολλές ταινίες του Μπάστερ Κίτον για να πετύχουμε ακριβώς το ύφος που θέλαμε να έχει ο κεντρικός ήρωας.

Σχεδόν συμπρωταγωνιστής του Ήμελλου είναι η εξαιρετικά λεπτομερής σκηνογραφία, τέτοια που σπάνια βλέπουμε στο ελληνικό σινεμά.
Με την Πηνελόπη Βαλτή και τη Δάφνη Κούτρα δουλέψαμε πάρα πολύ σε αυτό το κομμάτι. Ο χώρος που κατασκευάστηκε το ραφτάδικο ήταν ένα άδειο μαγαζί, έτσι είχαν την ευκαιρία να εργαστούν πάνω σε λευκό καμβά κατά κάποιον τρόπο. Καθώς, λοιπόν, το σκηνικό αποκτούσε μορφή, έπαιρνα κι εγώ κατευθύνσεις για το τι ύφος θα έχει τελικά η ταινία. Οι δυο τους με βοήθησαν τρομερά.

Με την Τρέισι Σάντερλαντ πόσο εύκολο ήταν να δουλέψετε ενώ, ενδεχομένως, εκείνη δεν είχε επισκεφθεί ποτέ την Αθήνα;
Η αλήθεια είναι πως επειδή είχε έρθει στην πόλη πριν από πάρα πολλά χρόνια, το μόνο υλικό της ήταν οι φωτογραφίες που της έστελνα. Μπορεί να ακούγεται δυσλειτουργικό, όμως σε εμένα έδινε μια διάσταση αντικειμενικότητας σε αυτό που γράφαμε, αφού εκείνη δεν είχε συναισθηματική εμπλοκή με τα μέρη που έβλεπε. Επίσης, έχουμε μια πολύ καλή επαγγελματική σχέση από παλιά, άρα δε συναντήσαμε προβλήματα κατά τη συγγραφή του σεναρίου.

Ομολογουμένως βρίσκεσαι ακόμα στα πρώτα βήματά σου, έχεις όμως αναρωτηθεί τι είναι εκείνο που ενώνει τις ταινίες σου;
Νομίζω το γεγονός ότι όλοι οι ήρωές μου είναι νομάδες. Ο καθένας ωθείται από τον τόπο του προς αναζήτηση ενός νέου εαυτού, προσπαθώντας να πάει κόντρα σε ορμητικές αλλαγές.