Ο Ροδρίγο Σορογκογιέν λύνει το μυστήριο του «Εξαφανισμένου»

Ο Ισπανός σκηνοθέτης των επιτυχημένων θρίλερ «Κανείς δεν Μπορεί να μας Σώσει» και «Ο Έκπτωτος» μιλάει για τη συναρπαστική νέα ταινία του, βασισμένη σε μια υποψήφια για Όσκαρ μικρού μήκους.

Γυρίσατε τη μικρού μήκους «Madre» ανάμεσα σε δυο πετυχημένες μεγάλου μήκους σας («Κανείς δεν Μπορεί να μας Σώσει», «Ο Έκπτωτος»). Και αμέσως μετά επιστρέψατε σ’ αυτήν «μεγαλώνοντάς» την…
Ακολούθησα απλά την επιθυμία μου να βρίσκομαι πίσω από την κάμερα. Η ευκαιρία να γυρίσω το «Madre» εμφανίστηκε όταν είχα χρόνο, περιμένοντας την ετοιμασία του «Έκπτωτου». Ένας σκηνοθέτης θέλει πάντα να γυρίζει ταινίες, έτσι δεν είναι;
Τώρα, όσον αφορά την επιστροφή μου στο «Madre», αυτή έγινε γιατί ήθελα να ολοκληρώσω μια δυνατή ιστορία που είχε παραμείνει ανοιχτή. Και γιατί σκεφτόμουν μια ταινία διαφορετική από τις προηγούμενές μου. Κάτι το οποίο θα είχε λιγότερη σχέση με τους αυστηρούς κώδικες του θρίλερ.

Στην αρχή του «Εξαφανισμένου» παρακολουθούμε ολόκληρη τη μικρού μήκους και κατόπιν μεταφερόμαστε δέκα χρόνια μετά. Σκεφτήκατε να αλλάξετε κάποια πράγματα στο «Madre» καθώς το «επαναχρησιμοποιούσατε» μέσα σε μια καινούρια κινηματογραφική ιδέα πλέον;
Συζητήσαμε πράγματι την ιδέα να ξαναγυρίσουμε τη μικρού μήκους, αφού ως κινηματογραφιστές οφείλουμε να σκεφτόμαστε κάθε πιθανότητα. Αλλά καταλάβαμε ότι δεν λειτουργούσε καθόλου. Μετά πήγαμε στην επιλογή να ξεκινήσουμε την ταινία χωρίς τη μικρού μήκους, τότε όμως ο θεατής θα χρειαζόταν πολύ περισσότερες πληροφορίες, περισσότερες απαντήσεις. Δεν τα θέλαμε αυτό. Θέλαμε να μεταφέρουμε στον «Εξαφανισμένο» αυτό το απρόοπτο μυστήριο που εγκαθίσταται από την αρχή και τον πλημμυρίζει ως το τέλος. Μ’ αρέσει αυτός ο πρόλογος, τόσο σαφής και άμεσος, ο οποίος ακολουθείται από μια αινιγματική ιστορία με περισσότερες ερωτήσεις παρά απαντήσεις.

Το «Madre» είναι γυρισμένο με ένα μόνο πλάνο. Επηρέασε αυτό το ύφος αφήγησης του «Εξαφανισμένου»;
Απόλυτα. Όταν γυρίζαμε τη μεγάλου μήκους ήθελα να υπάρχει μια συνέχεια στο ύφος, οπότε οι φακοί που χρησιμοποιήσαμε, η πλανοθεσία, οι κινήσεις της κάμερας και η διάρκεια των σκηνών προσπαθήσαμε να έχουν μια άμεση σχέση με την ατμόσφαιρα και την ένταση της αρχής. Όχι ως αντιγραφή, αλλά ως εξέλιξη της μικρού μήκους, όπως άλλωστε εξελίσσεται και ο χαρακτήρας της Έλενα.

Ο «Εξαφανισμένος» είναι μια ιστορία ενηλικίωσης ή το πορτραίτο μιας γυναίκας σε απόγνωση; Μοιάζει να σας ενδιαφέρει περισσότερο ο χαρακτήρας της Έλενα από εκείνον του Ζαν.
Στην αρχή είχαμε ενθουσιαστεί με τον Ζαν και θέλαμε η ταινία να είναι απόλυτα μοιρασμένη ανάμεσα στους δυο τους, πλάσματα που ο καθένας τους χρειάζεται έντονα τον άλλον. Αλλά κατά την εξέλιξη του σεναρίου αντιληφθήκαμε πως ο χαρακτήρας της Έλενα κουβαλούσε, για προφανείς λόγους, πολύ μεγαλύτερο δραματικό βάρος από εκείνον του Ζαν. Τον τελευταίο ο θεατής τον καταλαβαίνει πιο εύκολα, σε αντίθεση με την Έλενα, η οποία απαιτεί χρόνο και ειδική σεναριακή περιποίηση για να «εξηγηθεί».

