Μερικά τηλεφωνήματα και μια γρήγορη ανταλλαγή e-mails ήταν αρκετά για να βρεθώ στο αεροπλάνο με προορισμό το Λονδίνο ως καλεσμένος της Universal. Λίγες ώρες μετά έφτασα στην αγγλική πρωτεύουσα για να συναντήσω τους ανθρώπους πίσω από το «Yesterday», τη νέα ταινία του ιστορικού στούντιο, με την υπογραφή του οσκαρικού σκηνοθέτη Ντάνι Μπόιλ, του σεναριογράφου Ρίτσαρντ Κέρτις και των πρωταγωνιστών Χιμές Πατέλ και Λίλι Τζέιμς. Οι τέσσερίς τους αποτελούν τη ραχοκοκαλιά αυτής της κομεντί, στην οποία μια τρυφερή ρομαντική ιστορία εκδηλώνεται τη στιγμή που... εξαφανίζονται μυστηριωδώς οι Beatles. Όλα όσα μου εκμυστηρεύτηκαν ακολουθούν στις επόμενες σελίδες.
Χάμερσμιθ, Ερλς Κορτ, Πικαντίλι Σέρκους, Κόβεντ Γκάρντεν... Καθώς οι σταθμοί του λονδρέζικου μετρό περνούν από μπροστά μου και με τους Beatles στο μυαλό, νιώθω ότι μεταφέρομαι σε περασμένες δεκαετίες. Μέρη όπως η Λέστερ Σκουέαρ όπου σύχναζαν όλη μέρα οι πανκ, οι δρόμοι που κάποτε οι μοντάδες κυνηγούσαν τους ρόκερ, τα κλαμπ όπως το (ακόμη σε λειτουργία) «The 100» όπου έβρισκαν καταφύγιο όλες οι περιθωριακές μουσικές τάσεις. Έχουν περάσει λίγες ημέρες από τις ευρωεκλογές που έδωσαν την πρωτιά στο Brexit κι όμως το απροσδόκητα ηλιόλουστο Λονδίνο δεν θυμίζει μια χώρα διχασμένη από τη μισαλλοδοξία.
Αντιθέτως, η πρωτεύουσα μοιάζει με μια βεντάλια πολιτισμών από όλο τον κόσμο, πλημμυρισμένη από ήχους που της δίνουν μια ηλεκτρισμένη ζωντάνια. Είναι το ιδανικό φόντο για να μιλήσω με τους ανθρώπους του «Yesterday», της γεμάτης μουσική ταινίας στην οποία ακούγονται περίπου 50 από τα καλύτερα κομμάτια των Beatles. Οι αξεπέραστες συνθέσεις των θρυλικών Σκαθαριών από το Λίβερπουλ προσφέρουν την πρώτη ύλη στους πολύπειρους Ντάνι Μπόιλ και Ρίτσαρντ Κέρτις για να στήσουν μια μοντέρνα ρομαντική κωμωδία γύρω από την εξής ιντριγκαδόρικη ιδέα: τι θα συνέβαινε αν οι Beatles δεν είχαν υπάρξει ποτέ;
Baby you ’re a rich man
Η απάντηση έρχεται από τα χείλη του Τζακ (Χιμές Πατέλ), ενός αποτυχημένου μουσικού, ο οποίος πασχίζει να κάνει καριέρα γράφοντας τραγούδια που δεν βρίσκουν ανταπόκριση σε κανέναν. Μοναδική φανατική θαυμάστρια ο πιο κοντινός του άνθρωπος, η παιδική του φίλη Έλι (Λίλι Τζέιμς), η οποία εκτελεί επίσης χρέη μάνατζερ και διοργανωτή συναυλιών. Δίχως να αμφισβητεί στιγμή το ταλέντο του, δουλεύει πεισματικά νυχθημερόν για να τον βοηθήσει να πετύχει το όνειρό του. Εκείνος όμως, βαθιά αποκαρδιωμένος, έχει αποδεχτεί τη μοίρα του.
Ένα βράδυ, καθώς ο Τζακ επιστρέφει στο σπίτι ένα παράξενο ατύχημα τον οδηγεί στο νοσοκομείο, όπου ξυπνάει για να συνειδητοποιήσει λίγο μετά ότι κανείς δεν έχει ιδέα ποιοι είναι οι Beatles. Αποφασίζει τότε να εκμεταλλευτεί αυτό το ανεξήγητο φαινόμενο και να ερμηνεύσει στην κιθάρα του τα κομμάτια των Σκαθαριών σαν να ήταν δικά του. Οι πρώτες προτάσεις για συμβόλαια πολλών μηδενικών δεν αργούν να έρθουν και ο δρόμος για την καταξίωση είναι πλέον διάπλατα ανοιχτός...
With a little help from my friends
Όταν πέσουν οι τίτλοι τέλους, είναι αδύνατο να μην καρφωθεί στο μυαλό μία από τις δεκάδες μελωδίες των Beatles που ακούγονται στην ταινία, δίνοντας τον τόνο στο ακομπλεξάριστο ρομαντικό τριπ του «Yesterday». Κι έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον το γεγονός ότι τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει ο Ντάνι Μπόιλ, ένας δημιουργός με πολυσχιδή φιλμογραφία, από την οποία δεν λείπουν τα σκαμπανεβάσματα και οι δημιουργικές προκλήσεις.
Ας μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για τον άνθρωπο που σημάδεψε ανεξίτηλα την ποπ κουλτούρα των ’90s με το «Trainspotting», μας έκανε να τρομοκρατηθούμε στη θέα ενός άδειου από ανθρώπους και γεμάτου ζόμπι Λονδίνου στο «28 Μέρες Μετά», ενώ μπορεί να καυχιέται ότι έχει στο ράφι του Όσκαρ καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας για το «Slumdog Millionaire». Τα σκέφτομαι όλα αυτά ενώ ο Μπόιλ με κοιτάζει με τα καταγάλανα μάτια του, πρόθυμος να απαντήσει στις ερωτήσεις μου.
«Στο δοκιμαστικό μου ο Μπόιλ είχε σηκωθεί και χόρευε ενώ έπαιζα, αλλά προσπαθούσα να μη σκεφτώ πάρα πολύ τι έκανα, διότι διαφορετικά θα είχα παραλύσει από το άγχος». Χιμές Πατέλ
Οι πρώτες του κουβέντες έρχονται κατευθείαν από το παρελθόν: «Εκείνο που θυμάμαι πολύ έντονα είναι τους γονείς μου στο σαλόνι να ακούνε τα πρώτα singles των Beatles, την ώρα που με τα αδέρφια μου στο δωμάτιό μας παριστάναμε πως ήμασταν το συγκρότημα. Η δίδυμη αδερφή μου ήταν ο ΜακΚάρντεϊ, εγώ ο Λένον και η μικρότερη αδερφή μας εναλλάξ ο Χάρισον ή ο Ρίνγκο. Ντρέπομαι που θα το πω, αλλά δεν μας αφορούσαν ιδιαίτερα αυτοί οι δύο», μου λέει και ξεσπά σε γέλια, ομολογώντας την προτίμησή του στα δύο πιο προβεβλημένα Σκαθάρια. Αναρωτιέται αν θα μπορούσαν να εμφανιστούν σήμερα. «Δύσκολη ερώτηση... Εκείνο που με προβληματίζει περισσότερο είναι αν θα επιβίωνε η μεθοδολογία τους. Η μπάντα δούλευε με αγνό και απλό τρόπο, ενώ σήμερα γύρω από τους μεγάλους καλλιτέχνες υπάρχει μια πολυάριθμη ομάδα ανθρώπων που οργανώνει και την παραμικρή λεπτομέρεια. Έτσι φοβάμαι πως οι Beatles του 21ου αιώνα θα εξαφανίζονταν υπό την πνιγηρή πίεση αυτών των ανθρώπων».