Αντιμετωπίσατε αντιδράσεις για την τολμηρότητα με την οποία διαπραγματεύεστε τη σχέση ανάμεσα σε μια ώριμη γυναίκα κι έναν έφηβο;
Φυσικά. Πολλοί θεατές ένιωσαν άβολα, ενώ άλλοι είδαν μόνο τη μητρική κι όχι την ερωτική πλευρά της σχέσης. Είναι ενδιαφέρον να ανακαλύπτεις όλων αυτών των ειδών τις αντιδράσεις. Στην Ισπανία, πάντως, μια χώρα με ισχυρή καθολική παράδοση, η οποία επίσης έζησε για 40 χρόνια κάτω από πολιτική και ηθική δικτατορία, ο θεατής είναι σίγουρα λιγότερο προετοιμασμένος να αποδεχτεί την ταινία απ’ όσο οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι.

Είναι το θρίλερ το αγαπημένο σας κινηματογραφικό είδος; Γιατί όλες σας σχεδόν οι ταινίες έχουν έναν αγωνιώδη τόνο και μια ατμόσφαιρα μυστηρίου.
Χμ, μάλλον δεν μπορώ να απαντήσω σ’ αυτή την ερώτηση. Δεν είναι κάτι το οποίο κάνω ηθελημένα. Μου αρέσουν πολλά κινηματογραφικά είδη και πιστεύω πως και οι ταινίες μου ανήκουν σε διαφορετικά κινηματογραφικά είδη. Τελικά όμως μια δόση μυστηρίου και σασπένς πράγματι υπάρχει σε όλες τους… Μάλλον είναι η σκηνοθετική υπογραφή μου (γέλια).

Έχετε σκηνοθετήσει αρκετά τηλεοπτικά σίριαλ. Υιοθετείτε σ’ αυτά διαφορετική σκηνοθετική προσέγγιση απ’ ότι στις κινηματογραφικές ταινίες σας;
Ναι, βέβαια. Σίγουρα υπάρχουν ομοιότητες, αλλά η αλήθεια είναι πως σε όλες αυτές τις σειρές στις οποίες αναφέρεστε δούλεψα ως υπάλληλος. Στην Ισπανία, ξέρετε, λέμε «realizador», κάτι διαφορετικό από το «director». Ο realizador διευθύνει τους ηθοποιούς και φροντίζει για τη θέση της κάμερας, αλλά δεν επιβάλλει το προσωπικό του ύφος, τη φωνή και το όραμά του. Ο director το κάνει. Σ’ αυτά τα σίριαλ ήμουν ένας realizador.
Τώρα όμως μόλις τελείωσα μια τηλεοπτική σειρά που ονομάζεται «Antidisturbos» και για πρώτη φορά ήμουν και realizador και director. Και μπορώ να πως το αφηγηματικό στιλ μου είναι αναγνωρίσιμο, αλλά μόνο επειδή είχα τον απόλυτο έλεγχο, κάτι που οφείλεται στην επιτυχία των ταινιών μου. Ελπίζω η συγκεκριμένη σειρά να προβληθεί και στην ελληνική τηλεόραση.

Ποια είναι η άποψή σας για το Netflix; Αποτελεί απειλή για την κινηματογραφική εμπειρία όπως την ξέραμε μέχρι τώρα ή «το πρωταρχικό ζητούμενο είναι οι ταινίες και όχι οι κινηματογραφικές αίθουσες»;
Κατ’ αρχήν δεν νομίζω πως πρέπει να δαιμονοποιούμε μόνον το Netflix. Υπάρχουν ένα σωρό παρόμοιες πλατφόρμες: HBO, Amazon, Disney, Apple… Αλλά η αλήθεια είναι πως όσο περισσότερο και καλύτερο σινεμά προσφέρεται στις πλατφόρμες τόσο λιγότερο θα πηγαίνει κανείς στην κινηματογραφική αίθουσα. Παρ’ όλα αυτά, η εμπειρία της είναι μοναδική. Τίποτα δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί της και πράγματι η κρίση στην προσέλευση των θεατών δεν ξεκίνησε με το Netflix και τις άλλες πλατφόρμες, αλλά μάλλον… από την αντίθετη μεριά.
Όσο οι θεατές πήγαιναν όλο και λιγότερο στο σινεμά, τόσο περισσότερες (καλές και κακές) ταινίες έβρισκαν το δρόμο προς το home entertainment. Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια μας σ’ αυτή την πραγματικότητα, η οποία στα χρόνια της κρίσης μεγεθύνθηκε. Στην Ισπανία πολλοί συνάδελφοί μου δεν έβρισκαν δουλειά για χρόνια. Σήμερα, όμως, δεν έχω ούτε ένα φίλο στο χώρο άνεργο. Οι πλατφόρμες δημιουργούν θέσεις εργασίας, συντηρούν τη βιομηχανία, αυτό δεν μπορούμε να το αρνηθούμε και είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Από την άλλη, επιβάλλεται η νομοθεσία, το κράτος και οι θεσμοί να προστατέψουν τις κινηματογραφικές αίθουσες. Είναι ηθική υποχρέωσή μας να μην τις αφήσουμε να εξαφανιστούν. Δεν μπορούμε να βλέπουμε τα πάντα με τη λογική του κέρδους και δυστυχώς ο άγριος φιλελευθερισμός δεν αφήνει και πολλές εναλλακτικές. Είμαστε στην αυγή μιας αβέβαιης και συναρπαστικής εποχής αλλαγών, περιμένοντας να δούμε τι θα ξημερώσει…