Δίπλα στον Μπόιλ κάθεται ο καλλιτεχνικός παρτερνέρ και σεναριογράφος του «Yesterday» Ρίτσαρντ Κέρτις, ο οποίος γνωρίζει καλά ποιο είναι το σωστό κούρδισμα για να πετύχει μια ρομαντική κωμωδία. Σε εκείνον εξάλλου οφείλεται η επιτυχία μιας σειράς κομεντί, από το υποψήφιο για Όσκαρ «Τέσσερις Γάμοι και μια Κηδεία» μέχρι τα διάσημα «Μια Βραδιά στο Νότινγκ Χιλ» και «Αγάπη είναι...». Ο 62χρονος Κέρτις είχε την τύχη να δει από κοντά τους Beatles, όχι στη σκηνή αλλά στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου τους στη... Σουηδία, κι έκτοτε δεν έχει πάψει να είναι θαυμαστής τους. «Ξέρεις μπορεί να ακουστεί παράξενο, αλλά μου είναι τρομερά δύσκολο να με φανταστώ σε μια πραγματικότητα χωρίς τους Beatles. Η μουσική τους είναι συνυφασμένη με τις εμπειρίες μου και αυτό που ενδόμυχα θέλω να πετύχω με κάθε ταινία είναι να αναπαραγάγω εκείνο το ζεστό συναίσθημα που ένιωσα την πρώτη φορά που άκουσα Beatles».
Το «Yesterday» μπορεί να αφορμάται από το μύθο των Σκαθαριών, η αλήθεια της ταινίας όμως δεν βρίσκεται στο συγκρότημα, αλλά στη σχέση του Τζακ με την Έλι και τη διαδρομή που καλείται να κάνει ο μουσικός για να συνειδητοποιήσει ότι δεν χρειάζεται να αλλάξει για να αγαπηθεί. «Δεν είναι φοβερό αυτό; Εκείνη είναι η μοναδική που είδε κάτι σε αυτόν, ακόμη και όταν ήταν άγνωστος, και παρότι στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου καλός μουσικός! Αλλά δεν έχει σημασία, νιώθει μια ουσιώδη αγάπη για εκείνον, που δεν επηρεάζεται από τη γνώμη των άλλων», φροντίζει να επισημάνει με ενθουσιασμό ο Μπόιλ.
Love me do
Το πρωταγωνιστικό ζευγάρι ενσαρκώνουν οι Χιμές Πατέλ και Λίλι Τζέιμς, ένα δίδυμο νεαρών ταλαντούχων ηθοποιών, με τον πρώτο εδώ να κάνει το κινηματογραφικό του ντεμπούτο και την Τζέιμς να συνεχίζει μια ανοδική σινε-πορεία («Σταχτοπούτα», «Mamma mia! Here we Go Again»). Οι δυο τους πάντως φαίνεται να απολαμβάνουν τη συνύπαρξη κι εκτός οθόνης, καθώς δεν σταματούν να ανταλλάσσουν ατάκες ενώ συνομιλούν μαζί μου και με Ευρωπαίους δημοσιογράφους σε κεντρικό ξενοδοχείο στο Σόχο.
«Οι Beatles δούλευαν με αγνό, απλό τρόπο, ενώ σήμερα γύρω από τους μεγάλους καλλιτέχνες υπάρχει μια πολυάριθμη ομάδα που οργανώνει την παραμικρή λεπτομέρεια. Φοβάμαι πως οι Beatles του 21ου αιώνα θα εξαφανίζονταν κάτω από αύτην την πνιγηρή πίεση». Ντάνι Μπόιλ
Η Τζέιμς είναι η πρώτη που σπάει επιτυχημένα τον πάγο. «Δεν περίμενα πως θα χρειαζόμασταν τόσους ψυχολόγους», λέει κοιτάζοντάς μας. Στη συνέχεια παίρνει το λόγο ο Πατέλ, ο οποίος φορά κάλτσες με το κίτρινο υποβρύχιο! «Στο δοκιμαστικό μου ο Μπόιλ κυριολεκτικά είχε σηκωθεί και χόρευε ενώ έπαιζα, αλλά ομολογώ πως είχα πείσει τον εαυτό μου από νωρίς να μη σκεφτώ πάρα πολύ τι έκανα, διότι διαφορετικά θα είχα παραλύσει από το άγχος. Τώρα, μετά και την ταινία, αναρωτιέμαι αν θα μπορούσα να βρεθώ στη θέση του χαρακτήρα μου, αλλά δεν νομίζω να έφτανα στο σημείο να κλέψω τα τραγούδια κάποιου». Πράγματι, νωρίτερα ο Βρετανός σκηνοθέτης μας είχε αναφέρει πως «ο Χιμές ήρθε στην οντισιόν και μας συνεπήρε με την απλή και αβίαστη ερμηνεία του», η οποία περιλάμβανε διασκευές του κλασικού «Back in the USSR» και φυσικά του «Yesterday».
Από την πλευρά της η Τζέιμς μας επανέφερε στην πραγματικότητα όταν στην ερώτηση τι θα ήθελε να εξαφανίσει από τον κόσμο, αν είχε την επιλογή, απάντησε διστακτικά: «Το Brexit». Πόσο μάταιη θεωρεί την αφοσίωση σε έναν έρωτα δίχως ανταπόκριση; «Όταν είσαι ερωτευμένος, όποια επιλογή κι αν κάνεις, δεν κρίνεται ως σωστή ή λάθος. Ο χαρακτήρας μου βρίσκεται σε αδιέξοδο, προσπαθεί να προχωρήσει, αλλά συνεχώς μένει πίσω επειδή τον αγαπάει και αυτό είναι όλο», απαντάει με πείσμα στην ερώτησή μου και δύσκολα μπορώ να διαφωνήσω μαζί της...
Ο παράγοντας «Εντ Σίραν»
Οι 5 ταινίες των Beatles
«A Hard Day’s Night» (1964)
Το φιλμ αποτελεί την πρώτη καταγεγραμμένη απόδειξη της αλλαγής που προκάλεσαν τα Σκαθάρια. Απόλυτη αποθέωση της Beatlemania, η σλάπστικ κωμωδία του Ρίτσαρντ Λέστερ έχει hits, συναυλιακή υστερία και αμέτρητους φαν. Οι Beatles βρίσκονται στο απόγειό τους και απολαμβάνουν το φακό της κάμερας.
«Help!» (1965)
Μια εκτός ελέγχου κωμική περιπέτεια με εντελώς εξωφρενικό σενάριο. Αυτό θέλει μια αίρεση και μια ομάδα τρελών επιστημόνων να έχουν βάλει στο στόχαστρο τα δαχτυλίδια του Ρίνγκο Σταρ. Γυρισμένη σε έντονο Technicolor, η ταινία είναι μία από τις διασημότερες της μπάντας χάρη στην εντελώς ακομπλεξάριστη φύση της.
«Magical Mystery Tour» (1967)
Ο ΜακΚάρντεϊ είχε την ιδέα να νοικιάσουν ένα λεωφορειάκι και να κάνουν περιοδεία χωρίς προορισμό. Το αποτέλεσμα είναι αυτό το ψυχεδελικό αυτοσχέδιο φιλμ. Είναι αξιοσημείωτο δε πως η ταινία γυρίστηκε έγχρωμη για το BBC, όταν σχεδόν κανείς δεν είχε έγχρωμη τηλεόραση.
«Yellow Submarine» (1968)
Ο σκηνοθέτης Τζορτζ Ντάνινγκ οραματίζεται την μπάντα ως animation. Τα εντυπωσιακά σκίτσα και η χίπικη αισθητική, απόλυτα συγχρονισμένη με την εποχή της, εξασφάλισαν την επιτυχία της ταινίας χάρη στην οποία τα κινούμενα σχέδια αναγνωρίστηκαν ευρύτερα ως αξιόπιστη και ισότιμη αφηγηματική τεχνική.
«Let it Be» (1969)
Το ντοκιμαντέρ κατέγραψε τη διάλυση των Beatles καθώς ηχογραφούσαν το τελευταίο άλμπουμ τους. Τα Σκαθάρια αρχικά απέρριψαν και τα δύο, όμως εξαιτίας των υπέρογκων ποσών που ξοδεύτηκαν για την παραγωγή τους αναγκάστηκαν να συμβιβαστούν. Απέσπασαν μάλιστα κι ένα Όσκαρ τραγουδιού για το «Let it be».
Περισσότερες πληροφορίες
Yesterday
Ο Τζακ είναι ένας νεαρός μουσικός χωρίς την παραμικρή αναγνώριση. Ύστερα από ένα παράξενο παγκόσμιο μπλακ άουτ κι ένα ατύχημα με το ποδήλατό του όμως ξυπνά σε έναν κόσμο όπου μόνον αυτός γνωρίζει την ύπαρξη και τα τραγούδια των Beatles.
